(Cadn.com.vn) - Sáng 27-10, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi); nghe và thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật tố tụng hành chính (sửa đổi).

Đại biểu Thân Đức Nam phát biểu tại Hội trường.

Một trong những vấn đề được các đại biểu đặc biệt quan tâm thảo luận là việc phân định thẩm quyền của Tòa án nhân dân (TAND) huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương; TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định tại Điều 32 và 33 dự thảo Luật tố tụng hành chính (sửa đổi). Bên cạnh những ý kiến tán thành, còn có những ý kiến không tán thành việc giao cho TAND cấp tỉnh giải quyết sơ thẩm khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quy định tại các Điều 32 và 33 của dự thảo Luật nhằm hạn chế tác động từ phía UBND cấp huyện, ảnh hưởng đến sự độc lập, khách quan của Thẩm phán khi xét xử vụ án.

Đại biểu Thân Đức Nam (Đà Nẵng) cho rằng không quy định mở rộng thẩm quyền cho TAND cấp tỉnh xét xử sơ thẩm và khiếu nại, khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện. Đại biểu phân tích việc quy định TAND cấp tỉnh xét xử sơ thẩm các vụ khiếu nại, khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện là chưa phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ cải cách tư pháp, trong đó có việc mở rộng thẩm quyền xét xử cho TAND cấp huyện, chưa đề cao được vai trò, trách nhiệm, bản lĩnh của đội ngũ thẩm phán TAND cấp huyện trong việc giải quyết vụ án. Nếu cho rằng TAND cấp huyện phụ thuộc vào chính quyền địa phương nên không thể khách quan xét xử thì tình trạng tương tự cũng không khả thi ở tòa án cấp tỉnh.

Ý kiến của đại biểu Thân Đức Nam cũng tương đồng với giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cho rằng việc phân định thẩm quyền giải quyết các khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính theo quy định tại Điều 29 và Điều 30 của Luật tố tụng hành chính hiện hành là phù hợp với thực tiễn và định hướng cải cách tư pháp ở nước ta. Việc đề xuất giao thẩm quyền cho TAND cấp tỉnh giải quyết sơ thẩm khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện như dự thảo Luật là không phù hợp với yêu cầu cải cách tư pháp. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cho giữ thẩm quyền xét xử của TAND cấp huyện, cấp tỉnh như Luật hiện hành.

Tuy nhiên, đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước) cho rằng quy định như vậy là bước thụt lùi. Theo đại biểu, đa số người dân mong đợi kỳ vọng việc sửa đổi Luật tố tụng hành chính vì Luật hiện hành rất khó đi vào cuộc sống. Luật sửa đổi lần này phải giải quyết được vấn đề tại sao Luật chậm đi vào cuộc sống. Đây là một Luật rất đặc thù vì quy định việc dân đi kiện quan, người dân đi kiện rất e ngại việc đến cửa quan để thực hiện vụ kiện. Việc xác định thẩm quyền xét xử là vấn đề mấu chốt đầu tiên vì người dân đi kiện, đi tìm công lý phải tìm đến nơi phân xử mà họ tin là khách quan.

Đồng tình với quan điểm trên, đại biểu Huỳnh Văn Tính (Tiền Giang) cho rằng việc quy định quyết định hành chính, hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giao cho TAND cấp tỉnh giải quyết sơ thẩm để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong giải quyết vụ án. Hiện chủ trương cải cách tư pháp là tăng thẩm quyền cho TAND cấp huyện, bảo đảm cho thẩm phán và tòa án độc lập xét xử. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân TAND cấp huyện vẫn phụ thuộc nhiều vào cấp ủy và cơ quan hành chính, tính độc lập của thẩm phán bị chi phối nhiều bởi việc bổ nhiệm, tái bổ nhiệm, trong nhiều trường hợp, các bản án quy định của TAND cấp huyện khi giải quyết đối với các khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện bị ảnh hưởng và chi phối. Điều này làm vị thế vai trò của thẩm phán cấp huyện yếu đi, về lâu dài khiến người dân không tin tưởng vào tòa án hành chính và sẽ tiếp tục lựa chọn giải quyết bằng con đường khiếu nại, khiến tình trạng khiếu nại kéo dài, phức tạp.

Đại biểu Chu Sơn Hà cho rằng:  cần quy định thẩm quyền của TAND cấp huyện chỉ xử lý các vụ kiện hành chính ở cấp xã trở xuống, còn các vụ kiện quyết định hành chính của UBND, người đứng đầu UBND cấp huyện phải do TAND cấp tỉnh giải quyết. Cũng như vậy, TAND tối cao giải quyết các vụ kiện quyết định hành chính của UBND, người đứng đầu UBND cấp tỉnh trở lên và của các bộ, ngành Trung ương, có như vậy mới bảo đảm không ảnh hưởng đến quyền lợi ích cơ bản của công dân.

Trước các ý kiến của đại biểu, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu bày tỏ e ngại quy định TAND tối cao xét xử sơ thẩm các vấn đề liên quan đến UBND tỉnh và Chủ tịch UBND tỉnh sẽ không phù hợp với Luật Tổ chức TAND vừa được Quốc hội thông qua. Do còn có những ý kiến khác nhau, Quốc hội sẽ gửi phiếu thăm dò ý kiến của các đại biểu.

Thu Thủy – TTXVN