Lúng túng trong tổ chức dạy học và thi

Theo chương trình Giáo dục phổ thông 2018, học sinh Trung học Cơ sở không còn học các môn Sinh học, Vật lý, Hóa học, Lịch sử, Địa lý mà học hai môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý. Hai môn này được gọi là môn tích hợp, liên môn. Năm nay, các môn tích hợp, liên môn được triển khai ở lớp 8 sau khi đã thay đổi ở lớp 6, 7 từ những năm trước. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, việc dạy môn tích hợp vẫn là một trong những điểm nghẽn và khó khăn nhất khi triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới. Một trong những vướng mắc lớn chính là nguồn lực giáo viên.

Dù tốt nghiệp Đại học chuyên ngành Sinh học nhưng từ năm học này, cô giáo Nguyễn Thị Minh, Trường Trung học Cơ sở Nghi Phương (huyện Nghi Lộc) phải đảm nhiệm bộ môn Khoa học tự nhiên, dạy thêm môn Tin học vì trường đang thiếu giáo viên bộ môn này.

Cô giáo Minh cho biết, tổ hợp Khoa học tự nhiên là môn học mới, học sinh chưa quen tiếp cận, trong khi đó giáo viên chưa có nhiều tài liệu tham khảo. Giáo viên phải học hỏi nhiều từ đồng nghiệp đi trước hoặc đầu tư thời gian tìm hiểu kho tư liệu trên mạng; phải nghiên cứu bài giảng, qua mỗi bài dạy sẽ thảo luận với tổ chuyên môn xem phù hợp hay chưa để có thể điều chỉnh.

Thầy giáo Nguyễn Công Sơn, Hiệu trưởng Trường Trung học Cơ sở Nghi Phương bày tỏ lo lắng khi nhiều năm liên tục trường luôn trong tình trạng thiếu giáo viên và đội ngũ biệt phái biến động theo từng năm. Điều này ảnh hưởng đến việc bố trí và tổ chức dạy học tại nhà trường. Hiện trường không có giáo viên dạy Mỹ thuật, Âm nhạc, Tin học nên tất cả giáo viên còn lại đều phải kiêm nhiệm thêm một trong các môn học này, dù không có chuyên môn.

Ở bộ môn tích hợp Khoa học tự nhiên, theo quy định, giáo viên muốn dạy hiệu quả phải có chuyên môn dạy môn tích hợp. Hiện nay, nhà trường phải bố trí giáo viên “2 trong 1”, “3 trong 1”, thậm chí nhiều hơn. Trong bối cảnh đó, việc nâng cao chất lượng là điều rất khó khăn.

Không chỉ khó khăn trong bố trí giáo viên và giảng dạy, nhiều trường học vướng mắc khi triển khai bài kiểm tra của học sinh. Tại Trường Trung học Cơ sở Nghi Thu, thị xã Cửa Lò, 3 năm thực hiện Chương trình là 3 lần thay đổi cách thức kiểm tra nhưng trường vẫn chưa hài lòng.

“Lần thứ nhất, chúng tôi ra đề chung có sự liên kết cả 3 môn nhưng đến khi chấm bài thấy rất lúng túng. Lần 2 ra đề theo từng môn gặp khó khăn khi chấm bài, vào điểm. Lần 3 ra đề theo hình thức trắc nghiệm, có đáp án sẵn, giáo viên dễ chấm hơn vì nhìn vào đáp án là có thể chấm điểm nhưng cuối cùng, giáo viên lại không biết được năng lực của học sinh mình đến đâu. Một giáo viên có thể chấm đến 3 môn mà không cần biết chất lượng bài làm của học sinh”, cô Trần Thị Thúy Thanh, Hiệu trưởng Trường Trung học Cơ sở Nghi Thu cho biết.

Lo lắng chung hiện nay của các nhà trường còn là việc thành lập đội tuyển. Năm lớp 8, học sinh Trung học Cơ sở sẽ bắt đầu tham gia các kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện, thị xã, thành phố. Hiện nhiều trường chưa có hướng dẫn các em sẽ thi môn gì. Nếu thi theo môn tổ hợp Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội học sinh sẽ quá tải vì các em phải học từ 2 - 3 môn. Nếu chia các môn riêng lẻ để thi sẽ không đúng với tinh thần đổi mới, học môn gì thi môn ấy. Kỳ thi sắp bắt đầu nhưng nhiều trường vẫn lúng túng, đến nay chưa thành lập được đội tuyển.

Nhiều giáo viên lo ngại, học sinh bậc Trung học Cơ sở áp lực lớn nhất là kỳ thi chuyển cấp vào lớp 10, vào trường chuyên. Vậy với môn học tích hợp Khoa học tự nhiên hoặc Khoa học xã hội, sau này, các lớp chuyên truyền thống như Lý, Hóa, Sinh, Địa, Lịch sử có còn không hay sẽ có môn chuyên mới để phù hợp Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Nên điều chỉnh

Tại Hội nghị tổng kết năm học vào giữa tháng 8 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, sẽ điều chỉnh môn tích hợp và đảm bảo không gây xáo trộn quá nhiều. Các giáo viên và nhà trường mong muốn trước khi thay đổi, Bộ cần lắng nghe ý kiến từ cơ sở để việc tháo gỡ được sát thực tiễn, phù hợp nguyện vọng của giáo viên, học sinh. Tuy nhiên, trong thời gian chờ những điều chỉnh của Bộ về vấn đề môn học tích hợp, việc dạy - việc học tại Nghệ An đang diễn ra với những cố gắng gỡ khó theo cách riêng của nhà trường và giáo viên.

Năm nay, Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An có điều chỉnh: Với môn Khoa học tự nhiên, các trường có thể chủ động phân công giáo viên dạy học môn học bảo đảm yêu cầu, phù hợp năng lực chuyên môn của giáo viên và có thể xây dựng kế hoạch dạy học, bố trí thời gian, thời điểm dạy học các mạch nội dung linh hoạt trong từng học kỳ.

Theo ông Thái Văn Thành, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, tỉnh tiếp tục tuyển dụng giáo viên ở những vị trí còn thiếu theo biên chế được giao; tổ chức các lớp bồi dưỡng ngắn hạn môn học tích hợp môn Khoa học tự nhiên, Tin học và Công nghệ cho giáo viên; bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm đối với chuyên ngành Tin học, Ngoại ngữ.

Tỉnh dự kiến đặt hàng đào tạo giáo viên đối với những môn thiếu nhưng không có nguồn để tuyển dụng. Bên cạnh đó, Nghệ An tiếp tục thực hiện tốt kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên hằng năm theo đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đảm bảo đầy đủ, kịp thời, có chất lượng...

Các địa phương đang khẩn trương đánh giá hiệu quả, chất lượng giảng dạy của giáo viên theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 làm cơ sở đào tạo, bồi dưỡng hoặc thay thế trường hợp không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; triển khai kế hoạch nâng chuẩn trình độ giáo viên theo lộ trình. Đồng thời đào tạo văn bằng 2, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm của cấp học đối với giáo viên những môn thừa sang dạy các môn, cấp học còn thiếu; bồi dưỡng giáo viên dạy môn tích hợp; bồi dưỡng giáo viên đáp ứng chương trình, sách giáo khoa theo các mô-đun và lộ trình bồi dưỡng thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

BÍCH HUỆ