Những ngày này, Huế mưa và lạnh. Những thức ăn cay và nóng bù đắp thân nhiệt cơ thể là điều không thể thiếu.

Cay nồng ốc Trường An.    Ảnh: Nguyễn Văn Toàn

Vào mùa này, trên bàn ăn của người Huế luôn có một đĩa muối tiêu ớt, đĩa tương ớt hay một chén nước mắm ớt tỏi. Đặc biệt là tương ớt. Tương ớt là hỗn hợp gồm ớt tươi, tỏi tươi, muối, đường, dầu ăn và nước mắm ngon trộn lại. Một thời, ớt Huế nổi tiếng khắp cả nước, đó là ớt Vinh Xuân (H. Phú Vang), được xem là món đặc sản của mảnh đất xứ mưa.

Những lúc mưa rét, ẩm thực Huế càng khiến du khách phương xa tấm tắc ngợi khen bởi công dụng chống gió rét và giữ ấm thân thể bằng các gia vị cay. Đầu tiên, phải kể đến bún bò Huế. Ăn bún bò Huế vào những ngày mưa rét, không chỉ ngon miệng, du khách sẽ có ngay cảm giác cả thân thể được sưởi ấm tức thì bởi sức nóng hừng hực khi áp tay vào vành tô bún vừa mới được múc từ nồi nước lèo đun trên bếp lửa đỏ rực đem lên bàn ăn. Nồi bún bò Huế với nước bún, thịt bò, giò heo, chả tôm, gạch cua, huyết... được người phụ nữ Huế đảm đang nội trợ nêm nếm sả, ớt màu, ớt bột, tiêu, tỏi, hành rất tính toán, chi li, cẩn thận, cốt sao để phù hợp với khí trời và khẩu vị chung cho cả các khách hàng. Du khách chưa đủ "áp phê" còn có thể tự mình nêm nếm thêm ớt tươi, ớt tương hay nước mắm ớt tỏi. Do đó, ăn bún bò Huế có thể làm tăng nhiệt, giúp cho cơ thể có sự tuần hoàn khỏe mạnh vào những ngày trời đông giá rét.

Kế đến, không thể không nhắc đến món cơm hến. Một tô cơm hến, ngoài hến, lá môn, rau ngò, tóp mỡ, khế chua, nước hến... còn có vị cay đặc trưng của ớt, tỏi và gừng. Vào một ngày mưa rét mà ăn được một tô cơm hến vào buổi sáng sớm, ắt hẳn du khách ai cũng phải xuýt xoa. Vị ớt, tỏi cay xè từ miệng, xộc lên sống mũi, nóng đến từng thớ thịt, ruột gan, dạ dày. Ăn xong tô cơm hến và uống một tô nước hến có gừng, du khách sẽ cảm thấy mồ hôi đổ ra, lưỡi tê rần, người nóng nảy cả lên như ngồi bên bếp lửa hồng chống rét. Bởi thế, nhà thơ Võ Quê, nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh TT- Huế đã ví von về món ăn khoái khẩu này rằng: Đã nghe ớt đỏ cay nồng/ Tìm trong vị hến một dòng Hương xanh/ Ruốc thơm, cơm nguội, rau lành.../ Mời anh buổi sáng chân thành món quê.

Ngoài bún bò Huế, cơm hến, Huế còn một món ăn có vị rất cay khá thú vị. Đó là ốc Trường An với câu cửa miệng của người Huế: "Muốn ăn cơm hến sang cồn/ muốn ăn ốc hút lên đường Trường An". Ở các quán ốc Trường An, du khách chắc hẳn sẽ rất ngạc nhiên vì thực khách ai ai cũng đỏ bừng mặt, mồ hôi trán bịn rịn và đang hít hà vì cay nhưng vẫn ăn... liên tục. Nếu thử ăn một lần, du khách sẽ cảm thấy rất ngạc nhiên vì ốc Trường An không những rất cay, rất thơm mà còn rất ngon. Ăn kèm với rau sống, nước mắm ớt gừng, du khách sẽ cảm thấy cái lạnh, cái rét cũng đã tan biến, không còn là điều lo âu nữa.

Bởi vậy, trong những ngày đông giá rét, lượng thực khách đến những quán xá, địa điểm ẩm thực nói trên đều chật kín. Những du khách đến Huế hãy dành thời gian thưởng thức với bạn bè, người thân về vị cay xứ Huế, như một tour ẩm thực trải nghiệm độc đáo trên mảnh đất Cố đô.

NGUYỄN VĂN TOÀN