Sayyed Hassan Nasrallah là ai? Ông Hassan Nasrallah đã làm thủ lĩnh phong trào Hồi giáo Hezbollah ở Lebanon 32 năm qua. Giáo sĩ người Lebanon này trở thành Tổng thư ký Hezbollah vào năm 1992 khi 35 tuổi và là gương mặt đại diện của Hezbollah - nhóm được Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran thành lập vào năm 1982 để chống Israel. Hezbollah là tổ chức đầu tiên được Iran hậu thuẫn. Giáo sĩ cực đoan người Lebanon này đã biến Hezbollah thành một lực lượng quân sự có tầm ảnh hưởng khu vực và trở thành một trong những nhân vật người Arab nổi bật nhất trong nhiều thế hệ. Là một chiến lược gia khôn ngoan, ông Nasrallah đã biến Hezbollah thành kẻ thù không đội trời chung của Israel, củng cố các liên minh với các lãnh đạo Hồi giáo dòng Shia ở Iran và các nhóm như Hamas ở Dải Gaza. Mặc dù nắm quyền lực lớn, nhưng ông Nasrallah sống chủ yếu trong tình trạng ẩn náu vì sợ bị Israel ám sát. Israel đã giết người tiền nhiệm của ông là Sayyed Abbas al-Musawi trong một cuộc tấn công bằng trực thăng. Ông Nasrallah đã lãnh đạo Hezbollah khi quân đội Israel rút quân khỏi miền Nam Lebanon vào năm 2000, sau 18 năm chiếm đóng. Trước khi lãnh đạo Hezbollah, ông từng ở tuyến đầu để chiến đấu chống quân đội Israel chiếm đóng. Con trai tuổi ông là Hadi đã chết trong trận chiến năm 1997.

Thông báo của IDF nêu rõ: "Sau khi nhận được thông tin tình báo chính xác từ IDF và cơ quan an ninh Israel, máy bay chiến đấu của IDF đã tiến hành một cuộc tấn công có mục tiêu vào trụ sở chính của Hezbollah, nằm dưới lòng đất bên dưới một tòa nhà dân cư ở Dahieh tại Beirut. Ngoài Nasrallah còn có Ali Karki, Tư lệnh Mặt trận phía Nam của Hezbollah và một số chỉ huy khác của Hezbollah cũng thiệt mạng trong vụ không kích".

Phong trào Hồi giáo Hezbollah tại Lebanon ngày 28-9 cũng đã xác nhận thủ lĩnh của lực lượng này Sayyed Hassan Nasrallah đã thiệt mạng, đồng thời tuyên bố sẽ tiếp tục cuộc chiến với Israel. Một nguồn tin thân cận với Hezbollah cho biết các cuộc không kích của Israel đã san phẳng 6 tòa nhà. Đây là cuộc tấn công nặng nề nhất nhắm vào Beirut trong gần một năm xung đột giữa Hezbollah và Israel. Các đài truyền hình Israel đưa tin cuộc tấn công có liên quan đến bom với tổng cộng hàng chục tấn thuốc nổ.

Trong một phát biểu liên quan đưa ra ngày 28-9, người phát ngôn IDF, Trung tá Nadav Shoshani tuyên bố quân đội Israel nước này đã được đặt trong tình trạng báo động cao và sẵn sàng cho cuộc chiến leo thang trên diện rộng. Ông Shoshani cho biết quân đội nước này đang tập trung vào việc "loại bỏ các mối đe dọa", trong đó có việc sử dụng các tên lửa hành trình tấn công vào các mục tiêu của phong trào Hồi giáo Hezbollah. Theo ông Shoshani, các cuộc tấn công của quân đội Israel đều được thảo luận với nhóm chuyên gia pháp lý cũng như cân nhắc thiệt hại.

