(Cadn.com.vn) - Hơn một năm nay, nhiều hộ dân tham gia vào tổ hợp tác sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGap ở thôn Lang Châu Bắc (xã Duy Phước, H. Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam) phải chuyển sang canh tác rau thông thường hoặc trồng các loại hoa màu khác. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là đầu ra của sản phẩm quá bấp bênh.

Mất thương hiệu vì… bí đầu ra

Giữa tháng 8, dẫn chúng tôi lội khắp cánh đồng rau Lang Châu Bắc, ông Lê Trung Ba, Phó ban Nông nghiệp xã Duy Phước cho biết, cách đây 3 năm, được sự hỗ trợ của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), ngành nông nghiệp H. Duy Xuyên phối hợp với chính quyền địa phương thành lập tổ hợp tác sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGap gồm 21 thành viên. Ngay sau đó, tổ chức ILO, Chi cục Bảo vệ thực vật Quảng Nam phối hợp với Trung tâm chất lượng nông - lâm - thủy sản vùng II (trực thuộc Bộ NN&PTNT) mở 2 lớp tập huấn kỹ thuật sản xuất, hướng dẫn nông dân cách sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, nguồn nước tưới và phương pháp thu hoạch, đóng gói sản phẩm... Từ đó, cánh đồng rau VietGap ở thôn Lang Châu Bắc nổi tiếng khắp nơi trong và ngoài tỉnh.

Theo ông Ba, lúc đầu ông Trương Như Sơn (ở xã Duy Trung) đến đặt mua sản phẩm để chở đi Đà Nẵng, Huế, Tam Kỳ tiêu thụ. Thấy vậy, bà con nông dân mừng vui khôn xiết. Tuy nhiên, được vài tháng, ông Sơn ngừng thu mua vì rau sản xuất nhiều nhưng việc tiêu thụ gặp khó khăn. Những tưởng rau VietGap Lang Châu Bắc sẽ mất một thời gian dài mới quay lại thị trường thì tháng 10-2012 Cty TNHH Việt Thiên Ngân ở Đà Nẵng tìm đến đặt vấn đề bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Đạt được thỏa thuận, ngoài việc hỗ trợ kinh phí đầu tư cho nông dân, đơn vị này còn trực tiếp cử cán bộ kỹ thuật vào đứng cánh tại thôn Lang Châu Bắc để theo dõi quy trình sản xuất rau.

Thời điểm ấy, bình quân mỗi ngày Cty này thu mua 500kg rau, củ, quả chở đi tiêu thụ ở các nhà hàng, siêu thị lớn. Nhưng, niềm vui của nhà nông kéo dài không được bao lâu thì cách đây hơn một năm Cty TNHH Việt Thiên Ngân ngừng việc liên kết sản xuất vì rau VietGap khó tiêu thụ. Ông Lê Đông Sang, Tổ trưởng tổ hợp tác sản xuất rau VietGap Lang Châu Bắc cho rằng, ngoài nguyên nhân trên thì hiện nay rất nhiều hộ dân ở Quảng Nam và Đà Nẵng tận dụng tối đa quỹ đất trống để sản xuất rau, dẫn đến cung vượt cầu. Mặt khác, người tiêu dùng chưa quen tiêu thụ rau VietGap và có tính nghi ngờ về chất lượng sản phẩm...

Ông Lê Đông Sang hiện chỉ trồng 3 sào rau quả, giảm một nửa so với trước đây.

Loay hoay tìm múi gỡ

Trước tình hình trên, người trồng rau ở thôn Lang Châu Bắc phải tự tìm cho mình hướng đi mới, bởi thời gian qua ngành nông nghiệp huyện và chính quyền địa phương vẫn chưa đưa ra được các giải pháp phù hợp để cứu mô hình rau VietGap thoát khỏi nguy cơ phá sản. Ông Lê Đông Sang cho biết, trước đây 6 sào đất màu của ông chuyên trồng rau VietGap nhưng bây giờ đã chuyển một nửa diện tích sang canh tác bắp lai, đậu phụng. Ông Sang giải thích: "Hồi trước, làm 1 sào mồng tơi hay khổ qua, mỗi năm tôi kiếm được khoảng 15-20 triệu đồng, còn nay thì số lãi chỉ đủ bù lại tiền công vì chi phí đầu tư lớn nhưng giá bán sản phẩm quá thấp. Tôi hy vọng một ngày nào đó không xa, rau VietGap Lang Châu Bắc sẽ xuất hiện trở lại trên thị trường và được người tiêu dùng đón nhận một cách tích cực hơn".

