(Cadn.com.vn) - Bệnh tim mạch (BTM) bao gồm các bệnh về tim và mạch máu. Không như chúng ta thường nghĩ, phụ nữ và nam giới đều bị mắc BTM như nhau và trẻ em càng dễ bị tổn thương. Một cuộc điều tra mới đây, cho thấy hơn một nửa người dân trên thế giới tin rằng khi ở tuổi 30 hoặc già hơn thì họ mới bắt đầu hành động để bảo vệ trái tim. Họ không biết rằng BTM  không phân biệt tuổi tác và bất kì độ tuổi nào cũng đều có thể mắc bệnh.

Bệnh tim không của riêng ai

Theo Liên đoàn Tim mạch Thế giới, nếu như số ca tử vong do sốt rét, HIV/AIDS và bệnh lao cộng lại là 3,86 triệu ca thì 17,5 triệu là số người chết hàng năm về các BTM. Dự kiến đến năm 2030,  con số này tăng lên 23 triệu người. Tuy nhiên, BTM nếu được phát hiện, can thiệp, phẫu thuật kịp thời, tỷ lệ thành công rất cao. Vì vậy, Ngày Tim mạch thế giới năm nay, nhấn mạnh chủ yếu vào việc ngăn ngừa BTM ở phụ nữ và trẻ em, đồng thời chỉ ra các hành động, biện pháp giảm thiểu nguy cơ BTM.

Theo khuyến cáo của các bác sỹ, lối sống hiện nay cũng là một trong những nguyên nhân đẩy nhanh sự phát triển của BTM và BTM không còn của riêng ai. Người dân cần tự nâng cao hiểu biết của mình về BTM và cách phòng ngừa, khám bệnh định kỳ để được tư vấn, tầm soát, phát hiện sớm để can thiệp kịp thời, phẫu thuật, điều trị hiệu quả.

BTM thường được biểu hiện: khó thở, đau ngực, đánh trống ngực, ngất xỉu, tím tái. Khó thở do BTM thường xuất hiện khi gắng sức, nếu bệnh diễn tiến nặng hơn thì khó thở xuất hiện khi vận động nhẹ hoặc khi nghỉ ngơi. Ðau ngực, nhồi máu cơ tim hoặc cơn đau thắt ngực không ổn định xảy ra khi một trong các nhánh của động mạch vành bị lấp tắc hoàn toàn hoặc gần hoàn toàn.

Triệu chứng đau ngực trong nhồi máu cơ tim cũng có tính chất giống như cơn đau thắt ngực nhưng kéo dài hơn 20 phút và có thể xảy ra khi ta nghỉ ngơi và không đáp ứng khi bệnh nhân dùng một số thuốc giảm đau thông thường. Ðánh trống ngực, nếu các cơn tim nhanh xuất hiện khi không liên quan đến gắng sức, lại kéo dài nhiều phút thì nên cần gặp bác sĩ để khám, tư vấn thêm.

Người mắc BTM dễ ngất xỉu vì sẽ gặp các rối loạn về nhịp. Có thể tim sẽ đập rất chậm vì không đủ khả năng đưa máu và dưỡng khí lên nuôi não. Ngược lại, tim sẽ đập quá nhanh (nhiều hơn 150 lần/phút) do khả năng bơm máu lên não của tim bị giảm sút. Tím tái, tím ngoại vi thường xuất hiện ở những vùng da hở như đầu ngón tay, cằm, mũi và môi; tím trung ương xuất hiện ở quanh kết mạc mắt, niêm mạc trong họng và lưỡi.

Can thiệp tim mạch đóng lỗ thông liên thất bằng phương pháp bít dù qua da tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng. Ảnh: PV

Làm gì để bảo vệ trái tim?

Theo khuyến cáo của Hội Tim mạch Việt Nam, để bảo vệ trái tim, cần có chế độ ăn uống hợp lý, khẩu phần ăn có nhiều rau xanh, trái cây. Hạn chế ăn các chất béo bão hòa. Không nên ăn mặn. Tại nơi công sở cũng cần tránh ăn uống quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn hay các loại thức ăn nhanh.