Hezbollah phóng rocket đáp trả

Lực lượng Phong trào Hồi giáo Hezbollah ở Lebanon đã phóng khoảng 65 quả rocket vào Israel vào đêm 27-9, chỉ vài giờ sau khi IDF tấn công giết chết thủ lĩnh Hassan Nasrallah. Một ngôi nhà ở Safed trực tiếp bị trúng rocket và bốc cháy. Trang Ynet đưa tin không có ai tử vong vụ tấn công vì người dân đã sơ tán đến trung tâm đất nước. Các bức ảnh và video được đăng lên mạng xã hội cho thấy lính cứu hỏa tại hiện trường đang nỗ lực kiểm soát đám cháy. IDF cho biết một số quả rocket của Hezbollah đã bị hệ thống phòng không chặn lại.

Rạng sáng 28-9, một loạt cộng đồng gần biên giới phía Bắc của Israel với Lebanon vang lên tiếng còi báo động cảnh báo nghi ngờ một vụ xâm nhập của thiết bị bay không người lái. Cảnh báo đang vang lên ở các thành phố và thị trấn bao gồm Metzuba, Rosh HaNikra, Shlomi, Lehman, Ben Ami, Nahariya, Evron, Betzet, Gesher HaZiv và Sa'ar.

Cùng ngày, IDF thông báo ghi nhận một quả tên lửa phóng từ Lebanon rơi xuống Bờ Tây gần Jerusalem, gây ra hỏa hoạn, mất điện song không có thương vong. Cục Cứu hỏa và Cứu nạn cho biết họ đang nỗ lực dập tắt đám cháy gần tiền đồn Mitzpe Hagit. IDF cho biết các máy bay chiến đấu của họ đã tấn công một số mục tiêu của Hezbollah ở miền Nam Lebanon, tiếp tục sau cuộc tấn công lớn nhằm vào thủ lĩnh của Hezbollah. Các mục tiêu mới bao gồm bệ phóng hỏa tiễn nhắm vào Israel và các tòa nhà được sử dụng làm kho vũ khí.

Điều gì xảy ra tiếp theo?

Vụ sát hại thủ lĩnh Hassan Nasrallah trong cuộc tấn công đầy bất ngờ vào trụ sở của Hezbollah ở vùng ngoại ô phía Nam Beirut, đã đánh dấu sự leo thang đáng báo động nhất trong gần một năm xung đột giữa phong trào ở Lebannon và Israel. Điều rõ ràng hơn bao giờ hết, sau loạt các hành động leo thang của Israel chống lại Hezbollah trong tháng này - bao gồm cả các vụ ám sát có chủ đích cùng với loạt vụ nổ hàng nghìn máy nhắn tin và bộ đàm - các quy tắc cơ bản từ lâu chi phối sự cân bằng răn đe giữa hai bên đã bị phá vỡ.

Mặc dù có thể mất nhiều ngày nữa để biết được toàn bộ hậu quả từ cuộc không kích hôm 27-9, nhưng có thể thấy rõ rằng Thủ tướng Netanyahu và các chỉ huy quân sự của ông đã đánh cược rất lớn, không chỉ liên quan đến tình hình ở miền Bắc Israel, nơi hàng chục nghìn người đã phải di dời do giao tranh, mà còn liên quan đến khu vực rộng lớn hơn và mối quan hệ của quốc gia này với các đối tác quốc tế.

Diễn ra trong bối cảnh các nỗ lực quốc tế do Mỹ và Pháp dẫn đầu nhằm làm trung gian cho lệnh ngừng bắn kéo dài ba tuần với Hezbollah, động thái này được coi là đã xô đổ những nỗ lực của Chính quyền Tổng thống Biden, vốn tin rằng họ đã nhận được sự đảm bảo từ ông Netanyahu về lệnh ngừng bắn tạm thời. Thay vào đó, dường như Thủ tướng Netanyahu và giới lãnh đạo quân sự của ông đã bí mật chuẩn bị cho một cuộc tấn công đã được định thời gian để nhấn mạnh một cách dữ dội những cảnh báo đối với Hezbollah và Iran tại Liên hợp quốc trước đó.

