(Cadn.com.vn) - Hội nghị Báo chí Văn nghệ toàn quốc năm 2013 do Bộ Thông tin Truyền thông phối hợp với Ban Tuyên giáo T.Ư, Hội đồng Lý luận phê bình văn học nghệ thuật T.Ư tổ chức tại Đà Nẵng ngày 11-9, dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ TT-TT Đỗ Quý Doãn, đã đặt ra nhiều vấn đề bức xúc  liên quan đến tình hình hoạt động của báo chí nói chung, báo chí văn nghệ nói riêng.

Trăn trở của báo chí văn nghệ

Theo Thứ trưởng Đỗ Quý Doãn, tình hình khó khăn của kinh tế thế giới và trong nước đã tác động không nhỏ đến tình hình hoạt động báo chí nói chung, báo chí văn nghệ nói riêng. Theo đó, có nhiều tờ báo đã xin giảm kỳ, giảm trang. Nhiều tờ báo giảm số lượng phát hành đến vài vạn, hoạt động èo uột... Tuy nhiên, trong bối cảnh chung đó, các cơ quan báo chí Việt Nam đã có nhiều cố gắng, nỗ lực khắc phục khó khăn, nêu cao trách nhiệm chính trị, tuyên truyền có hiệu quả các chủ trương, chính sách, đường lối của Đảng, Nhà nước; góp phần mạnh mẽ trong nỗ lực kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và các vấn đề xã hội, an ninh-quốc phòng... Nhấn mạnh đến hoạt động báo chí văn nghệ trong năm 2012, Cục báo chí  đã phân tích một số ưu điểm của loại hình báo chí mang tính đặc thù này.

Thứ trưởng Bộ Thông tin Truyền thông Đỗ Quý Doãn trao đổi với các đại biểu bên lề hội nghị. Ảnh: P.T

Cụ thể là, việc thể hiện nội dung thông tin của báo chí văn nghệ có sự kết hợp giữa ngôn ngữ báo chí với ngôn ngữ riêng của từng loại hình nghệ thuật. Với đặc trưng riêng của mình, báo chí văn nghệ là nơi chọn lọc, công bố các tác phẩm mới và phản ánh hiện thực xã hội, công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển của đất nước dưới một lăng kính, góc nhìn đa dạng, phong phú về loại hình, hấp dẫn về nội dung nên dễ đi vào cuộc sống, dễ được quần chúng đón nhận, thưởng thức. Báo chí văn nghệ ít có biểu hiện giật gân, câu khách như như các loại hình báo chí khác... Tuy nhiên, bên cạnh đó, báo chí văn nghệ vẫn còn bộc lộ một số hạn chế nhất định. Trong đó, đáng chú ý là: cái đẹp, cái tốt của đời sống xã hội chưa phải là dòng chủ đạo trong các tác phẩm văn nghệ. Tính định hướng thẩm mỹ, định hướng tư tưởng xã hội chưa được chú ý trong các chương trình phát thanh, truyền hình và từng tạp chí. Chất lượng các tác phẩm văn hóa, nghệ thuật được công bố chưa cao, chưa đáp ứng được kỳ vọng của xã hội. Đội ngũ lãnh đạo, BTV ở một số cơ quan báo chí văn nghệ còn thiếu và yếu nên chưa đủ khả năng phát hiện, nâng tầm những sáng tác tiềm ẩn những giá trị tư tưởng, giá trị nghệ thuật cao...

Trên cơ sở đánh giá những ưu, khuyết của các loại hình báo chí nói chung, báo chí văn nghệ nói riêng, Cục Báo chí đã đề ra một số giải pháp và 9 định hướng lớn nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của báo chí văn nghệ. Trước những khó khăn, thách thức mà báo chí văn nghệ đang phải đối mặt, đại biểu Lê Thị Bích Hồng-Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa văn nghệ-Ban Tuyên giáo T.Ư- trăn trở: "Có một nghịch lý đang diễn ra trong hoạt động báo chí văn nghệ đó là dù chất lượng rất tốt nhưng số lượng sản phẩm của báo chí văn nghệ, ấn phẩm văn học lại không đáng kể...". Bà Bích Hồng cũng báo động đến nguy cơ "biến mất" của một số tờ báo, tạp chí văn nghệ trong cơ chế cạnh tranh khốc liệt hiện nay. Theo bà Bích Hồng, để văn hóa thấm sâu vào trong đời sống, vai trò của hệ thống báo chí văn nghệ rất quan trọng. Bà cũng cũng đánh giá cao vai trò quan trọng của báo hình trong việc tổ chức những chương trình văn học, nghệ thuật trên các kênh truyền hình...

