Sáu đảng chính, gồm đảng Bảo thủ cầm quyền (chiếm 365 ghế tại Hạ viện cũ), Công đảng (202 ghế), Dân tộc Scotland (48 ghế), Dân chủ tự do (11 ghế), Xanh (1 ghế), Cải cách Vương quốc Anh (1 ghế), và các đảng khác sẽ cạnh tranh giành ghế tại Hạ viện ở 650 khu vực bầu cử trên cả nước (mỗi khu vực bầu 1 nghị sỹ đại diện). Đảng giành được nhiều ghế nhất tại Hạ viện trở thành đảng cầm quyền và lãnh đạo đảng trở thành Thủ tướng. Đảng giành số ghế lớn thứ hai trở thành đảng đối lập chính thức.

Cuộc bỏ phiếu kéo dài từ 7-22 giờ ngày 4-7 và công tác kiểm phiếu sẽ bắt đầu ngay sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa. Người dân Anh dự kiến sẽ biết ai là nhà lãnh đạo tiếp theo của đất nước vào sáng sớm ngày 5-7 (giờ địa phương) khi hầu hết các khu vực bầu cử sẽ hoàn tất công tác kiểm phiếu.

Cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh kinh tế ảm đạm với tăng trưởng yếu, năng suất thấp, đầu tư kém và nợ công cao kỷ lục; mức sống giảm với thuế phí, chi phí sinh hoạt và lãi suất vay thế chấp đều cao trong khi mức tăng lương không theo kịp lạm phát; làn sóng nhập cư tăng mạnh; dịch vụ công xuống cấp, đặc biệt Dịch vụ y tế quốc gia (NHS) với danh sách chờ khám chữa bệnh hơn 7 triệu người... Theo truyền thống, đảng Bảo thủ và Công đảng thống trị nền chính trị Anh và các đảng nhỏ có ít cơ hội giành ghế hơn. Kết quả các cuộc thăm dò đều dự báo về một thất bại lịch sử của đảng Bảo thủ trước Công đảng đối lập.

Trong cương lĩnh tranh cử, đảng Bảo thủ cam kết thúc đẩy tăng trưởng và giảm khoảng 17 tỷ bảng tiền thuế mỗi năm trong khi tăng chi cho y tế công cao hơn mức tăng lạm phát, đồng thời giảm nhập cư. Trong khi đó, Công đảng nhấn mạnh thúc đẩy thịnh vượng, giải quyết tình trạng năng suất trì trệ, khuyến khích đầu tư, xây dựng nhà và cải thiện cơ sở hạ tầng, đồng thời tăng cường quan hệ với Liên minh châu Âu (EU).

Đảng Bảo thủ chia rẽ sâu sắc đang đối mặt với nguy cơ thất bại lịch sử khi uy tín sụt giảm nghiêm trọng với hàng loạt bê bối từ vụ Partygate (chỉ các cuộc tiệc tùng tại Văn phòng Thủ tướng trong thời gian Anh áp lệnh phong tỏa phòng dịch COVID-19) dưới thời Thủ tướng Boris Johnson, tới kế hoạch ngân sách nhỏ (mini budget) dưới thời bà Liz Truss gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng, hủy hoại danh tiếng của Anh cũng như uy tín của đảng Bảo thủ về khả năng điều hành kinh tế.

Mới đây nhất, vụ cá cược về ngày bầu cử liên quan tới các quan chức đảng hủy hoại tính liêm chính chính trị của đảng. Trong khi đó, lãnh đạo Công đảng Keir Starmer nổi lên như ứng cử viên sáng giá nhất cho ghế thủ tướng. Là người theo chủ nghĩa trung dung và thực dụng, ông Starmer đã nỗ lực hàn gắn các chia rẽ nội bộ và thành công trong việc xây dựng uy tín của Công đảng, khiến sự ủng hộ của cử tri tăng mạnh.

B.N