Theo thống kê, trên địa bàn xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng hiện còn gần 100 người từ nhiều địa phương như  Quảng Ngãi, Kon Tum, Nghệ An… đi làm thuê khai thác keo rừng trồng, nhưng không thể về quê, do  TP Đà Nẵng đang thực hiện giãn cách phòng chống dịch bệnh COVID-19. Gần hai tháng qua, nhiều người lao động sống lay lắt giữa rừng, không có việc làm mà cũng không có kinh phí để trang trải cuộc sống.

Phụ nữ và trẻ em đồng bào Hrê mắc kẹt trong rừng Hòa Bắc.

Mặc dù đã nhờ Chủ tịch UBND xã Hòa Bắc-Thái Văn Hoài Nam liên hệ trước với Trưởng thôn Tà Lang, nhưng lên đến nơi, Trưởng thôn lại có việc đột xuất, nếu không có anh Bùi Như Lạc, một thanh niên thổ địa dẫn đường, tôi không thể tìm được lán trại của những người làm rừng đang tạm trú. Từ thôn Tà Lang, nằm cuối cùng của xã Hòa Bắc, còn phải đi tiếp hơn 10 cây số nữa, vượt qua hầm Mũi Trâu cao tốc La Sơn-Túy Loan,  qua Trạm kiểm soát Lâm sản Tà Nô, giáp ranh với địa phận huyện Nam Đông, Thừa Thiên Huế, vượt qua mấy khe suối, chúng tôi mới đến được lán trại của một nhóm người làm rừng.

Đã xế trưa, dãy lán trại tạm bợ,  che bằng mấy tấm bạt rách nát vắng hoe, chỉ có mấy người phụ nữ và hai đứa trẻ đang xúm xít nhặt những mớ rau rừng, thấy người lạ đến  tỏ vẻ ngại ngùng. Một chị cho tôi biết, những người đàn ông đi câu cá kiếm thức ăn vẫn chưa về. Tôi lấy 2 gói bánh cho hai đứa trẻ, rồi hỏi chuyện một người phụ nữ. Chị cho biết tên là Đinh Thị Bỏ, nhóm đi làm rừng thuê của chị có 16 người, 10 người đàn ông, 4 phụ nữ và 2 trẻ nhỏ, đều là người dân tộc Hrê, quê ở thôn Lùng Mày, xã Sơn Bao, huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi. Chị Bỏ kể, ở quê cũng chỉ làm nghề trồng rừng, trồng sắn, thu nhập không đủ trang trải cuộc sống, đầu tháng 6, có người trong làng nói, ra Đà Nẵng đi chặt keo thuê, kiếm ngày mấy trăm nghìn đồng, rồi cuối tháng 8 về lại quê thu hoạch sắn ở vườn nhà. Nghe vậy thì mừng lắm, mấy gia đình trong thôn rủ nhau đi luôn, vợ chồng chị Bỏ, anh Đinh Văn Danh cùng vợ chồng chị Đinh Thị Máy còn mang theo hai đứa con nhỏ là cháu là Đinh Ngọc Thái mới học lớp 5, cháu gái Đinh Thị Khả mới học lớp 2, thôi thì cho chúng nó đi chơi cho vui, rồi đầu năm học mới về nhập lớp cũng được. Vậy là bây giờ ngày khai giảng đã quá 5 ngày, các cháu vẫn chưa thể về quê để tới trường.

Nhóm người Hrê trong lán trại tạm bợ giữa rừng Hòa Bắc.

Ra Đà Nẵng, nhóm chị Bỏ, anh Danh được dẫn thẳng lên thôn Tà Lang, Hòa Bắc, đi khai thác keo rừng trồng cho một chủ rừng quê ở tận xã Hòa Ninh. Công việc được làm theo hình thức khoán khối lượng, cứ khai thác 1 tấn keo, được chủ rừng trả 260 nghìn đồng. Từ nơi xa đến, lại không có đầy đủ phương tiện, cả nhóm đàn ông lẫn phụ nữ làm quần quật cả ngày dưới nắng như đổ lửa cũng chỉ khai thác được chừng 12 tấn keo mỗi ngày, trừ chi phí ăn uống đi, mỗi người còn lại chưa được 200 nghìn đồng…

Công việc làm mới được khoảng 20 ngày, cả nhóm nhận được thông tin, dịch bệnh COVID-19 bùng phát, toàn thành phố Đà Nẵng thực hiện giãn cách xã hội, người dân không được ra khỏi nơi cư trú, nếu đi lại phải có giấy phép. Chủ rừng cũng phải ngừng công việc khai thác keo lại, vì phương tiện chở keo không thể hoạt động. Cả nhóm của chị Bơ đành phải tạm nghỉ để chờ ít ngày nữa, dịch bệnh ổn định sẽ tiếp tục công việc. Chờ mãi, 10 rồi 15 ngày, số tiền công ít ỏi đã chi tiêu hết, lại nhận được thông tin, Đà Nẵng tăng cường giãn cách xã hội “ai ở đâu ở yên đó”, vì dịch bệnh phức tạp.

