Trên chặng đường rong ruổi miền Nam, chúng tôi quyết định ghé đến Bạc Liêu, sau nhiều lần cứ lướt qua nơi này. Nếu không có tấm bảng "Nhà công tử Bạc Liêu" thì người không biết sẽ lướt xe ngang. Bởi ngôi nhà theo kiểu kiến trúc Pháp cổ nằm ở số 13 Điện Biên Phủ, ở ngay ngã tư đường đang bị bủa vây giữa thời đô thị hóa. Ngôi nhà xây dựng vào năm 1919, đến nay vẫn không bị lỗi thời dù đã trải qua trăm năm dâu bể. Nhà do ông Trần Trinh Trạch, tức Hội Đồng Trạch, cha công tử  Bạc Liêu xây lên khi công tử mới 19 tuổi. Ông Trần Trinh Trạch là chủ sở hữu của 74 sở điền, với 110.000 ha đất trồng lúa, gần 100.000 ha ruộng muối.  Khi đó toàn tỉnh Bạc Liêu lúc bấy giờ có 13 lô ruộng muối thì 11 lô là của ông. Ông Trạch có 7 người con, 4 gái, 3 trai. Trong 3 người con trai, Trần Trinh Huy- công tử Bạc Liêu-  ăn chơi khét tiếng, mê gái nên trở nên nổi danh.

Ông Trần Trinh Đức giới thiệu sách về cha mình- công tử Bạc Liệu.

Chúng tôi bắt gặp ngay cổng vào nhà một người đàn ông đang ngồi, tấm bảng ghi rõ là  ông Trần Trinh Đức, con trai công tử Bạc Liêu. Ông Đức đã  gần 70 tuổi, nghe đồn ông ở Sài Gòn làm nghề xe ôm, sau đó được chính quyền Bạc Liêu gọi về để cùng ngồi ngay chỗ mà chúng tôi thấy, giống như một nhân chứng sống. Chen với mọi người tôi cũng chụp chung với ông một tấm ảnh, sau đó mua cuốn sách viết về công tử Bạc Liêu với gía 70.000 đồng, khi nói ông Đức ký vào thì ông bảo ông đã ký trước rồi.

Ngay cửa chính là chiếc ô- tô, đây là chiếc xe công tử Bạc Liêu đã lái đi ngang dọc Bạc Liêu. Nay chiếc xe được thắt dây đỏ, trở thành nơi chụp hình kỷ niệm. Chụp xong là mọi người bắt đầu đi vào trong các căn phòng để chiêm ngưỡng những gì còn sót lại của một người giàu sang.

Tôi đã đến nhiều nơi mà thời xưa là thời hưng thịnh của vua chúa hay người giàu có, cho nên cố tìm những gì mà nơi này còn lại sau trăm năm. Này nhé, nào là các bộ bàn ghế nơi đây đều được cẩn xà cừ sắc sảo, những chiếc bình, chum trà trang trí hình rồng đến đèn chùm. Đặc biệt giường ngủ của ông khảm xà cừ, mà theo mọi người thì do thời đó chưa có quạt máy hay máy lạnh cho nên nằm trên chiếc giường như thế rất mát.

Đi loanh quanh trong tầng 1, vào phòng ngủ ngắm chiếc giường, ra phòng khách ngắm bàn ghế. Chiếc tủ cẩn xà cư rất đẹp, bộ bàn ghế tiếp khách cũng cẩn xà cừ, chiếc bàn bán nguyệt ép sát tường cho thấy chủ nhân rất giàu. Cũng theo truyền thống dân Nam bộ, có chiếc phản làm bằng  gỗ quý dày tới 20cm kê sát cửa sổ để nghỉ ngơi giữa trưa. Dọc theo hành lang rất nhiều chiếc bình cổ quý giá. Một chỗ khác có chiếc bàn xoay độc đáo chiếc máy hát thời đó với chiếc loa để ngoài, một chiếc tivi đen trắng có khả năng bổ sung sau này. Lên tầng 2, vào phòng ngủ gặp chiếc giường ngủ có khung viền xà cừ công phu giống như giường của vua. Bàn trang điểm với chiếc kính bầu dục có khảm gỗ họa tiết công phu. Trên tường ngoài những tranh khảm, đồ đồng còn có chiếc nón cối màu vàng mà thuở sinh thời Công tử Bạc Liêu hay đội để đi thăm đồng, một chiếc đồng hồ quả lắc vẫn tiếp tục xoay vòng báo thời gian, mặc kệ năm tháng đi qua.

Một nơi mọi người dừng lại lâu nhất là bàn thờ ông Trần Trinh Huy và bà vợ đầu. Người ta bảo không ai đếm được công tử Bạc Liêu có bao nhiêu bà vợ, Người vợ đầu tiên được cưới hỏi đàng hoàng tên Ngô Thị Đen, con của một ông bá hộ giàu có trong vùng.

Hai bức tượng bán thân đặt trên cao, người thành tâm thắp nén nhang trong khi cô hướng dẫn viên kể những huyền thoại về công tử Bạc Liêu. Với cả một núi tài sản do ông Trần Trinh Trạch để lại ước tính tương đương trên 5 tấn vàng, Công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy đã hoang phí cả cuộc đời cho đến khi ông lìa đời nó cũng vừa hết. Ngôi nhà hiện tại đã do chính quyền Sài Gòn quản lý từ năm 1973, dành cho các cố vấn Mỹ ở, sau làm tổng hành dinh của Sư đoàn 21. Nội thất trong nhà thất lạc khá nhiều, một số sau này phải đi tìm mua lại. Sau ngày miền Nam giải phóng, dòng họ Trần còn lại một ít điền sản ở Cái Dầy, khoảng chục căn phố lầu ở Sài Gòn và vài ngôi nhà ở thị xã Bạc Liêu.

Bước ra khỏi nhà công tử Bạc Liêu là nhìn thấy dòng sông Bạc Liêu vẫn cuộn chảy. Nhà hàng quán xá bao quanh ồn ào, như cái việc kinh doanh ăn uống quan trọng hơn việc tham quan. Dù sao, cũng đã bước chân tới một ngôi nhà, trăm năm trước, ông ấy rất giàu và có rất nhiều vợ.

KHUÊ VIỆT TRƯỜNG