(Cadn.com.vn) - Sài Gòn có một quán cà-phê "Hoa vàng", trước kia còn gọi là “Động hoa vàng” nằm  ở Ngã tư Bảy Hiền, trang nhã, tĩnh mịch và rất nên thơ. Khách thường là những người đứng tuổi. Ai vào, nếu để ý  sẽ thấy một “lão thi sĩ” ngồi lặng lẽ ở góc nhà. Đó chính là thi sĩ Phạm Thiên Thư, tác giả của những bài thơ nổi tiếng được Phạm Duy phổ thành những tình khúc bất hủ.

Ngày xưa Hoàng Thị...

Mỗi khi căn phòng vang lên giai điệu mượt mà “Em tan trường về, đường mưa nho nhỏ, anh theo Ngọ về...”, ông lại nhắm mắt, ngồi bất động như một vị thiền sư, thả hồn về những dĩ vãng xa xưa...Ngày ấy, trên con đường trải nắng vàng, cậu học trò lặng lẽ theo sau cô gái tên Ngọ đi học về, nàng mặc áo dài trắng, tay ôm cặp, mái tóc xõa ngang vai... Chàng si tình, để lại  những vần thơ xót xa và lung linh mãi đến sau này...

“...Em tan trường về

Cuối đường mây đỏ

Anh tìm theo Ngọ

Dấu lau lách buồn...

...Em tan trường về

Đường mưa nho nhỏ

Trao vội chùm hoa

Ép vào cuối vở...”

Có thể nói, vào những năm của thập kỷ 70, bài thơ “Ngày xưa Hoàng Thị” là một tuyệt tác. Sau khi Phạm Duy phổ nhạc,  tác phẩm đã trở thành một hiện tượng tại miền Nam. Thanh Thúy là ca sĩ đầu tiên thể hiện thành công bài hát này. Lúc bấy giờ, trên các báo phát hành ở Sài Gòn, người ta thường nghi vấn và đặt dấu hỏi, nhân vật chính trong “Ngày xưa Hoàng Thị” là ai?  Đến khi các phóng viên  gặp Phạm Thiên Thư hỏi chuyện, ông nói rằng, người đẹp trong ca khúc là Hoàng Thị Ngọ, cô bạn học cùng lớp, quê gốc Hải Dương và ở gần nhà ông. Đó là kỷ niệm một mối tình thoảng nhẹ vu vơ thời trai trẻ. Ngày ấy, mỗi khi xếp hàng vào lớp, cô gái đứng ở đầu hàng bên nữ, nổi bật, mái tóc dài xõa trên bờ vai mảnh dẻ. Ông chỉ im lặng ngắm nhìn. Khi tan trường, cô gái một mình trên đường về nhà, ông lại là kẻ lẽo đẽo theo sau: “Cô ấy ôm cặp đi trước, tôi đi theo nhưng không dám lên tiếng. Trong bóng chiều tà, ánh nắng hắt qua hàng cây, cô ấy lặng lẽ bước, gây cho tôi những cảm xúc bâng khuâng khó tả. Cứ thế, tôi chỉ biết lặng lẽ đi theo sau cô ấy hằng ngày, giấu kín những cảm xúc của mình”. Và một lần đắm chìm trong cảm xúc ấy, ông đã viết lên bài thơ “Ngày xưa Hoàng Thị”.

Phạm Thiên Thư (thứ tư từ phải qua) giao lưu với khán giả Đà Nẵng.

Những năm sau này, mỗi khi đi ngang lại con đường của một thuở yêu đương, hình ảnh cô gái với mái tóc xõa ngang vai lại hiện về trong ông:

“Em tan trường về.

Đường mưa nho nhỏ.

Chim non giấu mỏ.

Dưới cội hoa vàng..”                       

Giờ đây, Hoàng Thị Ngọ đã định cư ở Mỹ. Hơn 50 năm, nơi phương trời xa xôi, cô nữ sinh ngày ấy có còn nhớ...

“...Tìm xưa quẩn quanh

Ai mang bụi đỏ

Dáng em nho nhỏ

Trong cõi xa vời

Tình ơi! Tình ơi!”.

Quê ông ở Kiến Xương, Thái Bình nhưng lại sinh ra ở Lạc Viên, Hải Phòng. Năm 1954, khi mới 14 tuổi, ông theo cha mẹ di cư vào miền Nam, cư ngụ tại khu Tân Định, Sài Gòn. Học xong Tú tài, Phạm Thiên Thư theo học trường Phật học Vạn Hạnh, chọn cửa Phật làm chốn dừng chân và gửi hồn vào cõi Thiền. Thế giới thi ca Phạm Thiên Thư giúp chúng ta khám phá thêm những cửa ngõ mới lạ, phong phú về tôn giáo, tình yêu và thiên nhiên. Tình yêu trong thơ Phạm Thiên Thư thánh thiện, nhẹ nhàng và kín đáo. Chút bẽn lẽn, khẽ chạm mà không dám “tay trong tay” vì sợ tình sẽ tan biến thành khói sương. Đạo Phật ảnh hưởng và tạo nên một không gian ái tình riêng trong thơ Phạm Thiên Thư. Nó làm cho người đời ngỡ ngàng, đắm say trong thế giới thi ca huyền diệu của thi sĩ.

Năm 1964, nhà thơ Phạm Thiên Thư xuống tóc, đi tu ở một ngôi chùa với Pháp danh Thích Tuệ Không. Ông vẫn sáng tác với những bài thơ nổi tiếng  được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc như: Đưa em tìm động hoa vàng, Gọi em là đóa tình sầu, Em lễ chùa này... được nhiều người biết đến. Sau 1975,  Phạm Thiên Thư về ở ẩn tại gia. Từ năm 1976 đến 1981, để mưu sinh,  Phạm thi sĩ mở quán hớt tóc ở Lăng Cha Cả. Giai đoạn (1981 - 1983),  ông bán tạp hóa, rượu thuốc, trà đá... ở đường Lý Chính Thắng. Sau năm 1983, được bác sĩ, nghệ sĩ Trương Thìn, Viện trưởng Viện Y học dân tộc mời về cộng tác với Viện. Trong suốt thời gian này, Phạm Thiên Thư thỉnh thoảng cho đăng báo những bài thơ ngắn. Đôi lần, giới văn nghệ sĩ lại gặp ông đến dự họp ở Hội Nhà văn TPHCM. Thời gian sau này, Phạm Thiên Thư thực sự trở lại và  hòa nhập với văn đàn khi trường ca “Đoạn Trường Vô Thanh” của ông được tái bản một cách trang trọng.

Thế giới thi ca Phạm Thiên Thư giúp chúng ta khám phá thêm những cửa ngõ mới lạ, phong phú về tôn giáo, tình yêu và thiên nhiên. Mùa xuân năm Nhâm Thìn (2012), Phạm Thiên Thư đã giao lưu với khán giả  Đà Nẵng trong chương trình thơ - nhạc mang tên “Động Hoa Vàng” tại Nhà hát Trưng Vương. Với sự dàn dựng công phu và góp mặt của nhiều ca sĩ trẻ, cuộc đời, thi ca và âm nhạc của người tu sĩ lãng mạn này lại tái hiện một lần nữa trong lòng người hâm mộ.

Văn Khoa