Khốn nỗi cả nhóm ở trong rừng không có sóng điện thoại và cũng không thể liên lạc được với chủ rừng để xin tiếp tế lương thực, thực phẩm. Mấy anh em bàn nhau, đi bộ xuống thôn Tà Lang, rồi tìm cách bắt xe về quê, chứ không thể sống lay lắt thế này được. Rất may, lực lượng Công an xã phát hiện, báo cáo UBND xã, rồi UBND, Công an xã mang lương thực, thực phẩm lên hỗ trợ cho cả nhóm. Tổ COVID cộng đồng thôn Tà Lang, bà con trong thôn cũng thương hoàn cảnh của những người lao động xa quê, người cho ít gạo, chai dầu, mắm muối  để  có cái ăn. Những người phụ nữ lo lắng, nếu cứ sống cảnh lay lắt thế này mãi thì không biết ra sao.

Có được ít gạo chính quyền địa phương và bà con trong thôn cho, hàng ngày  đàn ông xuống suối, lên rừng bẫy chim, câu cá, còn phụ nữ đi tìm hái rau rừng, bữa rau, bữa cháo cùng nhau.  Chỉ thương hai cháu nhỏ, đã lỡ ngày trở về quê để đến trường, lại lo mấy hôm nay trời về chiều thường đổ mưa giông, chúng nó mà lăn ra ốm đau thì không biết xoay xở cách nào. Nhìn những cặp mắt ầng ậc nước của những người phụ nữ lam lũ đang lay lắt giữa rừng hoang núi thẳm, tôi vội quay mặt đi và mang theo một lời hứa, sẽ báo cho chính quyền biết, mong muốn được trở về quê của những người làm rừng.

Công an xã Hòa Bắc hỗ trợ lương thực, thực phẩm cho nhóm 16 người dân tộc Hrê ở Quảng Ngãi đi làm thuê bị mắc kẹt vì dịch COVID-19 ở Hòa Bắc.

Ông Thái Văn Hoài Nam - Chủ tịch UBND xã Hòa Bắc cho biết, UBND, Công an xã đã rà soát, thống kê, trên địa bàn xã hiện có gần 100 người lao động từ các tỉnh như Quảng Ngãi, Kon Tum, Nghệ An tới Hòa Bắc để làm thuê khai thác, chăm sóc keo rừng trồng, họ sống theo từng nhóm tại các khu vực trồng rừng của các chủ rừng khác nhau. Do các đợt giãn cách phòng chống dịch bệnh Covid-19, nhiều chủ rừng cũng không thể đi lại để tiếp tế lương thực, thực phẩm cho người lao động, nên các lao động rơi vào hoàn cảnh rất khó khăn. Có những nhóm người lao động đã định bỏ về quê, nhưng UBND xã đã tuyên truyền vận động người dân ở lại, chấp hành các quy định phòng chống dịch bệnh. Xã đã trích kinh phí để mua lương thực, thực phẩm hỗ trợ các nhóm người lao động, nhưng số lượng người lao động quá lớn, nên cũng không thể thường xuyên, nên đã tìm cách liên hệ với các chủ rừng yêu cầu phải tiếp tế lương thực, thực phẩm cho người lao động.

Cuối tháng 8-2021, một nhóm lao động 15 người ở Ba Tơ, Quảng Ngãi đã bất chấp các quy định phòng chống dịch bệnh, giữa đêm đi bộ, tìm cách về quê, UBND xã, Công an xã đã phát hiện, báo cáo Công an huyện, đề xuất Công an thành phố cho xe chở nhóm người lao động này về quê, có Công an xã đi cùng để bàn giao cho địa phương thực hiện cách ly theo quy định. Hiện nay, UBND xã đã lập danh sách những người lao động tỉnh ngoài tại địa phương, báo cáo UBND TPĐà Nẵng xem xét giải quyết cho những người lao động được về quê theo nguyện vọng, vì chỉ có UBND thành phố mới có thẩm quyền giải quyết vấn đề này. Địa phương Hòa Bắc mong muốn thành phố sớm xem xét giải quyết nhằm tạo điều kiện cho người lao động và cũng ổn định tình hình ANTTXH tại địa phương.

HỒNG THANH