Tiếng gọi của nghề

Nằm khuất bên trong con đường tỉnh lộ 618 ở xóm nhỏ Chợ Chùa xã Tam Quang, huyện Núi Thành (Quảng Nam), có một ngôi nhà ngói 3 gian cấu trúc theo lối xưa. Bên ngoài thoáng nhìn không có gì đặc biệt so với bao ngôi nhà khác ở vùng nông thôn ngoài 3 gian cửa chính làm bằng gỗ mít còn mới. Song khi bước vào bên trong ngôi nhà ta mới ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của nó, bởi toàn bộ không gian bên trong ngôi nhà bao trùm một màu vàng đặt trưng của gỗ mít.

Điều độc đáo hơn cả, chủ nhân ngôi nhà bằng gỗ mít này cũng chính là người một mình làm nên nó- cụ ông Nguyễn Thanh Minh (81 tuổi). Cụ Minh cho biết, trong những năm tháng làm nghề thợ mộc có cơ hội đi đây đi đó, được ngắm nhìn những ngôi nhà khang trang đẹp mắt với những đường nét hoa văn tinh xảo, khéo léo trên những thân gỗ do chính tay ông và đồng nghiệp tạo nên, ông ao ước sau này mình cũng có được một ngôi nhà như thế. Ước mơ đó ấp ủ, theo ông suốt gần cả cuộc đời. Để thực hiện được ước mơ đó, ông khai thác gỗ mít trong vườn và mua lại của bà con quanh xóm, góp nhặt để dành theo năm tháng. Mãi đến đầu năm 2019, ở tuổi 77, ông mới bắt đầu bắt tay vào việc, chính thức thiết kế và thi công các hạng mục bên trong ngôi nhà của mình về phần gỗ. Bắt đầu đục đẽo, bào nhẵn, cưa xẻ, búng mực, chạm khắc từ dàn cột đến xiên, trính, đế trụ, rui mè... Chỉ một mình mày mò, cần mẫn làm việc, hết ngày này sang ngày khác từ năm này sang năm khác, ông cứ mãi mê không biết mệt là gì.

Bên chiếc cổng chào bằng gỗ mít to, cao quá khổ vừa hoàn thành, ông trải lòng: “ Để lại cho con cháu nhiều tiền bạc rồi cũng hết, tôi muốn để lại cho đời sau một cái gì đó mà con cháu có thể nhớ đến ông bà được bền lâu hơn nên quyết tâm làm nên căn nhà này”. Bằng sự chắc chiu, đam mê nghề nghiệp lẫn sự cần cù, sáng tạo và khát vọng về một ngôi nhà theo hướng cổ xưa, đến đầu năm 2021 ngôi nhà ước vọng của ông chính thức hoàn thành. Theo đó, căn nhà cũ xây từ năm 1975 được ông sử dụng lại phần tường, còn lại thì được làm toàn bằng gỗ mít.

Độc đáo, lộng lẫy

Thật thú vị bởi tất cả nội thất bên trong ngôi nhà từ 3 hàng cột gồm 12 cây gỗ tròn to nhẵn bóng đến bộ sườn nhà, kèo, rui mè, xiên trính; từ 3 gian cửa chính đến bộ bàn chữ H và 8 chiếc ghế tựa, kể cả hai chiếc phản nằm mỗi chiếc gồm 3 tấm có chiều dài 2,5 rộng 60cm dày 10cm đến các tấm vách ngăn đều bằng gỗ mít. Nhìn những bao lam gỗ được chạm lộng lẫy tinh xảo trong từng đường nét, nhất là bức hoành phi và hai tấm tranh khắc họa trúc, cúc, mai, lan, tùng, điểu, lộc, nhân khiến người xem thán phục. Thêm một điều thán phục nữa dành cho cụ là chiếc tủ thờ và hai câu đối được khảm xà cừ óng ánh màu ngọc bích càng làm tôn thêm vẻ cổ kính cho ngôi nhà. Vẻ đẹp của chiếc tủ và 2 câu đối như là sự ghi nhận công sức của ông trong những ngày một mình mãi miết rong ruổi tìm loài ốc xà cừ ngoài bãi Rạng gần nhà để về khảm. “Học trò của tôi hiện nay trên 30 người, ai cũng muốn phụ giúp song tôi muốn tự tay mình làm mới thỏa chí đam mê”- ông cho hay.

Nhà xây dựng theo lối xưa mang dáng dấp, phong cách nhà truyền thống miền Trung, trông rất hoài cổ. Từ hàng cột mít cho đến cách bài trí nội thất đều được gia chủ sắp xếp theo luật đối xứng âm dương rất tinh tế. Những hình tượng chạm khắc trên các bao lam và vách gỗ đã góp phần mang đến cho ngôi nhà vẻ đẹp đầy tính nghệ thuật. Mỗi đường chạm khắc, những đường cong uốn lượn của hàng xiên đều mang hơi thở cũng như tâm hồn của người thợ mộc tài hoa.

Ngôi nhà của cụ ông Nguyễn Thanh Minh không phải là một ngôi nhà cổ nhưng nó là một tác phẩm vừa mang giá trị nghệ thuật phảng phất văn hóa nhà ở cổ truyền, vừa phản ánh đậm nét sự cần cù, chịu thương chịu khó lẫn niềm đam mê, sự sáng tạo của người làm nên nó. Ai muốn tìm hiểu sự độc đáo về ngôi nhà hoàn toàn bẵng gỗ mít do chính đôi bàn tay của gia chủ tạo nên hãy một lần ghé thăm Chợ Chùa Tam Quang, để có cơ hội biết thêm về nghệ thuật làm nhà từ gỗ của người thợ mộc già tài hoa, khéo léo và đầy nghị lực này.

Lê Văn Vinh