Với niềm trăn trở chung đó, nhà văn Khuất Quang Thụy cho rằng, khác với các loại hình báo chí khác, các tờ báo văn học nghệ thuật trước hết phải mang được đặc trưng tư duy, đặc trưng tình cảm và đặc trưng lao động của tầng lớp mà nó đại diện trực tiếp- đó là văn nghệ sĩ, trí thức... Theo đó, khi làm nhiệm vụ quảng bá các giá trị văn hóa thì các tờ báo văn nghệ cũng đồng thời sáng tạo và góp phần làm "bà đỡ" cho những giá trị văn hóa, giá trị nghệ thuật  mới ra đời...Vì thế, nó đòi hỏi phải được nhìn nhận một cách hết sức khác biệt, tổ chức và quản lý hết sức khác biệt... Tuy nhiên, theo nhà văn Khuất Quang Thụy, có một sự thật đang diễn ra trong đời sống, hoạt động của loại hình báo chí này đó là, lâu nay vẫn bị coi là các "gian phụ", "gian cơi nới" trong tòa lâu đài thiết chế xã hội...

Theo đó, các cơ quan quản lý từ T.Ư đến địa phương vẫn còn coi "văn nghệ" như là hạng mục cuối cùng phải để mắt tới... Đó chính là lý do khiến các tờ báo văn nghệ từ T.Ư đến địa phương chỉ được đầu tư để tồn tại cho có, không có đủ sức để phát triển... Một số ý kiến khác cũng trăn trở cho rằng, tác phẩm báo chí văn nghệ chưa đến được đông đảo công chúng. Một số tham luận khác đề cập đến vấn đề bồi dưỡng nghiệp vụ, đào tạo nguồn nhân lực cho báo chí; phát triển cơ sở vật chất và các quy định về pháp luật báo chí, cũng như cần có cơ chế riêng mang tính đặc thù đối với báo chí văn nghệ...

Cần đầu tư cho báo chí văn nghệ

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Đỗ Quý Doãn chia sẻ với những khó khăn chung của các cơ quan, đơn vị báo chí văn nghệ. Theo đó, đối với những kiến nghị liên quan đến những vấn đề lớn của hoạt động báo chí văn nghệ, Thứ trưởng cho rằng, cần phải có thời gian để tiếp tục trao đổi, bàn bạc. Mục đích của hội nghị lần này là nhằm duy trì các buổi sinh hoạt thường xuyên cho các cơ quan báo chí, văn nghệ có dịp gặp gỡ, trao đổi để giúp các cơ quan quản lý Nhà nước nắm bắt được các vấn đề liên quan đến hoạt động báo chí để quản lý được tốt hơn.

Trên tinh thần đó, Thứ trưởng đề nghị trong thời gian tới cần tiếp tục triển khai các công việc đã làm trước đây và triển khai thực hiện 9 định hướng của hoạt động báo chí trong thời gian tới. Về phần mình, với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước, Thứ trưởng cho biết sẽ tổng hợp các ý kiến của các đại biểu để tham mưu giúp Chính phủ trong việc xây dựng, hoàn thiện các cơ chế chính sách đối với hoạt động báo chí nói chung, báo chí văn nghệ nói riêng... Thứ trưởng cũng nhấn mạnh đến công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ báo chí văn nghệ trẻ. Đặc biệt, hiện có sự hụt hẫng về đội ngũ báo chí văn nghệ địa phương. Theo đó, phải có lộ trình xây dựng và chuẩn bị nguồn cho đội ngũ văn nghệ kế cận này. Thứ trưởng cho rằng, cần đặt hoạt động báo chí nói chung, hoạt động báo chí văn nghệ nói riêng trong xu hướng phát triển chung của xã hội...

P.Thủy