Di sản văn hóa quý báu

Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh là một trong 15 di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh. Đây là di sản văn hóa quý báu, là loại hình nghệ thuật truyền thống, in đậm trí tuệ, tâm hồn, cốt cách của người dân 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Sau gần 10 năm được vinh danh, loại hình nghệ thuật truyền thống này ngày càng chứng minh được vai trò là điểm tựa vững chắc trong đời sống tinh thần, là môi trường nuôi dưỡng, làm giàu bản sắc văn hóa, đa dạng văn hóa xứ Nghệ và là động lực để phát triển kinh tế.

Lần đầu tiên tổ chức tại Nghệ An, Festival dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh đã thực sự mang lại điều mới lạ, một cách nhìn, một cách tiếp cận và biểu đạt mới về di sản văn hóa truyền thống của cả nước nói chung, di sản dân ca Ví, Giặm nói riêng. Trong đó, khởi động cho Festival là Liên hoan dân ca Ví, Giặm được tổ chức ở 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Từ đó đã lựa chọn ra được 19 câu lạc bộ xuất sắc tham gia liên hoan cấp tỉnh với gần 700 nghệ nhân, diễn viên.

Phát biểu tại lễ bế mạc, ông Bùi Đình Long - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, nhìn nhận: Liên hoan dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh đã khép lại thành công với nhiều dấu ấn về cảm xúc trong lòng các nghệ nhân, diễn viên, bởi thường ngày họ là những người dân lao động, những cán bộ công chức hay công nhân lao động nhưng khi lên sân khấu họ như quên hết mọi lo toan cuộc sống để hòa mình vào câu hò, điệu ví say đắm lòng người. Họ đã truyền tải đến khán giả về lối sống đẹp, đề cao lòng hiếu thảo, kính trọng cha mẹ, ca ngợi tình yêu chung thủy, cuộc sống nghĩa tình, tấm lòng trung thực, cao thượng nhân ái. Đặc biệt, chương trình nghệ thuật trong đêm khai mạc Festival đã diễn ra đầy ý nghĩa, nhiều màu sắc với chủ đề "Ví giặm - tinh hoa tỏa sáng" được dàn dựng theo hình thức bán thực cảnh kết hợp công nghệ hiện đại. Chương trình là đêm hội của âm thanh, ánh sáng thể hiện sự sáng tạo không giới hạn của các nghệ nhân, nghệ sĩ trẻ trên nền tảng cốt lõi là các giá trị di sản dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh.

Có thể nói, thông qua chương trình khai mạc Festival dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh năm 2023, khán giả và du khách cả nước đã có cái nhìn mới về dân ca Ví, Giặm hôm nay - một loại hình dân ca truyền thống có sức sống bền bỉ, mãnh liệt, khởi nguồn từ lao động, lặng lẽ, thấm đẫm trong hồn cốt nhân dân xứ Nghệ, lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống đương đại. Đặc biệt, chương trình lễ hội đường phố "Sắc màu di sản" diễn ra trên tuyến phố đi bộ của TP Vinh trong đêm bế mạc là sự kết hợp, hội tụ, tỏa sáng của hơn 1.000 nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên của 18 đoàn nghệ thuật quần chúng, 18 câu lạc bộ dân ca Ví, Giặm. Các nhóm nghệ thuật đã trình diễn nhiều di sản văn hóa tiêu biểu của các tỉnh, thành phố trong cả nước. Chương trình đã tạo nên một không gian văn hóa đa dạng, sôi động, hấp dẫn, cuốn hút người dân, du khách đặc biệt là giới trẻ cùng tham gia trải nghiệm các loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc nhất.

Tiếp tục kế thừa, phát huy

Là người trực tiếp theo dõi chuỗi sự kiện Festival dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh năm 2023, chị Hoàng Thị Hoa Lê (quê Hà Tĩnh) chia sẻ: "Tôi rất xúc động khi nghe những câu hò, điệu ví sống động, gần gũi do các nghệ nhân, nghệ sĩ biểu diễn trong chương trình. Thông qua hoạt động này đã khơi dậy truyền thống yêu quê hương, đất nước. Đây cũng là dịp để bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị di sản nhằm giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ hôm nay, mai sau".

Cùng cảm xúc đó, chị Nguyễn Thị Vỹ (quê H.Anh Sơn, Nghệ An) chia sẻ thêm: "Trong các hoạt động diễn ra tại Festival, tôi ấn tượng nhất là lễ hội đường phố. Thông qua hoạt động này đã giúp người dân chúng tôi hiểu hơn về văn hóa của các vùng miền trên đất nước Việt Nam. Đó là các làn điệu, đàn, hát, múa của các dân tộc anh em ở nhiều tỉnh, thành. Từ đó càng yêu hơn những giá trị truyền thống mà ông cha ta đã gìn giữ, lưu truyền cho thế hệ trẻ".

Theo đánh giá của Ban tổ chức (BTC), Hội diễn Đàn, Hát dân ca 3 miền là hoạt động quan trọng trong chuỗi sự kiện của Festival dân ca, Ví, Giặm Nghệ Tĩnh năm 2023. Các Đoàn Nghệ thuật quần chúng đã bám sát quy chế của BTC để xây dựng chương trình, tiết mục tham dự hội diễn đảm bảo về nội dung, phong phú về hình thức và chất lượng nghệ thuật. Qua 4 ngày thi diễn, bằng tài năng cùng niềm đam mê với hoạt động văn hóa nghệ thuật, các nghệ nhân, diễn viên đã "cháy" hết mình trên sân khấu; các đoàn Nghệ thuật quần chúng đã mang đến Hội diễn những chương trình, tiết mục nghệ thuật đặc sắc tạo nên không gian văn hóa đa sắc màu với những cung bậc cảm xúc khác nhau, đem lại bầu không khí vui tươi, phấn khởi, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tới xem và cổ vũ. "Thành công của Festival dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh năm 2023 chính là tiền đề, cơ sở quan trọng để tỉnh Nghệ An hướng tới xây dựng "Festival dân ca Ví, Giặm" trở thành sự kiện văn hóa lớn của tỉnh, được tổ chức thường xuyên, nhằm bảo tồn, phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống, góp phần quảng bá hình ảnh, thúc đẩy giao lưu, hợp tác, phát triển du lịch, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội" - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An nhấn mạnh.

Tại lễ bế mạc, lãnh đạo Cục Văn hóa cơ sở đã trao tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ VH-TT &DL cho Sở VH-TT Nghệ An, Trung tâm Văn hóa tỉnh Nghệ An đã có thành tích xuất sắc trong quá trình phối hợp tổ chức thành công Hội diễn Đàn, hát dân ca 3 miền năm 2023. BTC Liên hoan Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh năm 2023 đã trao 2 giải Nhất, 6 giải Nhì và 11 giải Ba cho các CLB Dân ca Ví, Giặm đạt thành tích xuất sắc; công bố 15 tiết mục đạt giải A, 20 tiết mục đạt giải B và 20 tiết mục đạt giải C; Giải Diễn viên ít tuổi, trình diễn xuất sắc và Giải tác giả có nhiều đóng góp tích cực.

BTC Hội diễn Đàn, hát dân ca 3 miền đã trao 11 HVC, 16 HCB cho các đoàn Nghệ thuật quần chúng, 31 HCV cho các tiết mục; công bố 59 HCB cho các tiết mục tại hội diễn.

Dương Hóa