Bướu cổ là danh từ chung để chỉ bướu xuất phát từ tuyến giáp, trong y học gọi là bướu giáp, bao gồm nhiều loại như: phình giáp lan tỏa hay có hạt, viêm giáp, cường giáp, suy giáp, bướu lành, ung thư. Tất cả được xếp 3 nhóm: bướu lành, ung thư và rối loạn chức năng tuyến giáp, mỗi nhóm có nhiều loại.

Tuyến giáp hình như con bướm ở phần dưới trước cổ, dưới lớp da và cơ, tựa trên khí quản (đường thở). Tuyến giáp bình thường hoặc khi to nhẹ, chúng ta nhìn hoặc sờ không thấy.

Phía sau tuyến giáp còn có thực quản dẫn thức ăn từ miệng xuống bao tử, đặc biệt còn có dây thần kinh hồi thanh điều khiển thanh quản khi phát âm và các tuyến phó giáp, là hai cấu trúc hết sức quan trọng.

Bệnh bướu cổ rất phổ biến, nhưng hầu hết không ảnh hưởng đến sức khỏe. Một số ít trường hợp bướu to gây chèn ép, ung thư xâm lấn xung quanh hay di căn, có rối loạn chức năng tuyến giáp như suy giáp hoặc cường giáp sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe. Bướu chèn ép hoặc xâm lấn gây khó thở, khó nuốt, khàn tiếng, đau nhức. Khi bướu gây rối loạn chức năng dẫn đến tăng cân hoặc sụt cân, mệt mỏi, hồi hộp ở ngực, rung tay, đổ mồ hôi... Tuy nhiên, nhiều bệnh khác cũng gây ra các bất thường này. Đôi khi có bướu cổ và cảm giác khó chịu vùng cổ nhưng không phải do bướu gây ra, mà do bệnh khác.

Điều trị bướu cổ bao gồm các phương pháp: uống thuốc, thuốc xạ trị, mổ hoặc chỉ theo dõi mà không điều trị gì. Có những trường hợp phải điều trị, có những trường hợp cân nhắc điều trị và có những trường hợp không cần điều trị.

Chỉ mổ khi bướu lành gây chèn ép khó thở, khó nuốt, hoặc gây mất thẩm mỹ; ung thư hoặc nghi ngờ ung thư; rối loạn chức năng tuyến giáp loại cường giáp: mổ là một lựa chọn với 2 phương pháp uống thuốc hoặc iốt phóng xạ.

Không mổ trong các trường hợp: bướu lành nhỏ; bướu lành to nhưng không chèn ép khó thở khó nuốt, không khó chịu vùng cổ; bướu lành không gây mất thẩm mỹ, tính thẩm mỹ do bệnh nhân quyết định.

BÁC SĨ CKII NGUYỄN HỮU HÒA