Ngày 3-12, Bộ NN&PTNT phối hợp với UBND tỉnh Yên Bái tổ chức Hội nghị tổng kết xây dựng nông thôn mới (NTM) vùng đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016-2020, định hướng giai đoạn 2021-2025.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, Trưởng BCĐ Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, Phó trưởng BCĐ, đồng chủ trì hội nghị. Tham dự hội nghị có đại diện các bộ, ban, ngành Trung ương, tổ chức quốc tế và các đại biểu đại diện cho 47 tỉnh, thành phố có xã, thôn, bản ấp đặc biệt khó khăn.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chủ trì hội nghị.

NTM đã đạt được những kết quả mang tính lịch sử

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh, Nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) là một chủ trương đúng đắn, kịp thời của Đảng về nông nghiệp, nông dân, và nông thôn. Nghị quyết 26 được cụ thể hóa bằng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM để triển khai sâu rộng ở các cấp, các ngành, các địa phương. Trong đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng NTM tại vùng khó khăn (khu vực biên giới, vùng núi, vùng bãi ngang ven biển và hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số). Trong giai đoạn 2016-2020, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng đã ban hành cơ chế, chính sách đặc thù để tập trung ưu tiên, hỗ trợ các địa phương vùng đặc biệt khó khăn để phát triển kinh tế xã hội, trong đó có xây dựng NTM.

Từ những cơ chế, chính sách đặc thù, tổng nguồn lực huy động đầu tư xây dựng NTM trên địa bàn đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016-2020 khoảng hơn 791.900 tỷ đồng (bằng 38,1% tổng vốn huy động của cả nước), trong đó gồm nguồn vốn ngân sách Trung ương và địa phương, nguồn vốn của các doanh nghiệp tham gia đầu tư, nguồn vốn tín dụng ngân hàng và nguồn vốn của chính người dân.

Với nỗ lực chung của cả hệ thống chính trị và nhân dân cả nước, sau 10 năm triển khai thực hiện, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM trên cả nước đã đạt được những kết quả to lớn, toàn diện và mang tính lịch sử; từ đó tạo nên một phong trào có sức lan tỏa rộng và được cả hệ thống chính trị, mọi tầng lớp nhân dân cả nước nhiệt tình tham gia. "Nước ta phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng thời thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Do đó, việc nâng cao đời sống người dân khu vực nông thôn, miền núi, nhất là vùng đặc biệt khó khăn đã thể hiện được mục tiêu phát triển của đất nước", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được trên cả nước, Phó Thủ tướng cũng nêu ra những tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức trong việc xây dựng NTM nói chung, đặc biệt là xây dựng NTM tại vùng đặc biệt khó khăn. Bên cạnh đó, tình trạng di dân tự do, thiếu đất ở, thiếu điện, thiếu nước sinh hoạt... là thách thức rất lớn trong xây dựng NTM. Vấn đề nữa là việc quy hoạch, bố trí lại dân cư gắn với phòng, chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu và gắn với việc đáp ứng yêu cầu của di dân. Một thách thức nữa của khu vực này là chất lượng nguồn nhân lực, điều này gây khó khăn đến phát triển kinh tế, huy động nguồn lực cho xây dựng NTM…

Xây dựng NTM vùng đặc biệt khó khăn phải phù hợp với điều kiện cụ thể

Về phương hướng trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu, trước hết, việc triển khai xây dựng NTM tại các xã đặc biệt khó khăn phải có cách làm sáng tạo, linh hoạt hơn, không máy móc, không rập khuôn, phải phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương, từng vùng miền. Trong đó phải lấy nhiệm vụ phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm. "Đây là điều kiện cần để xây dựng NTM. Hạ tầng làm là để phục vụ phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, những hạ tầng thiết yếu như điện, đường, trường học, y tế, giáo dục, nước sạch, thông tin liên lạc...", Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Cùng với đó là phát triển nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đặc biệt là đào tạo nguồn nhân lực, chăm sóc sức khỏe người dân, xây dựng đời sống văn hóa cộng đồng dân cư gắn với việc phòng, chống các tệ nạn xã hội, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, an ninh chính trị,  đảm bảo giữ vững chủ quyền của quốc gia.

Cần tiếp tục tuyên truyền, vận động, quán triệt sâu rộng tới các cấp chính quyền và người dân phương châm xây dựng NTM là của dân, do dân, người dân hưởng lợi, dân làm, nhà nước hỗ trợ. Tránh tâm lý ỷ lại vào ngân sách Trung ương, đồng thời người dân cũng cần nâng cao sự tự chủ để cuộc sống khá giả hơn.

Phó Thủ tướng yêu cầu sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các địa phương, nhất là vai trò lãnh đạo đứng đầu. Bài học kinh nghiệm là phải quyết tâm, nỗ lực hơn nữa trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện; cần xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể, hoàn thành các mục tiêu phấn đấu xây dựng NTM trên địa bàn; ưu tiên, tập trung tối đa nguồn vốn ngân sách Trung ương được giao và các nguồn vốn huy động ngoài ngân sách đầu tư cho các xã, thôn đặc biệt khó khăn và hoàn thành xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025. “Đặc biệt cần tập trung phấn đấu không còn huyện trắng xã NTM. Mỗi tỉnh có ít nhất một đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn NTM và không còn xã dưới 5 tiêu chí xây dựng NTM", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

QUỲNH NHƯ – TTXVN