Thời gian qua, cùng với đẩy mạnh công tác đấu tranh, triệt xóa các đường dây, ổ nhóm mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy, thì với phương châm "giảm cầu để cắt cung", các đơn vị, địa phương, ngành chức năng liên quan tại Đà Nẵng cũng tăng cường xây dựng và nhân rộng các đề án, chương trình cai nghiện, hỗ trợ, giúp đỡ người nghiện, người sử dụng ma túy...

Các nhóm đối tượng thanh thiếu niên sử dụng trái phép chất ma tuý bị lực lượng Công an Đà Nẵng phát hiện, xử lý thời gian qua.

Từ kèm cặp, giúp đỡ...

Theo số liệu thống kê của CATP Đà Nẵng, đến hết năm 2019, trên địa bàn thành phố có gần 3.500 người nghiện, người sử dụng ma túy có hồ sơ quản lý. Trong đó, số người nghiện phạm tội đang bị tạm giam, tạm giữ chiếm tỷ lệ khá cao (hơn 25%), hầu hết trong độ tuổi từ 18 đến 30 (gần 80%). Tình trạng các đối tượng lợi dụng khách sạn, nhà nghỉ, nhà trọ, quán bar, karaoke... để tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, nhất là ma túy tổng hợp ngày càng tăng, làm cho số người nghiện mới, tái nghiện chiếm tỷ lệ cao trong tổng số người nghiện (nghiện mới hơn 60%, tái nghiện gần 40%). Thực trạng trên nếu không có biện pháp quản lý, theo dõi, kiểm soát chặt chẽ người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy thì tình hình ANTT có nguy cơ ngày càng phức tạp.

Nhận thức được vấn đề, những năm qua, công tác phối hợp giữa các ngành, các cấp trong tổ chức quản lý, giáo dục, giúp đỡ người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn thành phố luôn được các cấp ủy, chính quyền quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện quyết liệt. Các ban ngành địa phương tích cực vận động người nghiện, người sử dụng ma túy tham gia các hình thức cai nghiện tại gia đình, cộng đồng và cai nghiện bắt buộc theo các mô hình thân thiện, bước đầu có sự chuyển biến.

Một trong số những mô hình đem lại hiệu quả khá tích cực, được duy trì trong nhiều năm qua là mô hình hỗ trợ, giúp đỡ thanh thiếu niên (TTN) từng sử dụng trái phép chất ma túy không nghiện ma túy. Theo đó, kể từ năm 2015, thành phố triển khai thực hiện công tác cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ TTN mới sử dụng trái phép chất ma túy lần đầu, bằng việc phân công hội viên Hội Cựu chiến binh, Hội Liên hiệp Phụ nữ và Đoàn Thanh niên trực tiếp theo dõi, kèm cặp, giúp đỡ, đồng thời hỗ trợ mỗi em bình quân 10 triệu đồng tuỳ theo nhu cầu. "Với mô hình này, cấp ủy, chính quyền địa phương sẽ xây dựng kế hoạch phân công, giao cho từng hội, đoàn thể phối hợp với Công an, ngành LĐ-TB&XH cùng UBND các địa phương nhận kèm cặp, giúp đỡ người nghiện, người sử dụng ma túy với những việc làm hết sức cụ thể, thiết thực như trực tiếp đến tận gia đình tìm hiểu nguyên nhân, xác định nhu cầu hỗ trợ; vận động gia đình và bản thân người sử dụng, người nghiện hợp tác; hỗ trợ tạo việc làm, đào tạo nghề, gặp gỡ, động viên, thường xuyên giúp đỡ các em trong những lúc khó khăn. Quá trình triển khai thực hiện đến nay đã đạt nhiều kết quả tích cực", ông Trần Công Nguyên, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH TP Đà Nẵng nói. Đồng thời cho biết, trong 73 em được hỗ trợ, giúp đỡ năm 2016 có 69 em tiến bộ, 60 em có việc làm; 81 em năm 2017 có 77 em tiến bộ, 64 em có việc làm; trong 119 em cảm hóa, giáo dục năm 2018 có 84 em tiến bộ, có việc làm 71 em; năm 2019 có 96 em đang được cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ và có nhiều chuyển biến tích cực.

