Theo thông cáo của Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng thuế đối với nhôm, thép nhập khẩu từ 25% lên 50% từ ngày 4-6 "để bảo vệ các ngành công nghiệp thép và nhôm quan trọng của Mỹ, vốn đang bị tổn hại bởi các hoạt động thương mại không công bằng và tình trạng dư thừa công suất toàn cầu". Tuy nhiên, thuế đối với nhôm, thép nhập khẩu từ Anh vẫn giữ nguyên ở mức 25%, trong khi hai bên tiếp tục đàm phán về thuế quan và hạn ngạch theo các điều khoản trong hiệp định thương mại trước đó.

Thông cáo nói rằng động thái tăng thuế của chính quyền Tổng thống Trump nhằm chấm dứt các hoạt động thương mại không công bằng và tình trạng bán phá giá thép và nhôm trên toàn cầu vốn làm suy yếu khả năng cạnh tranh của các ngành công nghiệp Mỹ. Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump lý giải đây là biện pháp nhằm bảo hộ ngành thép và nhôm trong nước, với việc nâng mức thuế lên 50%, các nước xuất khẩu thép vào Mỹ sẽ không còn cơ hội để "vượt rào". Các nhà sản xuất nhôm thép của Mỹ đã bày tỏ hoan nghênh biện pháp thuế quan mới của chính quyền Tổng thống Trump, cho rằng động thái này sẽ ngăn chặn một "làn sóng" hàng nhập khẩu. Chủ tịch Hiệp hội Nhôm nguyên sinh Mỹ Mark Duffy cho hay trong nhiều thập niên qua, các nhà sản xuất nước ngoài được trợ cấp đã làm suy yếu ngành sản xuất trong nước.

Tuy vậy, mức thuế cao hơn có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Washington và các nước láng giềng Bắc Mỹ, vốn là những nước cung cấp thép nhập khẩu lớn nhất cho Mỹ. Hiệp hội các nhà sản xuất thép Canada (CSPA) cảnh báo mức thuế mới sẽ gây ra sự gián đoạn lớn và hậu quả tiêu cực trên toàn bộ chuỗi cung ứng thép của Canada cũng như khách hàng ở cả hai nước. Trong khi đó, tổ chức công đoàn của người lao động ngành thép khu vực Bắc Mỹ United Steelworkers cho rằng mức tăng thuế là một cuộc tấn công trực tiếp vào các ngành công nghiệp và việc làm của Canada. Canada hiện là nước xuất khẩu thép lớn nhất vào Mỹ, với 6,6 triệu tấn trong năm ngoái, tiếp đó là Brazil, Mexico, Hàn Quốc và Việt Nam.

EU cũng bày tỏ quan ngại về biện pháp thuế quan mới của Mỹ. Người phát ngôn Ủy ban châu Âu (EC) ngày 31-5 chỉ trích quyết định của chính quyền Tổng thống Trump làm gia tăng sự bất ổn cho nền kinh tế toàn cầu và tăng chi phí cho người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp ở cả hai bờ Đại Tây Dương. Bên cạnh đó, EC cảnh báo việc tăng thuế cũng làm suy yếu những nỗ lực hiện nay nhằm đạt được một giải pháp thông qua đàm phán. Trước động thái đơn phương mới nhất từ phía Mỹ, EU sẵn sàng hành động để bảo vệ lợi ích của khối.

Nhận định về việc chính quyền Mỹ tăng thuế nhập khẩu nhôm thép, các chuyên gia cho rằng Tổng thống Trump muốn hỗ trợ và khuyến khích đầu tư vào sản xuất thép và nhôm trong nước bởi cả hai đều là vật liệu quan trọng cho ngành xây dựng, vận tải, ô-tô. Giá thép và nhôm cao hơn sẽ tăng lợi nhuận cho các nhà sản xuất của Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhận định biện pháp thuế quan của chính quyền Tổng thống Trump nhằm vào nhôm, thép nhập khẩu giống như con dao hai lưỡi, lợi bất cập hại. Mức thuế cao hơn làm tăng chi phí cho người tiêu dùng tại Mỹ, đồng thời làm suy yếu các ngành sản xuất sử dụng nguyên liệu này.

Nhà phân tích Eoin Dinsmore tại Goldman Sachs nhận định giá nhôm và thép cao hơn có khả năng gây thêm áp lực đối với nhu cầu thép của Mỹ từ lĩnh vực sản xuất, vốn được dự báo sẽ suy giảm trong năm nay. Ông Josh Spoores, Trưởng phòng Phân tích Thép châu Mỹ tại công ty tư vấn CRU cho biết Mỹ là nước nhập khẩu ròng thép, vì vậy Mỹ cần nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu trong nước. Việc tăng thuế sẽ không ngăn chặn được hàng nhập khẩu, mà chỉ làm tăng giá trong nước với người tiêu dùng thép tại Mỹ.

Nhìn chung, việc Tổng thống Trump tăng thuế thép lên 50% cùng với những biện pháp thuế quan khác đã gây ra những tác động sâu rộng, gây căng thẳng trong quan hệ thương mại giữa Mỹ và các đối tác như Canada, Mexico, EU. Mặc dù đem lại lợi ích ngắn hạn cho ngành thép của Mỹ, nhưng trong dài hạn, quyết định này có thể dẫn đến những hệ quả tiêu cực đối với nền kinh tế toàn cầu. Các nước có thể áp dụng các biện pháp trả đũa với Mỹ, làm gia tăng căng thẳng và nguy cơ chiến tranh thương mại toàn cầu.

AN BÌNH