Hai cây gỗ Hương tuổi đời cả trăm năm bị bức tử đến chết giữa đại ngàn trong sự khó hiểu của đơn vị quản lý, bảo vệ rừng. Oái oăm hơn, dù rõ ràng cả 2 cây Hương đều bị tác động, xâm hại bởi con người nhưng chúng lại được "đề xuất" thu gom về như cây khô...

Hiện trường tưởng chừng như cây Hương tự ngã đổ do tác động thiên nhiên, thế nhưng qua kiểm tra của cơ quan chức năng, cây đã bị con người bức tử.

Thiên tai hay nhân tai?

Nhận được thông tin về việc 2 cây Hương bị bức tử ngay tại lâm phần quản lý của Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa, chúng tôi tìm cách tiếp cận hiện trường. Có mặt tại trụ sở Cty, khi chúng tôi đề nghị được nắm thông tin và tiếp cận hiện trường, ông Võ Ngộ- Giám đốc Cty tỏ vẻ bực dọc: "Xa lắm! Đi không nổi đâu. Anh em mới đi về nữa, không có ai dẫn mấy anh đi nữa!". Ông Ngộ cũng tìm cách lẩn tránh không cung cấp thông tin liên quan đến vụ việc trên.

Sau nhiều lần liên hệ và đề nghị Hạt Kiểm lâm H. Kbang, chúng tôi chờ từ chiều ngày hôm trước đến gần trưa ngày hôm sau mới có cán bộ Kiểm lâm dẫn đường. Sau hơn 1 giờ đi bộ, leo qua dốc cao dựng đứng đầy đá và bầy muỗi đói, chúng tôi cũng tiếp cận 1 gốc Hương bị bức tử đầu tiên. Nơi triền dốc, cây Hương với đường kính gốc khoảng 1m đã ngã đổ, nhiều cành, nhánh đã bị cưa, xẻ và đưa đi. Gốc cây đã bị đốt cháy đen một phần, còn lại tại hiện trường là thân cây Hương chiều dài hơn 20m. Vết cưa chỉ để lại trên một phần bẹ gốc của cây Hương, còn lại nhìn qua như cây Hương tự ngã đổ. Thế nhưng, những vết khoan sâu vào thân gốc Hương vẫn còn và bị bịt bằng những dăm gỗ. Qua nhẩm đếm, trên gốc cây vẫn còn khoảng 3 lỗ khoan sâu kiểu này và đây cũng là kiểu "bức tử" cây rừng thường thấy của các đối tượng khai thác rừng trái phép: khoan lỗ, đổ thuốc diệt cỏ để cây chết khô rồi tìm cách đưa ra khỏi rừng.

Cách đó khoảng 100m, phía triền dốc cao hơn, 1 "cụ Hương" với thân khoảng 3 người ôm cũng bị bức tử bằng cách tương tự. Gốc cây này có đến hơn chục lỗ khoan. Đo trên một phần cánh nhánh bị cưa xẻ tại hiện trường, ước tính cũng đã khoảng 40cm. Những dăm gỗ, thớ gỗ còn để lại đầy tại hiện trường. Nhiều phần cành, nhánh đã bị đốt cháy đen. Một phần thân gốc của "cụ Hương" này bị xẻ thành hộp với quy cách ước khoảng 0,4x4m và mang đi khỏi hiện trường. Phần gốc bị bật trơ cả rễ nhưng vẫn có vết cắt bằng máy cưa để lại tại phần gốc với đường kính khoảng 25cm. Chỉ cần nhìn bằng mắt thường đều có thể nhận thấy 2 cây Hương trăm tuổi này đã bị bức tử đến chết rồi cưa hạ ngã đổ bởi bàn tay con người. Oái oăm, chúng lại được xem là gỗ... tận thu với trường hợp cây bị khô mục, đổ gãy, chết do thiên tai.

Một trong 2 cây gỗ Hương cổ thụ có đường kính lớn bị bức tử, cưa hạ lại được xin thu gom như cây gỗ chết tự nhiên.

Hàng loạt dấu hiệu bất thường?

