Sông Thu Bồn chảy qua đất Điện Bàn đến Vĩnh Điện gọi là sông Vĩnh Điện, chảy  ra hợp với sông Cẩm Lệ từ hướng Tây Nam chảy xuống sông Hàn tạo thành ngã ba sông ở đoạn Cồn Dầu, Trung Lương. Từ ngã ba sông này, một nhánh chảy theo sông Hàn đổ ra cửa biển tại Vũng Thùng tức vịnh Đà Nẵng. Sông Hàn nằm giữa Q. Hải Châu và Q. Sơn Trà, sông có dòng chảy từ Nam lên Bắc với chiều dài khoảng 7,2 km. Chiều rộng của sông khoảng 900 - 1.200m, độ sâu trung bình 4 - 5m. Tại đây, nơi đầu biển cuối sông, chiếc cầu treo Thuận Phước như mảnh lụa vàng tơ vắt qua bán đảo Sơn Trà, với nhiều thắng cảnh thiên nhiên, một khu du lịch nổi tiếng Việt Nam. Cùng với những dãy núi rừng Hải Vân ở phía bắc, bán đảo Sơn Trà ở phía nam cong cong như hình cánh cung tạo nên một vịnh biển mang tên vũng Sơn Trà, hay còn gọi vũng Tiên Sa, vũng Thùng, vịnh Hàn giang, vịnh Ðà Nẵng.

Sông Hàn từ lâu đã là niềm tự hào của người dân Việt Nam và Đà Nẵng trong quá trình mở cõi, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc. Con sông này có những nét đẹp thơ mộng, chẳng những có ý nghĩa về lịch sử, đem lại nhiều lợi ích kinh tế và đặc biệt hiện nay là du lịch. Du khách xa gần khi đến Đà Nẵng sẽ không bao giờ quên được dòng sông thơ mộng nằm giữa lòng thành phố biển. Sông Hàn không đỏ ngầu phù sa như sông Hồng và sông Cửu Long, không đằm thắm, dịu dàng, dùng dằng như Hương giang xứ Huế, mà mang vẻ đẹp như tính khí người Quảng Nam - dòng chảy cứ thẳng ruột ngựa, năng động, khỏe khoắn và trẻ trung...

Dòng sông này tiềm ẩn bao trầm tích lịch sử hào hùng của dân tộc Việt. Các đội quân viễn chinh xâm lược luôn chọn cửa Hàn để đặt chân đến, nhưng nhân dân Đà Nẵng đã kiên cường khóa cửa Hàn bằng xích sắt ngăn chặn. Dòng sông gắn liền với nhiều ký ức xanh của bao lớp người Đà Nẵng đã đi xa cứ "Nhớ quay quắt Hàn". Rồi chờ chực, hễ có dịp là quay về thăm lại dòng sông xưa, cứ như là thăm người yêu! Cũng chỉ để hồi tưởng bao kỷ niệm, bao hồi ức. Thủ thỉ, thầm thì, sẻ chia, đôi khi phân bua, hối hận cùng "Dòng Sông Kỷ Niệm", "Mẹ Quê Hương!" về những dang dỡ một cuộc tình hay bỏ lỡ một thời cơ có dòng sông chứng giám, rồi tiếp tục hẹn một ngày sẽ quay về với "Mẹ Quê hương", cũng chỉ để lặp lại những điệp khúc: "Ký ức với dòng sông!".

Ngay cả người ở lại, sáng sáng, chiều chiều vẫn qua lại mà cứ nôn nao "Tối nay ra bờ!" để ngắm những ánh đèn điện đủ sắc màu trên bờ và lung linh dưới mặt nước trong không gian thoáng lộng nhưng cũng mập mờ, huyền ảo cổ tích, chiều lòng cho mỗi cảm xúc của mỗi người dự cảm thăng hoa. Người dân Đà Nẵng và du khách tập trung về đây hóng mát, tập thể dục; Họ xem những chương trình ca nhạc đường phố của đám thanh niên hay chương trình dân ca hò khoan, hát bài chòi xứ Quảng bên những chiếc cầu hiện đại và huyền thoại, cảnh nhảy nhót của đám trẻ choi choi, chờ chực các chương trình lễ hội, đặc biệt nhất là những đêm pháo hoa rực sáng trời đêm với những hình ảnh, hình dạng từ huyền sử xa xôi đến hiện tại, trên bước đường gập ghềnh và chông chênh dựng xây quê hương. Đã có những người Đà Nẵng, và tôi cũng trong số đó, trong đời có bao nhiêu cuộc tình thì có bao nhiêu lần sông Hàn ghi nhận. Nhiều lúc tôi cứ nghĩ, sau này khoa học-công nghệ phát triển, có một chiếc máy quay, trả lùi thời gian lại cho quá khứ, thì hẳn có bao nhiêu điều thú vị được giữ lại không mất đi...  

9 cây cầu bắc ngang qua dòng sông mang những ý nghĩa khác nhau và vẻ đẹp riêng biệt: cầu Thuận Phước, cầu Sông Hàn, cầu Rồng, cầu Trần Thị Lý, cầu đi bộ Nguyễn Văn Trỗi, cầu Tiên Sơn, cầu Hòa Xuân, cầu Nguyễn Tri Phương và cầu Cẩm Lệ. Sáng sớm sông Hàn dịu dàng thiếu nữ trong làn sương trắng mờ ảo, nàng dụi mắt nhìn về phương Đông, ngỡ ngàng nhìn về phía ánh mặt trời rạng rỡ chào đón mọi người đang xuôi ngược. Dòng sông Hàn cũng tươi tắn, khỏe khoắn, rực rỡ nét xuân thì, đang hòa cùng nhịp đập sôi động của dòng người lại qua. Và dòng sông trở nên lặng lẽ, trầm mặc phủ chiếc khăn voan màu tím bằng lăng cho bầu trời lúc chiều rơi! Khoảng thời gian rực rỡ ban sáng, oi nồng và tấp nập trong ngày lắng lại, nhường chỗ cho sự lộng lẫy, thướt tha của nàng Tiên nga khi màn đêm buông. Có lẽ nàng đang chuẩn bị cho đêm "Động phòng hoa chúc!" hay sao? Ngồi trên sân thượng khách sạn Novotel, khoảng không gian rộng lớn thu vào tầm mắt. Ngoài xa, biển Đông xôn xao những con sóng, núi Sơn Trà màu xanh đã chìm vào biển cả, chỉ còn lại bãi biển mờ xa bớt cô đơn khi ôm những con sóng ì ầm vỗ vào lòng như tình yêu của Tôi dành cho Em! Sự giao hòa giữa thiên nhiên yên bình và nhịp sống hiện đại của một thành phố có núi, có sông, có biển, có bờ... những ánh đèn giăng khắp nơi, từ bên tê núi Sơn Trà, từ những ngôi nhà cao tầng, từ những chiếc cầu, những chiếc tàu du lịch qua lại trên sông vô số sắc màu chiếu rọi, mặt nước dòng sông lung linh, lộng lẫy lạ thường!

Tôi và những người bạn -  bên những ly bia sóng sánh, ngồi chờ trận đấu pháo đêm nay, trong lễ hội pháo hoa Đà Nẵng 2019, mà từ lâu đã trở thành một sự kiện được đông đảo người dân và du khách mong chờ...

HUỲNH VIẾT TƯ