Thời gian gần đây dịch vụ xét nghiệm ADN (xét nghiệm quan hệ huyết thống) nở rộ tại Quảng Nam. Nếu như trước đây chuyện xét nghiệm huyết thống đối với người dân vùng nông thôn xứ Quảng chỉ thấy trên phim ảnh thì nay chỉ cần vài triệu đồng là họ có thể kiểm tra mối quan hệ họ hàng. Tầm quan trọng của kết quả xét nghiệm ADN ảnh hưởng trực tiếp đến hạnh phúc hôn nhân của nhiều gia đình tuy nhiên sự mập mờ trong quá trình xét nghiệm cũng đã nảy sinh nhiều nỗi bất an.

Theo tìm hiểu, dịch vụ xét nghiệm ADN đang được nhiều cơ sở khai thác triệt để. Để cạnh tranh với nhau, các cơ sở có dịch vụ này tung ra nhiều "chiêu trò" nhằm thu hút khách hàng như: xét nghiệm lấy ngay, tư vấn miễn phí, lấy mẫu tại nơi ở của khách hàng… Thực tế cho thấy, đa phần các cơ sở phải "gửi nhờ" hoặc chuyển mẫu đi nước ngoài phân tích và đưa về Việt Nam. Xâm nhập thực tế một số dịch vụ xét nghiệm tại Quảng Nam, P.V ghi nhận tình trạng "giá nào cũng có". Với tiêu chí "chính xác, bảo mật tuyệt đối" nên nhiều "thượng đế" đã không ngại ngần tham gia xét nghiệm dù chưa hiểu rõ quy trình, thậm chí kết quả này đúng hay sai thì cũng chỉ được nơi xét nghiệm tự khẳng định.

Từ thông tin quảng cáo trên pa-nô, chúng tôi tiếp cận điểm xét nghiệm ADN tại một phòng khám đa khoa tại TP Tam Kỳ. Chúng tôi được một nhân viên tư vấn dẫn vào phòng để giới thiệu về các thủ tục cần làm. Theo nữ nhân viên này, có 2 gói xét nghiệm là xét nghiệm cho biết và xét nghiệm để hoàn chỉnh thủ tục hồ sơ pháp lý. Cụ thể với gói xét nghiệm để cho biết thì có giá 3,9 triệu đồng còn xét nghiệm để làm hồ sơ pháp lý là 4,9 triệu đồng. Tuy nhiên, giá tiền cụ thể còn phù hợp vào việc người xét nghiệm đến cơ sở lấy mẫu hay tự lấy mẫu tại nhà. "Cha nên đưa bé tới đây để xét nghiệm lấy máu là chính xác nhất. Tuy nhiên nếu không tiện hoặc muốn bảo mật thì người nhà tự lấy mẫu tóc hoặc móng tay mang đến cũng có thể xét nghiệm được. Tuy nhiên nên lấy mẫu móng tay vì đôi khi mình nhổ tóc không lên được cái gốc sẽ không có cái tế bào, sau một tuần là có kết quả", tư vấn viên này cho biết.

Chúng tôi thắc mắc việc phòng khám có đủ khả năng đảm nhận pháp lý cho kết quả xét nghiệm hay không thì được trả lời là có. "Có nghĩa là ri, khi con em không cùng họ với em, em muốn xét nghiệm huyết thống giữa em và con để làm cơ sở nhận lại con. Sau khi có kết quả pháp lý do Viện ký, xác nhận đường hoàng từ đó tòa hay cơ quan làm giấy khai sinh mới có căn cứ làm cho em được". Khi chúng tôi hỏi kết quả này được ai chứng thực thì chị này cho biết việc xét nghiệm này không thuộc Sở y tế quản lý mà thuộc Viện xét nghiệm di truyền học quản lý. "Nếu sau khi em xét nghiệm bên chị mà kết quả cùng huyết thống chẳng hạn em có thể đi xét nghiệm tiếp ở bất kỳ đâu nếu sai thì chị đền tiền gấp 3 lần, còn nếu sai về gói pháp lý chị đền gấp 10 lần. Tụi chị ở đây thực chất cũng như một điểm lấy mẫu rồi gửi đi Viện tạo điều kiện cho những người ở xa không đi được đỡ tốn tiền xe cộ thôi chứ thực chất ở đây cả Tam Kỳ, Đà Nẵng cũng không ai mà xét nghiệm được hết chỉ có Viện trong Sài Gòn thôi", tư vấn viên khẳng định.

Khác với sự khẳng định của phòng khám xét nghiệm AND tại đây không thuộc Sở quản lý thì ông Nguyễn Văn Hai - Giám đốc Sở Y tế Quảng Nam lại khẳng định với P.V là tất cả những cơ sở nào muốn được làm xét nghiệm ADN thì phải được thẩm định và cấp giấy mới được làm. "Phải đủ năng lực mới làm, không được chứng nhận thì không được làm ẩu. Vấn đề này do Phòng y dược tư nhân của Sở thẩm định" - ông Hai nói.

Đối với thông tin phòng khám có dịch vụ xét nghiệm ADN thì ông Hai cho biết Phòng khám Sống khỏe đã từng bị cảnh báo nhưng vẫn có bảng quảng cáo xét nghiệm ADN để bên ngoài. "Thực sự chỗ này chỉ lấy mẫu gửi đi nơi khác xét nghiệm. Về mặt nguyên tắc là cũng không được, tôi sẽ kiểm tra xử lý vấn đề trên", ông Hai cho biết.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, ngoài một số cơ sở khẳng định mình gửi đi Viện di truyền học xét nghiệm thì một số công ty còn gửi mẫu đi một số nước tiên tiến để làm xét nghiệm mục đích là để tiết giảm chi phí. Thực chất, ở Mỹ việc xét nghiệm ADN là rất phổ biến, giá thành rẻ hơn rất nhiều so với làm ở Việt Nam. Các mẫu sẽ được gửi sang bằng hình thức gửi sỉ (nhiều đơn vị), bên Mỹ sẽ gửi kết quả bằng email trở lại. Sau đó, các công ty này đóng dấu và trả cho khách hàng.

Có thể nói, việc các dịch vụ xét nghiệm ADN nở rộ trong thời gian gần đây vẫn còn nhiều điều phải bàn nhất là khi chưa có cơ quan chức năng xác nhận về tính pháp lý của dịch vụ này. Người dân có nhu cầu cần tìm hiểu kỹ về loại hình dịch vụ này và địa chỉ uy tín để tiến hành tránh để tiền mất, tật mang.

ĐỒNG DAO