Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (Startup) là vấn đề đang ngày càng thu hút sự quan tâm đặc biệt của sinh viên các trường đại học thời gian gần đây. Rất nhiều sinh viên đã thử sức với các vai trò mới như: Chủ quán cà phê, cửa hàng quần áo, phụ kiện thời trang hay kinh doanh các mặt hàng thủ công (handmade). Sinh viên khởi nghiệp không nhất thiết phải có một ý tưởng táo bạo hay số vốn khủng mà quan trọng là có đam mê; biết định hình năng lực kinh doanh tiềm ẩn của bản thân; tự trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết và dám chấp nhận thất bại để vươn lên.

Rất nhiều sinh viên đã thử sức với các vai trò mới như kinh doanh quần áo, phụ kiện thời trang hay sản xuất nông nghiệp.

"Thiên thời, địa lợi, nhân hòa"

Việt Nam hiện là một trong những trung tâm khởi nghiệp mới ở khu vực và trên thế giới. Phó trưởng Ban Thanh niên trường học, Trung ương Đoàn Nguyễn Nhất Linh cho rằng, những người trẻ và hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam hiện đang được "thiên thời, địa lợi, nhân hòa".

"Thiên thời" chính là cơ chế, chính sách của chính phủ. "Địa lợi" chính là hệ sinh thái khởi nghiệp đang ngày càng lan tỏa, khởi sắc. Đặc biệt, Quỹ khởi nghiệp đã có sự tăng tốc lớn về số lượng, trở thành thị trường đầy tiềm năng đưa nguồn vốn tiếp cận các nhà đầu tư, khởi nghiệp. Bên cạnh đó, nhiều hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp như giao lưu, cuộc thi, hội thảo, tọa đàm... được triển khai ở các cấp để sinh viên dễ dàng tiếp cận. Yếu tố "nhân hòa" là việc học sinh, sinh viên hiện đại ngày nay rất năng động, tự tin, ngoại ngữ tốt; có khả năng tiếp cận, sử dụng công nghệ 4.0 tốt. Họ có thể tiếp cận các kiến thức trên toàn thế giới; khảo sát đánh giá mô hình, thực trạng, vị trí địa lý, kinh tế của Việt Nam để từ đó đưa ra được những con đường, chiến lược, mô hình Startup tiêu biểu. Như vậy, tiềm năng khởi nghiệp của sinh viên Việt Nam hiện đang rất tốt và thuận lợi.

Giảng đường đại học là nơi tốt để bắt đầu kinh doanh bởi đó là nơi thúc đẩy sự sáng tạo, là nơi đầy ắp các ý tưởng của hàng ngàn sinh viên và là mảnh đất màu mỡ cho các ý tưởng kinh doanh. Ở giai đoạn này, sinh viên không có nhiều gánh nặng trên vai như gia đình hay tài chính để lo lắng. Thất bại mà họ gặp phải không lớn so với các lứa tuổi khác, đặc biệt việc trải nghiệm thất bại sớm giúp họ có thêm kinh nghiệm, vốn sống cụ thể trong dự án đó để vươn xa hơn.

Trang bị hành trang và dấn thân để trải nghiệm

Khởi nghiệp là một môi trường khó khăn, nó không đơn thuần là lập nghiệp mà là sự đổi mới, sáng tạo. Để khởi nghiệp thành công, doanh nghiệp Startup không chỉ cần nuôi dưỡng đam mê, cảm hứng mà còn cần trang bị kiến thức, kỹ năng khởi nghiệp ngay từ môi trường phổ thông.

Giám đốc Trung tâm Phát triển Khoa học công nghệ và Tài năng trẻ Nguyễn Thiên Tú cho rằng, nên tạo cơ hội, điều kiện cho thế hệ trẻ có cơ hội tìm hiểu, khám phá về năng lực của bản thân ngay từ khi còn nhỏ và phân cấp, phân luồng theo khả năng riêng để rèn luyện. Cuộc sống có rất nhiều lĩnh vực khác nhau, cũng cần có nhiều chuyên gia trong từng lĩnh vực. Do đó, không phải ai cũng cần khởi nghiệp mà điều quan trọng là phải tìm được những con người phù hợp và thúc đẩy tinh thần của người đó để họ có cơ hội tìm hiểu, khám phá năng lực của bản thân trong câu chuyện kinh doanh. Việc làm này cần có sự kết hợp của cả một hệ thống từ giáo dục đến tổ chức Đoàn, Đội... để tương tác và lọc ra những đối tượng phù hợp.

Ông Nguyễn Thiên Tú khuyến khích sinh viên nên tham gia các cuộc thi, sự kiện, diễn đàn liên quan đến khởi nghiệp. Vì khi tham gia, các bạn không chỉ khám phá bản thân, nhận ra được điểm mạnh, điểm yếu mà còn được học hỏi từ nhiều dự án, mô hình khởi nghiệp của đối thủ...Ông Hoàng Đức Trung, Phó Giám đốc điều hành Quỹ Đầu tư công nghệ, Tập đoàn VinaCapital chia sẻ, khi làm Startup, người trẻ chắc chắn phải xác nhận sẽ đương đầu với rủi ro nhưng không nên sợ mà hãy "cắt" chúng thành từng phần và đi tìm người giúp mình giải quyết từng rủi ro đó. Rủi ro càng nhiều, việc đạt được thành công trong tương lai càng lớn. Ông Trung đưa ra lời khuyên, nếu thất bại cần thay đổi thật nhanh, đừng cố gắng bấu víu mà cần uyển chuyển thay đổi để đi đến đích mình muốn.

P.V