Danh hài Chí Tài qua đời vì cơn đột quỵ vào hồi 13 giờ 35 ngày 9-12 thực sự khiến đồng nghiệp và công chúng bàng hoàng tiếc thương. 62 năm sống trên nhân gian, danh hài Chí Tài đã tạo được một chỗ đứng không nhỏ trong lòng người hâm mộ. Dù chưa phải tài năng xuất sắc, nhưng Chí Tài đã mang đến và gửi lại cho cuộc đời một nét cười bình dị.

Danh hài Chí Tài trong một tiết mục tấu hài.

Ở tuổi 62, danh hài Chí Tài vẫn ở phong độ đỉnh cao nghề nghiệp. Dù đã bị tiểu đường nhiều năm, nhưng Chí Tài vẫn chăm chỉ rèn luyện thể lực để có thể chạy show liên tục từ Nam ra Bắc. Ngoài vai diễn trong bộ phim “Kiếm chồng cho mẹ chồng” đang quay dang dở, danh hài Chí Tài còn có kế hoạch xuất hiện trong chương trình “Duyên” diễn ra ngày 26-12 tại Trung tâm hội nghị quốc gia ở Hà Nội. Thế nhưng, tất cả đã khép lại vì định mệnh trớ trêu.

Sau khi thành danh ở hải ngoại, Chí Tài về nước hoạt động nghệ thuật suốt 20 năm qua. Tất nhiên, tôn xưng “danh hài” là do khán giả ưu ái ban tặng, chứ nghệ sĩ Chí Tài chưa bao giờ dám tự nhận như vậy. Thiết nghĩ, gọi là danh hài Chí Tài cũng không có gì quá ngoa ngôn. Bởi lẽ, trong dòng chảy show biz vàng thau lẫn lộn hiện nay, Chí Tài có bản sắc riêng và có sự tận tụy cống hiến đáng khen ngợi.

Không thể phủ nhận, nghệ sĩ Chí Tài có gương mặt đậm chất hài hước. Và dường như, nghệ sĩ Chí Tài sinh ra để diễn hài, dù trước đó ông từng có sự chọn lựa khác. Đám đông thường nắc nỏm về sự đa tài của Chí Tài như chơi guitar, hòa âm, ca hát… Thế nhưng, nếu Chí Tài không bước lên sân khấu tấu hài thì e chừng tên tuổi Chí Tài vẫn nhập nhòa lắm. Thậm chí, những ca khúc do Chí Tài sáng tác như “Tình muộn”, “Em ở đâu” hoặc “Anh không thể quên em” cũng chỉ là những bài hát thường thường bậc trung. Ngay cả chuyện Chí Tài ôm đàn hát “Nhỏ ơi” được tán thưởng khắp nơi, cũng phải thật khách quan để thấy rằng những tràng vỗ tay kia dành cho tiết mục giao lưu của danh hài, chứ không phải dành cho tiết mục trình diễn của một ca sĩ. Nói cách khác, chính cái duyên trên sân khấu tấu hài đã hắt hào quang sang những hoạt động show biz khác của Chí Tài.

Với một nhân vật vừa vĩnh biệt cõi đời nhiều ngổn ngang, người ta rất dễ mủi lòng để nói thêm vài điều tốt đẹp “nghĩa tử là nghĩa tận”. Trường hợp danh hài Chí Tài có lẽ cũng không ngoại lệ. Thế nhưng, điểm chung quan trọng nhất mà giới show biz Việt xót thương danh hài Chí Tài chính là lối sống hòa đồng và hiền lành. Chí Tài đối xử vui vẻ và chân thành với tất cả bạn bè và những người xung quanh. Chí Tài cũng không bao giờ khoa trương về sự thành đạt hay giàu có của mình. Đó là điều mà nhiều nghệ sĩ trẻ hôm nay phải học hỏi ở danh hài Chí Tài. Tuy nhiên, đóng góp của danh hài Chí Tài cho sân khấu hài ra sao, lại là câu chuyện cần đánh giá nghiêm túc và sòng phẳng.

Khởi sự nghệ thuật của Chí Tài là thành viên của ban nhạc “Anh Em Chí Tài”. Sau khi cùng gia đình định cư tại Mỹ vào năm 1981, Chí Tài cùng với hai người anh là Chí Thiện và Chí Thái lập ban nhạc “Anh Em Chí Tài” để chơi nhạc trong cộng đồng nhỏ Việt kiều. Về sau, ban nhạc “Anh Em Chí Tài” có thêm hai giọng ca là Phương Loan (vợ của Chí Tài) và Trịnh Nam Sơn (tác giả ca khúc Con đường màu xanh”). Có ít sân chơi nên ban nhạc “Anh Em Chí Tài” chỉ hoạt động khá nghiệp dư.

Trong một lần biểu diễn trong chương trình tạp kỹ, vì một diễn viên hài bỗng dưng vắng mặt nên Chí Tài được bầu show đề nghị thay thế với lý do “nhìn cậu cũng có vẻ hề hề”. Đó là một ngã rẽ bất ngờ của duyên phận. Sau lần thử sức ấy, Chí Tài chuyển hẳn sang diễn hài, và ban nhạc “Anh Em Chí Tài” cũng tan rã.

