(Cadn.com.vn) - Chỉ một năm trước, Indonesia được coi là một trong những thị trường mới nổi hấp dẫn nhất trên thế giới. Nhờ những cải cách trong lĩnh vực ngân hàng của Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono gần một thập kỷ qua, đất nước đông dân thứ tư trên thế giới xoay xở vượt qua cuộc suy thoái tài chính toàn cầu với kết quả ấn tượng. Nhưng giờ đây, cũng chính họ, đang phải đối mặt với một số vấn đề kinh tế nghiêm trọng, chủ yếu liên quan tới một thị trường bong bóng mới nổi. Tình hình thậm chí được dự đoán sẽ trở nên tồi tệ hơn.

Ông Yudhoyono bắt đầu hai nhiệm kỳ tổng thống vào năm 2004. Trong giai đoạn này, ông chuyển đổi nền kinh tế Indonesia không quá phụ thuộc vào xuất khẩu, nhưng vẫn có thể tận dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú.

Cải cách thành công trong lĩnh vực ngân hàng, cùng với sự thèm muốn của Trung Quốc đối với nguồn tài nguyên, đã giúp quần đảo này trở thành một trong những nền kinh tế tốt nhất trên thế giới vào năm 2011. Ngoài ra, Indonesia giảm được món nợ khổng lồ trong nhiều thập kỷ, từ 35% năm 2004 xuống còn 25% trong năm 2012. Nợ nước ngoài giảm từ 140% xuống còn 30%. Các nhà phân tích dự báo tăng trưởng GDP hằng năm lên đến 7%. Nhưng...

Bong bóng kinh tế Indonesia có thể vỡ bất cứ lúc nào. Ảnh: Diplomat

Ảnh hưởng của Trung Quốc

2/3 số hàng hóa Indonesia làm ra dành cho xuất khẩu, do đó, bất kỳ sự thay đổi lớn trong thị trường hàng hóa toàn cầu chắc chắn sẽ tác động rất lớn đến nước này.

Điều này chắc chắn có liên quan đến 2 vấn đề: sự ổn định giá cả hàng hóa và thay đổi trong mô hình kinh tế Trung Quốc. Nền kinh tế Trung Quốc - lớn thứ hai trên thế giới - đang trong quá trình chuyển đổi, chủ yếu tập trung vào chiến lược tiêu thụ hàng hóa. Nhu cầu sử dụng tài nguyên thiên nhiên, vốn là một động lực cho Indonesia, sẽ giảm. Trong khi đó, hồi tháng 5 vừa qua, Chủ tịch Cục dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Ben Bernanke công bố khả năng giảm dần của chương trình nới lỏng định lượng. Điều này có thể phơi bày những yếu kém của tất cả các thị trường mới nổi, và sự thay đổi đáng kể trong vận may của Indonesia.

FED kêu gọi các nước này vực dậy nền kinh tế chuẩn bị đối phó. Trong tháng 7, thâm hụt thương mại của Indonesia mở rộng lên mức kỷ lục 2,3 tỷ USD, tệ hơn nhiều so với mức dự kiến ban đầu, và trở nên phức tạp hơn bởi sự trợ giá của chính phủ đối với nhiên liệu. Vấn đề quan trọng nhất mà Indonesia phải đối mặt là sự suy yếu nghiêm trọng của đồng rupiah. Kể từ đầu năm 2012, đồng rupiah giảm 1/3 giá trị so với đồng USD, và không có dấu hiệu cho thấy xu hướng này sẽ giảm đi.

Rào cản tham nhũng

2 tuần trước, thẩm phán Tòa án Hiến pháp Indonesia, cùng với một thành viên của Quốc hội và 5 người khác bị bắt giữ, vì tình nghi nhận hối lộ. Tình trạng tham nhũng là một nguyên nhân ngăn cản các nhà đầu tư đến với Indonesia. Việc ông Yudhoyono sẽ kết thúc nhiệm kỳ thứ hai vào ngày 9-7-2014 sẽ càng làm tình hình nghiêm trọng hơn.

Một câu hỏi lớn được đặt ra là, nếu giá cả hàng hóa giảm và một sự thay đổi trong mô hình của Trung Quốc - chất xúc tác cho tình hình hiện nay, Jakarta đã chuẩn bị để đối phó với vấn đề này hay chưa? Câu trả lời khá rõ ràng: Hầu như chính phủ bị bắt buộc phải làm như vậy, chứ không phải chủ động đưa ra các biện pháp phòng ngừa thật sự. Trên thực tế, một số vấn đề tồn tại 4-5 năm qua. Vấn đề tăng giá nhiên liệu chỉ là một trong số chúng. Đầu năm nay, Ngân hàng Indonesia  hạn chế quyền sở hữu thẻ tín dụng do lo sợ một cuộc khủng hoảng tín dụng tiêu dùng. Chính phủ đặt ra mức thu nhập cho việc sở hữu thẻ, và lãi suất hằng tháng được giới hạn. Tuy nhiên, những lo ngại về vấn đề tín dụng tiêu dùng xuất hiện cách đây 2 năm. Với tín dụng giá rẻ thì khả năng sẽ xuất hiện bong bóng thị trường bất động sản. Trong trường hợp này, giá bất động sản tăng lên vùn vụt và có thể vỡ bất cứ lúc nào. Tất nhiên, Ngân hàng Trung ương đã phản ứng, nhưng một lần nữa, có vẻ như là quá muộn.

Dù nền kinh tế Indonesia có thể sẽ xấu hơn trước rất nhiều, Jakarta vẫn tự hào có tiềm năng lâu dài đáng kể. Nguồn tài nguyên thiên nhiên chưa được khai thác đầy đủ, và quốc gia này chắc chắn chỉ ra rằng họ có khả năng và sẵn sàng đối mặt với nghịch cảnh.

An Bình (Theo Diplomat)