Ngoài các trường hợp thành phố giao cho các hội, đoàn thể, trong 2 năm 2016-2017, UBND các quận, huyện đã mở rộng thêm 255 em, với kinh phí thực hiện 245 triệu đồng. Kết quả có 151 em tiến bộ (chiếm hơn 58%), có việc làm 131 em (chiếm hơn 51%); năm 2018 mở rộng thêm 104 em, có 60 em tiến bộ; năm 2019 mở rộng thêm 65 em và đang tiếp tục cảm hóa, giáo dục và giúp đỡ các em.

Thành viên Câu lạc bộ "Can thiệp sớm, dự phòng nghiện ma túy" tại Đà Nẵng đi thực tế tại Cơ sở xã hội Bầu Bàng.

Đến hỗ trợ sinh kế, giải quyết việc làm

Song song với việc lựa chọn đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy để đề nghị các hội, đoàn thể nhận cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ, TP Đà Nẵng còn triển khai mô hình "Can thiệp sớm, dự phòng nghiện ma túy" tại 6 phường trọng điểm. "Mô hình này tập hợp tất cả TTN sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn vào sinh hoạt trong câu lạc bộ, với nhiều chương trình sinh hoạt giao lưu, tham quan, tập huấn kỹ năng sống, hoạt động từ thiện mang tính giáo dục cao. Qua đó, tốc độ gia tăng người nghiện mới tại các địa phương được hạn chế, số thanh thiếu niên sử dụng trái phép chất ma túy bị phát hiện lần đầu giảm", bà Phạm Thị Sen, Phó Chi cục trưởng Chi cục phòng, chống tệ nạn xã hội (PCTNXH, Sở LĐ-TB&XH) cho hay. Cũng theo bà Sen, sau hơn 3 năm triển khai mô hình đã thu hút 224 hội viên tham gia. Các em được giúp đỡ bằng nhiều hình thức, trong đó có 22 em được hỗ trợ học nghề, học văn hóa, 4 em được hỗ trợ vay vốn ưu đãi, 49 em được hỗ trợ khó khăn đột xuất, 164 em được giới thiệu việc làm và 10 em được động viên trở lại lớp học. Đến nay, qua xếp loại định kỳ đã có 176 em tiến bộ.

Bên cạnh các mô hình hỗ trợ, giúp đỡ người sử dụng ma túy, thì tại Đà Nẵng, công tác quản lý và giải quyết các vấn đề xã hội sau cai nghiện cũng rất được quan tâm. Đó là, sau khi hoàn thành thời gian cai nghiện tập trung tại cơ sở xã hội Bầu Bàng, các học viên sẽ được địa phương phối hợp với gia đình đón về cộng đồng; được chính quyền, đoàn thể quan tâm, chăm lo giúp đỡ cả về tinh thần lẫn vật chất. "Trong thời gian quản lý sau cai nghiện, các ban, ngành, đoàn thể các cấp đã tổ chức nhiều hoạt động, chương trình như gặp mặt, đối thoại, thăm hỏi, động viên, giao lưu văn hóa, thể thao... qua đó nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đối tượng, từ đó đề xuất hỗ trợ khó khăn đột xuất; hỗ trợ học nghề, giới thiệu tìm việc làm, hỗ trợ sinh kế và vay vốn ưu đãi giải quyết việc làm để những người từng lầm lỡ có cơ hội đoạn tuyệt với ma túy, làm lại cuộc đời", ông Lương Vĩnh Thái, Chi cục trưởng Chi cục PCTNXH cho biết. Cụ thể trong 5 năm (2014-2019), thành phố đã hỗ trợ học nghề cho 31 trường hợp; hỗ trợ tạo việc làm 92 trường hợp; hỗ trợ kinh phí tìm việc làm 103 trường hợp; hỗ trợ vay vốn giải quyết việc làm 59 trường hợp, với số tiền hơn 1,2 tỷ đồng; trợ cấp xã hội thường xuyên cho 1 trường hợp và hỗ trợ khó khăn đột xuất cho 956 trường hợp, với số tiền hơn 531 triệu đồng. Ngoài ra, thành phố cũng đã hỗ trợ động viên cho 250 trường hợp cai nghiện ma túy thành công sau 5 năm không tái nghiện với mức hỗ trợ 10 triệu đồng/người...

Có thể khẳng định, với sự chung tay của các cấp, các ngành và sự vào cuộc quyết liệt bằng nhiều giải pháp đồng bộ nêu trên, việc cai nghiện, hỗ trợ, giúp đỡ người nghiện, người sử dụng ma túy tại Đà Nẵng là một hướng đi tốt, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng thành phố Đà Nẵng an bình, đáng sống.

D.H