Ngày 14-8, Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin đã bị Tòa án Hiến pháp ra phán quyết phế truất vì vi phạm Hiến pháp trong việc bổ nhiệm người không đáp ứng tiêu chuẩn đạo đức vào vị trí bộ trưởng trong nội các.

Quyền Thủ tướng

Phán quyết này cũng chấm dứt tất cả các vị trí trong nội các, nhưng các bộ trưởng sẽ tiếp tục nắm quyền tạm thời. Phó Thủ tướng thứ nhất kiêm Bộ trưởng Thương mại Phumtham Wechayachai trước mắt giữ chức quyền Thủ tướng cho đến khi Hạ viện bỏ phiếu bầu thủ tướng mới trong vòng 45-60 ngày.

Các đảng phái sẽ phải quyết định họ sẽ đề cử và bỏ phiếu cho nhân vật làm Thủ tướng tiếp theo dựa trên danh sách các ứng cử viên đã được đệ trình trước cuộc bầu cử năm 2023. Dự kiến không phải tất cả các ứng cử viên đều được đề cử, với khả năng sẽ có trao đổi giữa các đảng để đổi lấy vị trí trong Nội các. Chủ tịch Quốc hội Thái Lan Wan Muhamad Noor Matha thông báo sẽ triệu tập phiên họp toàn thể thành viên Hạ viện vào 10h sáng 16-8 để bầu Thủ tướng mới.

Để trở thành thủ tướng, ứng cử viên cần có sự ủng hộ của hơn một nửa trong số 493 nghị sĩ hiện tại của Hạ viện, tương đương 247 phiếu bầu. Nếu ứng cử viên không đạt yêu cầu, Hạ viện phải triệu tập lại sau đó và lặp lại quy trình bỏ phiếu, với cơ hội cho các ứng cử viên khác được đề cử. Thủ tướng mới phải bổ nhiệm Nội các. Sau đó, Nội các cần trình bày các chính sách của mình lên Quốc hội trước khi có thể bắt đầu điều hành đất nước.

Ứng viên Thủ tướng tiềm năng

Với 141 ghế tại Hạ viện, Đảng Vì nước Thái (Pheu Thai) tiếp tục có nhiều ưu thế trong việc đứng ra thành lập liên minh cầm quyền. Liên minh cầm quyền 11 đảng do Pheu Thai dẫn đầu hiện nắm giữ 314 ghế tại Hạ viện. Do đó, đảng này có nhiều ưu thế trong đề cử ứng cử viên Thủ tướng mới.

Ngày 15-8, Liên minh cầm quyền tại Thái Lan do Pheu Thai dẫn đầu đã chọn Cựu Bộ trưởng Tư pháp Chaikasem Nitisiri làm ứng cử viên Thủ tướng. Ông Chaikasem sinh ngày 26-8-1948, mang hàm Trợ lý Giáo sư, có bằng Cử nhân luật tại Đại học Chulalongkorn (Thái Lan) và bằng Thạc sĩ luật tại Đại học Columbia, Mỹ. Về sự nghiệp chính trị, ông Chaikasem từng là cố vấn của Thủ tướng Srettha Thavisin, Chủ tịch Ủy ban Chỉ đạo Chính trị và Chiến lược, nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp và là cố vấn của Trung tâm xử lý tình trạng khẩn cấp dưới thời chính quyền Thủ tướng Yingluck Shinawatra. Trong các cuộc tổng tuyển cử năm 2019 và 2023, ông Chaikasem được đề cử làm một trong các ứng cử viên Thủ tướng của đảng Pheu Thai.

AN BÌNH