Nghệ sĩ Nhân dân Y Moan: Cánh chim không mỏi của đại ngàn Tây Nguyên
(Cadn.com.vn) - Hôm qua (16-9), UBND tỉnh Đắc Lắc đã tổ chức lễ công bố danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) do Chủ tịch nước trao tặng cho Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) Y Moan Ênuôl. Buổi lễ đã diễn ra trang trọng, xúc động, đậm đà bản sắc văn hóa Tây Nguyên. Đây là sự ghi nhận, tôn vinh của Nhà nước đối với người nghệ sĩ suốt cuộc đời miệt mài cống hiến cho nghệ thuật.
Trong suốt 35 năm hoạt động nghệ thuật không mệt mỏi, giọng ca của NSƯT Y Moan Ênuôl đã trở thành niềm tự hào của núi rừng Tây Nguyên. Chính anh đã đem âm nhạc Tây Nguyên đến mọi miền Tổ quốc và thế giới, làm lay động con tim của hàng triệu khán giả. Những tác phẩm do anh biểu diễn đã giới thiệu hình ảnh Tây Nguyên đến đồng bào, khiến hàng triệu người Việt
Ngày 4-8-2010, NSƯT Y Moan đã được Chủ tịch nước đặc cách phong tặng danh hiệu NSND tại Quyết định số 1186/QĐ-CTN. Danh hiệu NSND do Chủ tịch nước trao tặng là sự vinh danh, ghi nhận những đóng góp của nghệ sĩ Y Moan trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật. Anh là người con đầu tiên của tỉnh Đắc Lắc được tặng danh hiệu này. Đây không chỉ là niềm vinh dự cho nghệ sĩ Y Moan và gia đình mà còn là niềm vui, niềm tự hào chung của đồng bào Tây Nguyên và những người yêu mến giọng ca Y Moan trên khắp mọi miền Tổ quốc.
 |
NSND Y Moan Ênuôl tên thật là Y Bliêo, sinh ngày 6-9-1957 trong một gia đình nông dân nghèo ở buôn M’ĐRắc (nay là H. M’ĐRắc, Đắc Lắc). Tuổi thơ của Y Moan gắn liền với những câu hát K’ứt, Ay ray, Muin của các bà, các mẹ trong buôn, những khúc tình ca yêu thương của các chàng trai, cô gái trong những dịp lễ hội cộng đồng. Chính những làn điệu dân ca ấy đã thấm sâu vào máu thịt Y Moan, trở thành những nền tảng đầu tiên đưa giọng ca Y Moan đi xa hơn trên con đường nghệ thuật sau này.
Đầu năm 1976, Ty Thông tin văn hóa tỉnh Đắc Lắc phối hợp với Đoàn văn công tỉnh (nay là Đoàn ca múa dân tộc Đắc Lắc) tổ chức một cuộc tìm kiếm tài năng tại các buôn làng xa xôi. Cậu bé Y Bliêo đã được phát hiện trong hoàn cảnh ấy. Y Bliêo vẫn còn nhớ mãi bài hát đầu tiên anh hát bằng tiếng Ê-Đê cùng với tốp ca của Đoàn văn công tỉnh, bên cạnh những tên tuổi như Mạnh Trí, Quỳnh Như..., đó là bài hát “Ayong – Amai – Adei” (Anh chị em ơi) của nhạc sĩ Minh Phong. Cũng bắt đầu từ đây, Y Bliêo say sưa đem lời ca của mình đi khắp các buôn làng, hát cho đồng bào mình nghe. Từ chỗ chỉ biết những ca khúc bằng tiếng mẹ đẻ, Y Bliêo nhanh chóng trưởng thành với những ca khúc bằng tiếng phổ thông như “Lá đỏ”, “Cung đàn mùa xuân”...
Có lẽ, Y Bliêo sẽ không là Y Moan của ngày hôm nay nếu không có cuộc gặp gỡ định mệnh năm 1981, đó là cuộc gặp gỡ với nhạc sĩ Nguyễn Cường – người thầy, người anh, người bạn tri kỷ của ca sĩ Y Moan. Chính nhạc sĩ Nguyễn Cường đã “thổi lửa” cho giọng ca trời phú của Y Moan rực sáng trên cao nguyên hùng vĩ. Và cũng chính giọng ca của Y Moan đã chắp thêm đôi cánh cho những ca khúc của Nguyễn Cường bay cao, bay xa đến mọi miền Tổ quốc.
