"Chúng tôi đã thông qua văn kiện về Hành động An ninh cho châu Âu (SAFE), trụ cột đầu tiên của Kế hoạch Tái vũ trang châu Âu/Sẵn sàng 2030. Công cụ này sẽ cung cấp hỗ trợ tài chính lên tới 170 tỷ USD để tăng cường an ninh và thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng của châu lục", Hội đồng châu Âu (EC) thông báo hôm 27-5.

Quyết định được thông qua tại hội nghị bộ trưởng Liên minh châu Âu (EU) ở Bỉ với 26 trên 27 nước thành viên bỏ phiếu ủng hộ, trong khi Hungary bỏ phiếu trắng. EC đã sử dụng quy trình rút gọn để thông qua văn kiện thành lập SAFE mà không cần sự chấp thuận của Nghị viện châu Âu, chỉ cần được chính phủ các nước thành viên đồng ý. Theo cơ chế SAFE, EU sẽ huy động tiền từ thị trường vốn và cho các nước thành viên vay nhằm thực hiện dự án chế tạo vũ khí chung. Để đủ điều kiện nhận tài trợ từ SAFE, ít nhất 65% giá trị của dự án phải đến từ công ty có trụ sở tại EU, Ukraine hoặc Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA) gồm 27 nước thành viên EU và Iceland, Liechtenstein, Na Uy. Tuy nhiên, doanh nghiệp thuộc các quốc gia đã ký thỏa thuận Đối tác An ninh và Quốc phòng với EU cũng được phép tham gia nếu đáp ứng một số điều kiện bổ sung. Anh tháng trước ký thỏa thuận trên với EU, giúp các công ty nước này có cơ hội tham gia cơ chế SAFE.

Việc đẩy mạnh sản xuất và mua sắm quốc phòng của châu Âu diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục kêu gọi các nước NATO tại châu Âu tự đảm nhận trách nhiệm phòng thủ và tăng chi tiêu quân sự. Ông Trump đã cảnh báo rằng Mỹ dừng bảo vệ với các nước không chịu "đóng góp đủ tiền". Mới đây cũng đưa tin Washington đang lên kế hoạch công bố việc cắt giảm hiện diện quân sự tại châu Âu trong "vài tháng tới". Tuy nhiên, quy mô cụ thể của kế hoạch rút quân vẫn chưa được xác định rõ.

Trong khi đó, Moscow đã chỉ trích sáng kiến mới của EU, coi đây là một phần tiếp nối của chính sách đối đầu và xu hướng quân sự hóa ngày càng gia tăng của khối này.

T.N