Nói rằng con chữ ở xã Song Tử Tây (huyện Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa) “không mang gương mặt phụ nữ” là bởi trong quan niệm của các em học sinh trên hòn đảo này giáo viên chỉ có nghĩa là thầy giáo. Tại Trường TH Song Tử Tây, kể cả khối mầm non, không có một cô giáo nào, toàn bộ biên chế chỉ vỏn vẹn có hai giáo viên nam.

Một giờ học của học sinh lớp ghép trên đảo Song Tử Tây.

Lớp học “đặc biệt của đặc biệt”

Song Tử Tây nằm ở phía Bắc quần đảo Trường Sa, có diện tích 12ha, lớn thứ hai trong số các hòn đảo thuộc chủ quyền của Việt Nam, sau đảo Trường Sa. Trên đảo có một số hộ ngư dân (gồm các cặp vợ chồng trẻ cùng con nhỏ), một trạm khí tượng thủy văn, một ngọn hải đăng, một ngôi chùa, tượng đài Trần Quốc Tuấn và một ngôi trường.

Do sĩ số học sinh không đông, biên chế giáo viên ít nên Trường TH xã Song Tử Tây kiêm “ôm” luôn cả khối mầm non. Điều đặc biệt mà chúng tôi nhận thấy ở đây là tổng số học sinh của trường không thay đổi trong một số năm nhất định nhưng lại có sự biến động rất lớn ở mỗi cấp học sau từng năm một. Hồi tháng 5, khi phóng viên đến thăm trường, không có khối học sinh lớp 5. Nhưng đến tháng 12, khi trao đổi với giáo viên phụ trách Nguyễn Hữu Phú, chúng tôi được biết trong năm học mới này trường có khối học sinh lớp 5 nhưng lại khuyết khối 4. Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, lớp ghép được áp dụng ở cấp tiểu học tại những địa bàn đặc biệt khó khăn nhằm thực hiện mục tiêu phổ cập giáo dục. Trường TH xã Song Tử Tây là “trường hợp đặc biệt của đặc biệt” bởi lớp ghép không chỉ bao gồm ba trình độ mà còn phải ghép lớp đầu cấp (lớp 1) với lớp cuối cấp (lớp 5) và thêm “gạch nối” lớp giữa cấp (lớp 2).

Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Hữu Phú và thầy giáo Nguyễn Bá Ngọc khéo léo ghép những bài học kiến thức mới ở trình độ này (lớp 5) với những bài ôn tập, luyện tập, thực hành ở trình độ kia (lớp 1, lớp 2) và ngược lại. Đánh giá về kết quả học tập của các lớp ghép trong năm học 2018 - 2019 và học kỳ I năm học 2019-2020, thầy Hiệu trưởng Nguyễn Hữu Phú khẳng định: “Học sinh của chúng tôi không hề thua kém so với các em tại lớp học bình thường trên đất liền. Ở Song Tử Tây cũng có những học sinh xuất sắc như hai anh em trai Ngô Nguyễn Thiên Long (lớp 2) và Ngô Nguyễn Thiên Lâm (lớp 1)”.

Làm thay đôi tay cô giáo

Song Tử Tây dù có diện tích khá lớn và có nhiều cây xanh so với các hòn đảo khác ở quần đảo Trường Sa nhưng điều kiện thiên nhiên cũng rất khắc nghiệt. Các ngư dân trên đảo Song Tử Tây kể, có lần sóng mạnh và kéo dài đến mức suốt 10 ngày con tàu hậu cần không thể tiếp cận hòn đảo dù người trên đảo và người trên tàu nhìn thấy được nhau. Nước ngọt là của quý, món ăn quen thuộc là đồ hộp, hoa quả tươi là điều hiếm hoi… Điều này lý giải vì sao tất cả các cán bộ, nhân viên của các cơ quan trên đảo toàn là nam giới.

Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Hữu Phú (sinh năm 1982, trú ở huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa) xung phong ra đảo từ tháng 5-2018 sau một số năm dạy học ở quê nhà. Khai giảng năm học mới, đêm văn nghệ hay các tiết học thủ công, múa, hát… là dịp mà các thầy giáo ở Trường Tiểu học xã Song Tử Tây phải trổ hết khả năng khéo léo, tỉ mỉ của mình để hoàn thành trách nhiệm và đem đến niềm vui cho các trò nhỏ. Thầy giáo Nguyễn Bá Ngọc (sinh năm 1993), vốn là trai Bắc (quê ở tỉnh Thái Bình) nhưng thường trú tại thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa. Tình yêu nghề đã thúc đẩy anh đến với nơi đầu sóng ngọn gió. Vì tuổi còn trẻ, “giọng thanh, tay dẻo” nên thầy Ngọc được phân công phụ trách khối mầm non, đảm nhận luôn phần việc của giáo viên dạy múa, hát, thủ công và nữ công. Chưa có vợ, con nhưng thầy Ngọc rất khéo léo trong việc “dỗ trẻ con”, chăm sóc học sinh mầm non.

Thầy giáo Nguyễn Hữu Phú kể: “Trên hòn đảo con con, xung quanh là sóng biển, giáo viên gần như quanh năm bám đảo nên thầy và trò rất gắn kết. Mỗi năm chúng tôi chỉ được một lần về đất liền 30 ngày vào dịp hè. Nhưng chúng tôi không nỡ nghỉ hết đợt phép duy nhất đó, một phần vì trách nhiệm, phần khác vì nhớ trò. Tôi sẵn sàng đăng ký thêm một nhiệm kỳ 5 năm ở đảo vì thực sự thấy gắn bó với nơi này”.

QUANG VINH