Lâu nay, nạn “sa tặc” vẫn âm ỉ hoạt động trên sông La Tinh đoạn chảy qua khu vực giáp ranh giữa xã Mỹ Hiệp  (H. Phù Mỹ) và xã Cát Hanh (H. Phù Cát, tỉnh Bình Định). Gần đây, tình trạng khai thác cát trái phép càng nghiêm trọng hơn...

Nhiều đoạn lòng sông La Tinh tan hoang, hình thành hố, vực sâu hoắm, rộng hàng trăm mét vuông.

Lòng sông tan hoang

Theo phản ảnh của người dân thôn Vĩnh Long (xã Cát Hanh), từ đầu năm 2020 đến nay, nhất là thời điểm bùng phát mạnh dịch bệnh Covid-19, các đối tượng khai thác cát trái phép tăng cường hoạt động trên sông La Tinh. Khu vực bị “rút ruột” nghiêm trọng nhất thuộc địa phận xóm An Long, An Vĩnh (thôn Vĩnh Long), nơi giáp ranh với thôn Hữu Lộc (xã Mỹ Hiệp).

Mỗi ngày, các đối tượng thường hoạt động từ thời điểm 11 giờ đêm hôm trước đến 3- 4 giờ sáng hôm sau, đưa phương tiện xe máy cày kéo tới giữa lòng sông, sau đó dùng ben hốt cát lên thùng xe. Ngoài ra, nhiều trường hợp độ chế, gắn ống nhựa vào đầu xe máy cày kéo để bơm hút cát.

Đặc biệt, có thời điểm vào ngày thứ bảy, chủ nhật, “sa tặc” đưa máy đào, xe tải tới sông La Tinh khai thác cát. Để thuận tiện cho việc vận chuyển, đối tượng san ủi, mở đường bằng phẳng dẫn từ bờ xuống lòng sông. Các đường đi này chủ yếu được mở ở bờ Bắc sông La Tinh, thuộc địa phận thôn Hữu Lộc và thôn Vạn Thiện (xã Mỹ Hiệp).

Thực trạng khai thác cát trái phép trên sông La Tinh khiến nhiều đoạn lòng sông tan hoang, xuất hiện các hố, vực sâu hoắm, rộng hàng trăm mét vuông. Ngoài ra, nhiều vị trí bờ sông bị sạt lở, các mảng đất lớn bị “hà bá” nuốt chửng, hàng chục héc-ta đất sản xuất nông nghiệp dọc bờ sông bị xói mòn, cuốn trôi.

Bên cạnh đó, hàng trăm hộ dân ở thôn Tân Xuân, Vinh Kiên, Vĩnh Long còn thấp thỏm trước nguy cơ cạn kiệt nguồn nước ngầm, thiếu nước sinh hoạt vào mùa khô do ảnh hưởng của nạn khai thác cát. “Bọn “sa tặc” lộng hành, khai thác vô tội vạ khiến lòng sông và hai bên bờ lở lói. Cứ đà này, nay mai không còn đất sản xuất”, ông Hồ Văn Thanh, Trưởng thôn Vĩnh Long, lo lắng.

Phương tiện dùng khai thác cát trái phép bị UBND xã Mỹ Hiệp phát hiện, tạm giữ.

Chính quyền địa phương than khó

Ông Võ Văn Sáu- Chủ tịch UBND xã Cát Hanh cho biết: Hoạt động khai thác cát trái phép trên sông La Tinh khiến địa phương rất “đau đầu”. Xã quyết liệt ra quân kiểm tra, ngăn chặn, nhưng điểm khai thác cát trái phép nằm ở địa phận xã Mỹ Hiệp nên việc xử lý gặp không ít khó khăn. Khi phát hiện đoàn kiểm tra, đối tượng “cát tặc” rút về địa phận xã Mỹ Hiệp; lúc đó cả đoàn chỉ biết đứng nhìn(!?).

Trong khi đó, ông Phạm Thanh Liêm- Chủ tịch UBND xã Mỹ Hiệp cho rằng: UBND xã biết việc các đối tượng khai thác cát trái phép mở đường dẫn xuống lòng sông, nhưng tiến hành phá bỏ đường này họ lại mở đường khác. Địa phương thường xuyên lập tổ công tác kiểm tra đột xuất hoặc mật phục để bắt quả tang các đối tượng “sa tặc”. Gần đây nhất, khoảng 4 giờ 30 sáng ngày 5-5, tổ công tác phát hiện 4 trường hợp sử dụng xe máy cày kéo khai thác cát trái phép. Trong đó, 3 đối tượng trú thôn Tân Xuân, xã Cát Hanh; đối tượng còn lại trú thôn Bình Long, xã Mỹ Hiệp. UBND xã tạm giữ phương tiện, tang vật, lập biên bản vi phạm hành chính và ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo đúng quy định pháp luật.

Tuy nhiên, ông Liêm cũng thừa nhận, việc phát hiện, ngăn chặn, xử lý nạn khai thác cát trái phép trên sông La Tinh chưa triệt để. Bởi các đối tượng “sa tặc” thường đối phó bằng cách hoạt động vào đêm khuya, ngày nghỉ, ngày lễ. Ngoài ra, khu vực khai thác nằm ở vùng giáp ranh giữa 2 địa phương, nếu không có sự phối hợp đồng bộ sẽ rất khó ngăn chặn hiệu quả.

Có thể thấy, để ngăn chặn, xử lý nạn khai thác cát trái phép trên sông La Tinh, rất cần sự phối hợp đồng bộ, quyết liệt giữa xã Cát Hanh và xã Mỹ Hiệp. Như vậy mới mong xử lý dứt điểm nạn “cát tặc”, nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên khoáng sản; tránh tình trạng sạt lở bờ sông, bảo vệ đất sản xuất nông nghiệp ven sông.

DƯƠNG MINH