Không riêng gì ông Sang, trong vòng 1 năm trở lại đây rất nhiều thành viên trong tổ hợp tác đã chuyển hàng loạt diện tích rau an toàn sang trồng bắp lai cùng một số loại hoa màu khác và chờ đợi thời cơ thích hợp để tái sản xuất rau sạch. Ông Phạm Đình Xuân, Phó phòng NN&PTNT Duy Xuyên cho hay, cánh đồng rau Lang Châu Bắc có quy mô 2,1ha. Trước đây, ở nơi này, bốn mùa rau quả xanh tươi, nhịp điệu lao động trên đồng hết sức sôi nổi. Còn bây giờ, theo quan sát của chúng tôi, không khí rất buồn tẻ.

Theo Phó phòng NN&PTNT H. Duy Xuyên Phạm Đình Xuân, tháng 5-2011, từ nhiều nguồn kinh phí vận động, UBND H. Duy Xuyên đầu tư gần 900 triệu đồng xây dựng hoàn thành nhà máy sơ chế rau an toàn tại xã Duy Phước với diện tích 400m2. Tuy nhiên, đưa vào sử dụng chưa đầy 24 tháng thì nhà máy đành phải đóng cửa vì doanh nghiệp thu mua sản phẩm, trực tiếp là Cty TNHH Việt Thiên Ngân không dùng hệ thống này.

Nhằm vực dậy thương hiệu rau VietGap Lang Châu Bắc và các mô hình kinh tế hợp tác khác, mới đây UBND xã Duy Phước đã tổ chức một cuộc hội thảo nhằm bàn giải pháp để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Theo đó, đối với mô hình rau VietGap, nhiều ý kiến cho rằng cần phải tìm kiếm thị trường tiêu thụ ổn định và tăng cường công tác tuyên truyền để thay đổi nhận thức của người dân, bởi một khi người tiêu dùng không quan tâm nhiều đến chất lượng thì sản phẩm rau rạch khó có thể trụ vững trên thị trường. Cạnh đó, chính quyền xã Duy Phước cũng tích cực phối hợp với ngành nông nghiệp H. Duy Xuyên và các đơn vị liên quan trực tiếp làm việc với Trung tâm chất lượng nông - lâm - thủy sản vùng II đề nghị cấp lại giấy chứng nhận rau VietGap để khi có đơn vị, doanh nghiệp nào đến đặt hàng thì thuận lợi cho việc mua bán sản phẩm.

Ông Lê Đào, Phó Chủ tịch UBND xã Duy Phước cho hay, Tổ chức Hòa bình và Phát triển có lồng ghép giới của Chính phủ Tây Ban Nha vừa phối hợp với địa phương mở lớp tập huấn kỹ thuật sản xuất rau an toàn cho nông dân và hỗ trợ mua sắm 1 chiếc xe tải chở rau đi tiêu thụ. Ngoài ra, một Cty ở Đà Nẵng cũng đã đến tham quan, tìm hiểu quy trình sản xuất nhưng đến nay họ vẫn chưa có câu trả lời chính thức về việc liên doanh liên kết. "Để giải bài toán cho rau an toàn VietGap Lang Châu Bắc thì vấn đề mấu chốt hiện nay là cần có một doanh nghiệp đứng ra thu mua sản phẩm theo hướng bao tiêu. Bởi khi đó, người nông dân mới tự tin sản xuất rau, đảm bảo chất lượng cung ứng ra thị trường. Tuy nhiên, đây là chuyện không phải dễ, dù rằng chính quyền địa phương luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho nhà đầu tư", ông Đào chia sẻ.

T.Ngôn