Ở hải ngoại, Chí Tài tham gia nhóm hài cùng Vân Sơn và Bảo Liêm gần 10 năm. Cách tung hứng giữa Chí Tài với Vân Sơn và Bảo Liêm cũng hiệu quả, nhưng chủ yếu là chọc cười kiểu cù lét thiên hạ. Năm 1997, Chí Tài được một bầu show đề nghị kết hợp với Hoài Linh, và thực sự mở ra con đường mới cho cả hai. Cặp tấu hài Chí Tài - Hoài Linh tuy cách biệt nhau 11 tuổi nhưng lại rất hiểu ý nhau. Chí Tài và Hoài Linh dắt dìu nhau vươn lên thành một thương hiệu tấu hài số một tại các show tạp kỹ người Việt ở nước ngoài. Năm 2000, Chí Tài và Hoài Linh cùng về nước dự phần vào đời sống show biz Việt đang nở rộ.

Danh hài Chí Tài cũng như danh hài Hoài Linh đều không được đào tạo bài bản về nghệ thuật diễn xuất. Nếu như Hoài Linh còn được học múa dân tộc, thì Chí Tài chỉ được học guitar. Thế nhưng, thật thú vị, khi họ đều thể hiện được năng khiếu bẩm sinh và biết cách rèn luyện để phô diễn khả năng tấu hài ngày càng đắc dụng, như chính danh hài Hoài Linh thổ lộ về yếu tố giúp họ thành cặp bài trùng: “Cái duyên “trầm” ở Chí Tài có thể tương tác cùng cái duyên “bổng” của tôi, nên tôi đồng ý. Sự kết hợp này đã nâng cánh cho cả hai chúng tôi thăng hoa trên con đường nghệ thuật. Điều đáng quý nhất là suốt chừng ấy thời gian, hai chúng tôi chưa từng có một mâu thuẫn nào xảy ra!”.

Nếu như danh hài Hoài Linh có lối hóa thân đa dạng nhờ phát huy được sở trường về thể hình mềm mại và khéo léo, thì danh hài Chí Tài lại xuất hiện như một nét cười bình dị. Danh hài Chí Tài có khuôn mặt, ánh mắt và bộ ria vừa có vẻ láu lỉnh, lại vừa có vẻ ngây ngô, dễ khiến người khác buồn cười. Chỉ dáng điệu ấy bước lên sân khấu đã có thể chọc cười, nhưng danh hài Chí Tài còn biết nhấn nhá ngôn từ và giọng cười theo hướng dân dã nên rất được công chúng yêu thích.

Danh hài Chí Tài rất giỏi khi làm toát lên được chất hài hước của những người lạc lõng, những người thua thiệt, những kẻ yếu thế. Danh hài Chí Tài không thể đem lại tiếng cười sâu sắc và chua cay cho nghệ thuật hài, nhưng lại đem đến tiếng cười nhẹ nhàng và thoải mái cho quần chúng lao động. Nói cách khác, danh hài Chí Tài là một dạng ngôi sao của giới bình dân, cười cho quên mệt nhọc, cười để giải khuây chốc lát.

Danh hài Chí Tài vào nghề chọc cười khá muộn màng, nhưng lại may mắn rơi đúng thời điểm vàng. Đó là thời điểm nhu cầu giải trí của khán giả tăng cao, nhưng lại thiếu vắng diễn viên hài và thiếu vắng kịch bản hài. Sàn diễn không còn hài kịch, mà chỉ còn tấu hài, nên Chí Tài nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần rộng lớn người hâm mộ suốt 20 năm qua.

Ngoài những màn tấu hài, nét duyên của danh hài Chí Tài cũng được các đạo diễn khai thác tối đa ở phim trường. Trong các bộ phim “Công chúa teen và ngũ hổ tướng”, “Kỳ phùng địch thủ”, “Lâu đài tình ái” hoặc “Trúng số” thì những vai diễn của danh hài Chí Tài trên điện ảnh không khác gì mấy trên sân khấu. Đó là những vai diễn chỉ nhằm tăng thêm màu sắc vui nhộn cho bộ phim, giống như nhân vật anh hề trong những vở chèo.

Tuy nhiên, danh hài Chí Tài có một vai diễn tương đối ấn tượng trên màn ảnh, đó là vai Năm Triều trong bộ phim “Dạ cổ hoài lang” của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng. Xem phim “Dạ cổ hoài lang”, khán giả không còn nhận ra một danh hài Chí Tài vẫn hay chọc cười nữa, mà là một ông Năm Triều khắc khoải với nỗi niềm tha hương cầu thực.

Sự trải nghiệm của bản thân nhiều năm nơi đất khách, đã giúp danh hài Chí Tài có được vai Năm Triều trong bộ phim “Dạ cổ hoài lang” khác hẳn vai Năm Triều từng có trên sàn diễn kịch nói. Vai Năm Triều của danh hài Chí Tài và vai Tư Lành của danh hài Hoài Linh trong bộ phim “Dạ cổ hoài lang” đã chứng minh họ là nghệ sĩ có đẳng cấp thực sự.

Bây giờ, danh hài Chí Tài không còn nữa. Thi hài của danh hài Chí Tài cũng được gia đình đưa về Mỹ để an táng. Thế nhưng, nét cười bình dị của danh hài vẫn còn trong lòng công chúng. Nét cười bình dị là món quà gửi lại, mà giới mộ điệu sẽ luôn ghi nhớ và cảm ơn những ngày danh hài Chí Tài đã đến và đã đi qua cuộc đời nhiều bận bịu lắm lo toan này.

Tâm Huyền