Những ca khúc do nhạc sĩ Nguyễn Cường sáng tác đã được Y Moan thể hiện thành công trong các cuộc liên hoan ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc, các hội diễn khu vực và biểu diễn phục vụ đồng bào các dân tộc trong tỉnh, khách quốc tế như: “Ly cà-phê Ban Mê”, “Còn thương nhau thì về Buôn Ma Thuột”, “Anh muốn sống bên em trọn đời”,... Ngoài ra, Y Moan cũng thể hiện thành công ca khúc của các nhạc sĩ khác như Y Phôn Ksơr, Y Sơn Niê..., và cả những ca khúc do chính anh sáng tác.
 |
|
Thừa lệnh Chủ tịch Nước, ông Y Đhăm E Nuôl-Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh trao Quyết định phong tặng danh hiệu NSND cho nghệ sĩ Y Moan. |
Trong gần 35 năm hoạt động nghệ thuật của mình, Y Moan đã gắn bó với Đoàn ca múa dân tộc Đắc Lắc vượt qua biết bao nhiêu cam go thử thách. Bàn chân anh đã đi qua khắp mọi miền Tổ quốc, đến tận các nước bạn Lào, Campuchia, Pháp, Bỉ, Đức, Nhật... Y Moan còn nhớ mãi một kỷ niệm năm 1983, trong chuyến biểu diễn tại tỉnh Mondunkiri (Campuchia), cả Đoàn bị FULRO phục kích, may mắn thần kỳ đã giúp cho cả Đoàn văn công thoát chết, không có ai bị thương... Và còn biết bao nhiêu kỷ niệm khác Y Moan không thể nào quên trong chuỗi hành trình hơn 35 năm miệt mài vì nghệ thuật của mình.
Tháng 4-2010, ở tuổi 54 vẫn còn dào dạt sức sống, Y Moan bất ngờ biết mình mắc bệnh hiểm nghèo. Chiến đấu và chiến thắng nỗi đau của bệnh tật, Y Moan vẫn cố gắng tiếp tục có mặt trên các sân khấu lớn. Anh đi và hát mỗi lúc một nhiều hơn, càng hay hơn, khỏe hơn. Lắm khi anh vừa từ trên sân khấu bước xuống đã phải ngay lập tức cắm ống thở oxy nhưng Y Moan vẫn không ngừng hát. Dường như càng vào những giai đoạn cuối của bệnh tật, giọng ca của cánh chim rừng Y Moan lại càng tha thiết hơn.
Và mới đây thôi, tối 6-8-2010, với sự giúp đỡ nhiệt tình của nhạc sĩ Nguyễn Cường, các đồng nghiệp và hai con trai là Y Vol và Y Garia, Y Moan đã tổ chức thành công chương trình Liveshow với chủ đề “Lửa cao nguyên” thu hút đông đảo người yêu nghệ thuật của thủ đô Hà Nội. Cả Nhà hát Ca múa nhạc nhẹ Việt
Những ngày tháng nằm trên giường bệnh, được sự giúp đỡ của UBND tỉnh Đắc Lắc, Sở VH-TT&DL tỉnh, Y Moan đã cùng với bạn bè, đồng nghiệp chạy đua với thời gian, gấp rút hoàn thành Album “Trở về buôn làng xưa”. Album tập hợp 12 ca khúc mà NSND Y Moan thành công nhất đã thực hiện trong suốt quãng đời hoạt động nghệ thuật của mình, gửi gắm trong đó là tình cảm dạt dào với buôn làng, quê hương Đắc Lắc.
Tại buổi lễ, ông Y Wais Byă – Giám đốc Sở VH-TT&DL Đắc Lắc đã trao tượng trưng cho NSND Y Moan 2.000 đĩa DVD “Trở về buôn làng xưa”. Đây là đĩa nhạc duy nhất của anh trong suốt 35 năm cống hiến và phục vụ trong lĩnh vực văn hóa. NSND Y Moan cho biết, anh sẽ sử dụng số đĩa này làm quà tặng những bạn bè, đồng nghiệp, các buôn làng vùng sâu, vùng xa thay cho lời tri ân cuối cùng... Câu nói của Y Moan khiến cả hội trường xúc động rưng rưng nước mắt...
Nhưng không ai tin rằng đây là lần tri ân cuối cùng của Y Moan, mà tiếng hát của nhân dân, nhịp sống Tây Nguyên mãi mãi được giọng ca bất hủ của Y Moan vang lên tha thiết, mãnh liệt như gió ngàn, như thác lũ, như nắng mới mỗi ngày trên cao nguyên, trong lòng người hâm mộ Y Moan ở mọi vùng Tổ quốc. Đồng bào Tây Nguyên sẽ nhớ mãi đến một ca sĩ Y Moan “cháy” hết mình, thâu đêm bên bếp lửa bập bùng của các buôn làng...
Lục Hà