Trên cả 2 cây Hương nói trên còn chi chít những vết phấn thể hiện sự kiểm tra của cơ quan chức năng. Trong đó, là vết đánh dấu khám nghiệm hiện trường của cơ quan Công an vào ngày 25-9-2019 sau nhiều văn bản chỉ đạo của lãnh đạo UBND tỉnh Gia Lai.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, chuyện bắt đầu từ Báo cáo số 39 của Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa vào ngày 19-8-2019 về việc xin chủ trương cho tận thu 2 cây gỗ Hương "bị trốc gốc, ngã đổ tự nhiên do mưa bão và bị cháy" tại khoảnh 3, Tiểu khu 94 thuộc lâm phần của Cty này quản lý. Theo đó, cây thứ nhất có đường kính gốc 92cm, dài 18,5m; cây thứ hai có đường kính gốc 95cm, dài 11m. Tổng khối lượng gỗ còn lại tại hiện trường là trên 16,3m3.

Trong báo cáo này, phía Cty (chủ rừng) không hề có một dòng báo cáo nào về sự việc 2 cây gỗ Hương bị bức tử, cưa hạ bởi bàn tay con người. Nghiễm nhiên, theo công văn của Cty, đây là 2 cây Hương bị "chết tự nhiên". Mọi việc có lẽ cũng theo chiều hướng đề xuất của Cty, 2 "cụ Hương" này cũng được đưa về "đúng quy trình" nếu như không có sự kiểm tra của Đoàn liên ngành tỉnh Gia Lai. Chỉ cần quan sát thực tế, đoàn liên ngành đã phát hiện sự việc bất thường và báo cáo lên cấp trên.

Trước dấu hiệu tội phạm khi 2 cây Hương cổ thụ bị ngã đổ, ngày 12-9, ông Kpă Thuyên- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai đã ký Văn bản số 1992 chỉ đạo các đơn vị chức năng và chính quyền địa phương điều tra làm rõ chân tướng vụ việc.

Ngày 26-9, trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Xuân Trường- Phó Chủ tịch UBND H. Kbang cho biết: Ngay sau khi có văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh Gia Lai, huyện đã kịp thời có văn bản chỉ đạo ngay về việc vi phạm tại Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa. UBND huyện giao trách nhiệm cho CAH Kbang chủ trì phối hợp với Hạt Kiểm lâm, các cơ quan liên quan tổ chức trực tiếp kiểm tra hiện trường, điều tra xác minh để nhanh chóng làm rõ vụ việc này. Quan điểm của huyện là xử lý nghiêm, đúng quy định pháp luật đối với vụ việc 2 cây gỗ Hương bị bức tử tại lâm phần Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa.

Huyện khẩn thiết đề nghị tỉnh thay giám đốc

Không chỉ xuất hiện sự bất thường về 2 "cụ Hương" trên, từ đầu năm đến nay, số vi phạm lâm luật tại lâm phần của Cty này tăng đột biến. Chỉ tính từ đầu năm đến giữa tháng 8-2019, tại đây đã xảy ra 11 vụ vi phạm lâm luật, trong đó có 10 vụ khai thác rừng trái phép, 1 vụ tàng trữ lâm sản trái pháp luật, làm thiệt hại gần 87m3 gỗ. CQĐT CAH Kbang cũng đã khởi tố 4 vụ án hình sự khai thác rừng trái phép xảy ra trên lâm phần của Cty.

Riêng quần thể khoảng 400 cây gỗ Hương được UBND tỉnh Gia Lai giao Cty và chính quyền địa phương quản lý, bảo vệ... từ đầu năm đến nay, trên lâm phần của Cty này đã có 14 cây gỗ Hương bị đốn hạ, thiệt hại gần 60m3 gỗ. Trước sự việc nghiêm trọng trên, tháng 8-2019, UBND tỉnh Gia Lai đã có quyết định thi hành kỷ luật ông Võ Ngộ với hình thức "cảnh cáo". Trước đó, năm 2017, ông Võ Ngộ cũng đã bị Ủy ban kiểm tra Huyện ủy Kbang kỷ luật "khiển trách" do đã để một số đối tượng chặt hạ 2 cây gỗ  Hương (trên 30m3) vào ngày 8-9-2016.

Trước những "sự kiện" trên, UBND H. Kbang đã có văn bản gửi UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai xem xét, sớm chỉ đạo kiện toàn Giám đốc Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa trong tháng 9-2019 để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng hiệu quả. "Nếu để kéo dài thời gian đồng chí Võ Ngộ làm giám đốc, việc quản lý bảo vệ rừng trên lâm phần Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Krông Pa sẽ không đạt hiệu quả", văn bản của UBND H. Kbang khẩn thiết đề nghị.

MINH TÂN