Khu vực thôn 1A (xã Phước Thành) giáp ranh với xã Phước Lộc (H. Phước Sơn, Quảng Nam) lâu nay là “điểm nóng” về tình trạng khai thác vàng trái phép, trong đó nổi lên là bãi vàng 5A. Bãi vàng 5A trước đây được UBND tỉnh Quảng Nam cấp phép cho Công ty TNHH Thành Lộc Sơn khai thác vàng. Khi giấy phép khai thác hết hạn, công ty này không thực hiện thủ tục hoàn thổ theo quy định mà tự ý chuyển nhượng lại cho người khác. Từ đây, các đối tượng trong và ngoài địa phương đổ xô đến đây khai thác theo kiểu ăn chia với chủ mới.

Nhìn từ trên cao, cả một khu vực đồi núi rộng lớn chi chít những miệng hầm, hố. Các đối tượng dựng hàng chục lán trại ở khắp các sườn đồi để đào đất đá lấy quặng,khai thác vàng trái phép. Cả ngọn đồi hàng chục héc-ta nham nhở vết đào bới gây nên sạt lở. Trên đỉnh đồi có rất nhiều bể được đào để ngâm ủ quặng, nước từ các hầm, bể tuyển quặng đục ngầu chảy thẳng ra dòng suối Đắk Mét. Tại đây, các nhóm “vàng tặc” hoạt động cả ngày lẫn đêm.

Tầm 17 giờ 30, khi trời vừa nhá nhem tối, bóng điện ở các lán trại bắt đầu bật sáng. Cả khu vực bãi 5A nhìn như một đại công trường giữa núi. Đứng từ xa chúng tôi vẫn nghe được tiếng máy nổ phát điện, tiếng máy xay đá… âm vang cả một khu đồi. Từ những khu vực sáng đèn trên núi, nhẩm tính, có đến hơn 30 lán trại được dựng lên để phục vụ việc khai thác vàng trái phép.

Dưới chân núi, 2 lán trại trái phép được làm kiên cố, mái lợp tôn để làm "hậu phương" cho những nhóm làm vàng trái phép trên núi. Nhiều xe ô-tô của các chủ bãi khi vào “thăm” hầm lò cũng được tập kết ở đây. Cũng tại đây, vào tháng 7-2023, khi nhóm phóng viên vào khu vực này tác nghiệp bị hai đối tượng trong trại này dùng hung khí chạy ra hành hung, truy đuổi. Sau khi sự việc xảy ra, làm việc với phóng viên, ông Hồ Văn Phức – Chủ tịch UBND xã Phước Thành cho hay, hai lán trại trên được dựng lên trái phép, sắp đến địa phương sẽ buộc tháo dỡ. Thế nhưng nhiều tháng qua, đến nay những lán trại này vẫn “bình chân như vại”?

Theo lãnh đạo Công an huyện Phước Sơn cho biết, thời gian vừa qua, mặc dù lực lượng chức năng đã nhiều lần tổ chức truy quét, đẩy đuổi, chốt chặn các điểm khai thác vàng trái phép trên địa bàn huyện nói chung và khu vực bãi vàng 5A nói riêng. Tuy nhiên, một số đối tượng lợi dụng việc nghỉ lễ trong thời gian dài nên đã lén lút đưa máy móc, phương tiện vào khu vực trên nhằm khai thác vàng trái phép.

Sau khi tiếp nhận thông tin từ phóng viên, ngày 27-4-2024, Công an huyện Phước Sơn đã phối hợp cùng Công an xã Phước Thành và lực lượng chức năng địa phương tổ chức truy quét, đẩy đuổi số đối tượng khai thác vàng trái phép tại khu vực bãi 5A. Khi phát hiện có lực lượng chức năng, các đối tượng đã bỏ trốn khỏi khu vực. Tổ công tác đã phá hủy 8 lán trại, làm mất tác dụng 2 máy nổ, 9 cối xay cùng nhiều công cụ, phương tiện khác.

Liên quan đến tình trạng khai thác vàng trái phép tại bãi 5A liên tục tái diễn, kéo dài, trả lời phóng viên về vấn đề này, ông Lê Quang Trung – Chủ tịch UBND huyện Phước Sơn cho rằng, công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản luôn được Huyện ủy, UBND huyện quan tâm theo dõi, chỉ đạo sát sao, quyết liệt. Tại khu vực bãi vàng 5A nói riêng và trên địa bàn huyện nói chung, UBND huyện đã chỉ đạo các ngành, như: Công an, Phòng TN&MT, Hạt Kiểm lâm, Ban QLBVRPH huyện và UBND các xã thường xuyên tổ chức tuần tra truy quét. Công tác kiểm tra, truy quét đẩy đuổi được các ngành triển khai nghiêm túc, đẩy đuổi toàn bộ các đối tượng ra khỏi khu vực và bàn giao lại cho UBND xã Phước Thành quản lý.

“Tuy nhiên, những đối tượng khai thác trái phép chủ yếu là người dân tộc thiểu số tại địa phương, đào đãi vàng thủ công, nhỏ lẻ, tranh thủ khi nhàn rỗi và một số dân vãng lai,… nên rất khó kiểm soát. Nhiều năm qua cứ đẩy đuổi thì họ chạy, khi lực lượng rút đi thì lại làm. Biện pháp căn cơ, vẫn đang còn bỏ ngỏ. UBND huyện đã chỉ đạo UBND xã Phước Thành thành lập tổ chốt chặn, tiếp tục tăng cường theo dõi, thường xuyên tổ chức tuần tra, truy quét đẩy đuổi…”, ông Trung thông tin.

Thế nhưng những gì đang diễn ra tại bãi vàng 5A cho thấy, chính quyền xã Phước Thành có dấu hiệu buông lỏng quản lý, để cho các đối tượng khai thác vàng trái phép hoạt động tại đây. Minh chứng là số lán trại, số hầm lò tại đây mỗi ngày một nhiều hơn, quy mô hơn, việc thành lập tổ chốt chặn cũng chưa được triển khai theo ý kiến của lãnh đạo huyện.

(còn nữa) BÃO BÌNH