Một tuần sau vụ thủ lĩnh chính trị Ismail Haniyeh bị ám sát tại Iran, phong trào Hamas đã bổ nhiệm ông Yahya Sinwar làm người kế tục. Quyết định được đưa ra giữa lúc Trung Đông căng thẳng với việc Iran và các lực lượng ủy nhiệm tuyên bố sẽ tấn công Israel để báo thù cho thủ lĩnh Hamas Haniyeh. Israel không xác nhận hay phủ nhận liên quan đến vụ ám sát. Ông Sinwar giờ đây sẽ tìm cách lãnh đạo phong trào vượt qua khoảng thời gian bất ổn trên toàn khu vực từ một địa điểm không xác định ở Gaza.

Người đứng sau vụ tấn công ngày 7-10 vào Israel

Sinh năm 1962 tại Khan Younis, ông Sinwar thường được miêu tả là một trong những quan chức hàng đầu và kiên quyết nhất của Hamas. Ông bị Israel bắt giữ nhiều lần vào đầu những năm 1980 vì tham gia vào hoạt động chống chiếm đóng tại Đại học Hồi giáo ở Gaza. Sau khi tốt nghiệp, ông giúp thiết lập một mạng lưới các chiến binh để tham gia lực lượng vũ trang chống lại Israel. Nhóm này sau đó trở thành Lữ đoàn Qassam, nhánh quân sự của Hamas.

Ông Sinwar gia nhập và trở thành một trong những lãnh đạo của Hamas gần như ngay sau khi phong trào được thành lập bởi ông Shaikh Ahmad Yasin vào năm 1987. Năm sau, ông bị Israel bắt giữ và bị tuyên án chung thân, tương đương 426 năm tù, với cáo buộc liên quan đến bắt giữ và sát hại 2 binh sĩ Israel, cùng với 4 nghi phạm là gián điệp Palestine. Ông đã trải qua 23 năm trong nhà tù Israel, nơi ông học tiếng Do Thái và trở nên thông thạo các mối quan hệ của Israel cũng như chính trị ở đây. Ông được trả tự do vào năm 2011 như một phần của thỏa thuận trao đổi tù nhân. Đổi lại, Hamas thả tự do cho binh sĩ Israel Gilad Shalit.

Sau khi được trả tự do, ông Sinwar nhanh chóng thăng tiến trong hàng ngũ của Hamas một lần nữa. Năm 2012, ông được bầu vào nhánh chính trị của nhóm và được giao nhiệm vụ phối hợp với Lữ đoàn Qassam. Năm 2017, ông Sinwar trở thành lãnh đạo phụ trách hoạt động ở Dải Gaza, kế nhiệm ông Haniyeh, người khi đó được bầu làm thủ lĩnh chính trị của phong trào Hamas.

Ông Sinwar được coi một trong những người hoạch định kế hoạch cuộc tấn công ngày 7-10-2023 của lực lượng này và các đồng minh vào Israel, dẫn tới chiến dịch quân sự trả đũa của Israel vào vùng đất này suốt 10 tháng qua. Vì vậy, bằng cách chọn ông làm người đứng đầu mảng chính trị, Hamas đang gửi một thông điệp thách thức tới Israel.

Ông Sinwar đã dành phần lớn thời gian trong cuộc xung đột để ẩn náu dưới mạng lưới đường hầm phức tạp ở Gaza. Israel tuyên bố sẽ nhanh chóng "xóa sổ" tân thủ lĩnh Hamas. Theo Ghanem Nuseibeh, nhà phân tích chính trị và kinh tế Trung Đông kiêm chủ tịch tổ chức Người Hồi giáo chống chủ nghĩa bài Do Thái ở Anh, điều này sẽ khiến quyết định bổ nhiệm Sinwar trở nên rủi ro hơn với Hamas. Nuseibeh mô tả Hamas "đang đánh cược với lãnh đạo vô hình".

Lập trường không khoan nhượng

Nhật báo National News của Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) ngày 8-8 cho biết tân thủ lĩnh chính trị của Hamas Yahya Sinwar đã thông báo với các nhà trung gian Ai Cập lập trường không khoan nhượng đối với những điểm bế tắc cản trở thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza.

Các nguồn tin thân cận với các nhà hòa giải nhận định việc ông Sinwar được bổ nhiệm làm thủ lĩnh chính trị của Hamas có thể cản trở tiến trình đàm phán vốn đã căng thẳng vì lập trường cứng rắn của nhân vật này. Cũng theo các nguồn tin, ngay sau khi được bổ nhiệm, ông Sinwar đã liên lạc với các nhà trung gian Ai Cập để truyền đạt thông điệp của mình về thỏa thuận ngừng bắn, trong đó có các điều kiện như Israel phải rút quân hoàn toàn khỏi Gaza, trả tự do cho các nhân vật Palestine cấp cao bị giam giữ. Ngoài ra, tân thủ lĩnh chính trị Hamas còn thông báo với phía Cairo rằng ông "hoàn toàn phản đối" việc Chính quyền Palestine điều hành Dải Gaza sau xung đột, cũng như bác bỏ khả năng triển khai lực lượng đa quốc gia ở vùng lãnh thổ này trong giai đoạn hậu xung đột để duy trì an ninh cho đến khi các cuộc bầu cử được tổ chức.

AN BÌNH