Quan trọng nhất, các cuộc tấn công này được coi là thách thức trực tiếp đối với Iran, nơi ông Nasrallah đã đại diện cho đồng minh chiến lược quan trọng nhất trong khu vực. Theo giới chuyên gia, giờ đây, mọi cam kết đều có thể sẽ bị huỷ bỏ. Song dù bộ chỉ huy và kiểm soát của Hezbollah đã bị tổn hại nghiêm trọng, thì có khả năng là phong trào này vẫn giữ được năng lực đáng kể. Các đồng minh khác của Iran - bao gồm cả ở Iraq, Syria và Yemen - có thể đưa vào sử dụng các tên lửa và thiết bị bay không người lái tối tấn để chống lại Israel và các các mục tiêu của Mỹ.

Phản ứng của Iran?

Hãng tin Aljazeera dẫn thông cáo ngày 29-9 của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) xác nhận, Chuẩn tướng Abbas Nilforoushan, Phó chỉ huy các hoạt động của lực lượng tinh nhuệ này đã thiệt mạng trong vụ Israel không kích hạ sát thủ lĩnh Hezbollah ở Lebanon. Ông Nilforoushan đã có mặt trong hầm trú ẩn cùng ông Nasrallah vào thời điểm quân đội Israel ném bom miền nam Lebanon ngày 27-9.

Câu hỏi quan trọng nhất là liệu Iran có đáp trả vụ tấn công khiến thủ lĩnh Nasrallah thiệt mạng hay không? Liệu nước này có thể bị lôi kéo vào một cuộc xung đột lan rộng không? Hay liệu cuộc tấn công này có phải là do Israel thực hiện nhằm đưa ra các điều kiện để tấn công Iran hay không.

Liên quan đến vụ tấn công của Israel, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian ngày 28-9 đã chỉ trích hành động này, gọi đây là "tội ác chiến tranh", nhấn mạnh rằng cuộc không kích của Israel không chỉ là hành động quân sự đơn thuần, mà là sự leo thang đáng lo ngại trong khu vực, nhắm vào cả Lebanon và Palestine. Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei ngày 28-9 cam kết sẽ trả thù cho vụ Israel giết chết thủ lĩnh Nasrallah. Ông Khamenei đã được chuyển đến địa điểm an toàn với an ninh được siết chặt, sau vụ việc.

AN BÌNH

Nhân vật kế nhiệm tiềm năng Ngày 29-9, hãng thông tấn AFP cho biết ông Hashem Safieddine là nhân vật tiềm năng nhất trở thành lãnh đạo tối cao của lực lượng Hezbollah sau khi thủ lĩnh Hassan Nasrallah thiệt mạng trong cuộc không kích của Israel. Theo đó, ông Safieddine là em họ của thủ lĩnh tối cao Hassan Nasrallah và được đánh giá có ngoại hình rất giống với người anh họ Nasrallah (64 tuổi) nhưng trẻ hơn, chỉ khoảng cuối 50, đầu 60 tuổi. Ông được tôn vinh là Sayyed (danh hiệu tôn kính của người Hồi giáo Hasanid). Ông cũng nằm trong số những nhân vật nổi bật nhất trong lực lượng Hezbollah, nằm trong Hội đồng Shura, có quyền đưa ra quyết định của lực lượng Hezbollah. Đây chính là một trong những yếu tố then chốt khiến các chuyên gia quốc tế tin rằng ông Safieddine có tiềm năng nắm giữ vị trí lãnh đạo tối cao. Khác với nhà lãnh đạo Nasrallah sống ẩn náu trong suốt nhiều năm, ông Safieddine liên tục xuất hiện công khai tại các sự kiện chính trị và tôn giáo gần đây. Ông thường tỏ ra phong thái điềm tĩnh nhưng lại có những phát biểu gay gắt tại các lễ tang của các chiến binh Hezbollah thiệt mạng trong suốt gần 1 năm giao tranh xuyên biên giới với Israel. Với Iran, ông Safieddine cũng có quan hệ gần gũi bởi ông từng theo học tôn giáo tại Qom. Ông cũng có quan hệ gia đình tại Iran khi con trai của ông kết hôn với con gái Tướng Qassem Soleimani, chỉ huy phụ trách hoạt động đối ngoại của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran. Ông Soleimani đã thiệt mạng trong cuộc không kích của Mỹ tại Iraq năm 2020.