Tập thể dục thường xuyên: mỗi ngày tập từ 30 phút - 60 phút sẽ giúp phòng chống các bệnh lý tim mạch và sức lao động sẽ được cải thiện hơn. Không hút thuốc lá, thuốc lào vì chúng là nguyên nhân trực tiếp gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ và nhiều bệnh lý tim mạch khác. Duy trì cân nặng hợp lý, cần giảm cân (nếu thừa cân) để làm giảm huyết áp, giảm các biến cố do bệnh lý tim mạch gây nên.

Nên khám sức khỏe định kỳ để biết được số huyết áp động mạch, hàm lượng Cholesterol, hàm lượng đường trong máu, chỉ số vòng eo/vòng mông, chỉ số khối cơ thể (BMI). Nếu biết mình có nhiều yếu tố nguy cơ thì bạn càng cần phải có kế hoạch thực hiện lối sống lành mạnh một cách tích cực hơn để cải thiện sức khỏe của mình.

Hạn chế uống rượu, bia vì uống nhiều rượu, bia làm huyết áp tăng và trọng lượng của bạn cũng tăng lên. Tạo môi trường sạch sẽ, không có khói thuốc ở gia đình và công sở. Cần có thời gian thư giãn, tập luyện nhẹ nhàng (nếu có thể) ngay tại chính nơi mình làm việc. Tránh căng thẳng, lo âu quá mức. Hãy cùng nhau xây dựng một môi trường làm việc đoàn kết, lành mạnh và hiệu quả.

Các tiến bộ trong phát hiện, can thiệp, phẫu thuật tim mạch

Trước hết, phải nói đến những kỹ thuật hiện đại trong phát hiện, can thiệp, phẫu thuật bệnh van hai lá. Phần lớn bệnh van hai lá là do thấp tim, một số rất nhỏ do bẩm sinh, đôi khi là hẹp van hai lá có thể là biến chứng của hội chứng carcinoid, lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp. Bệnh van hai lá cũng có thể do mảnh sùi lớn của viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, do vôi hóa nặng vòng van hai lá hoặc do sai lầm biến dưỡng di truyền.

Trong thấp tim tỷ lệ bệnh van hai lá chiếm 40%. Ngày nay với sự phát triển của các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng đặc biệt là siêu âm tim đã giúp bác sỹ lâm sàng có thể nhận biết một cách chính xác các tổn thương của từng chi tiết nhỏ trong bộ máy van hai lá. Phẫu thuật tim hở để can thiệp van hai lá thông thường thực hiện qua đường dọc giữa xương ức, cho phép bộc lộ tốt phẫu trường.

Trong suốt thập kỷ qua, các tiến bộ trong lĩnh vực nội soi cho phép tiếp cận với phẫu thuật ít xâm lấn, đường mổ ngắn lại và thay đổi vị trí tương ứng. Các tiến bộ trong tưới máu tim phổi, quan sát trong buồng tim, trang thiết bị và robot điều khiển từ xa đã cho phép tiến gần hơn đến phẫu thuật tim ít xâm nhập ngày càng an toàn và hiệu quả.

Ngày nay với sự tiến bộ của của các ngành, các lĩnh vực khoa học được ứng dụng rộng rãi trong y học, một phần lớn bệnh nhân bị bệnh lý tim mạch nói chung cũng như bệnh lý van tim nói riêng đã được chẩn đoán, xử trí và can thiệp tận gốc một cách hiệu quả giúp cho bệnh nhân hòa nhập với cộng đồng và có chất lượng cuộc sống tốt hơn. Hiện nay, tại miền Trung- Tây Nguyên, có 3 trung tâm có thể thực hiện được các kỹ thuật trên, đó là Bệnh viện Trung ương Huế và Bệnh viện Đà Nẵng.

Ngoài ra, phải kể đến Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng- đơn vị triển khai phẫu thuật tim hở đầu tiên tại Đà Nẵng và đã triển khai được hầu hết các phương pháp chẩn đoán, điều trị bệnh lý tim mạch phức tạp. Đặc biệt, cuối tháng 9 vừa qua, một ca đóng thông liên thất bằng bít dù qua da (không cần phẫu thuật) đã được thực hiện tại thành công tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng. Đây là phương pháp điều trị kỹ thuật cao, tỷ lệ thành công cao, bệnh nhân chỉ nằm viện 3-5 ngày, không cần hồi sức đặc biệt, giảm được chi phí điều trị, an toàn...

Hồng Nhật