Với luật được thông qua, lực lượng công an có thêm 6 vị trí có cấp bậc hàm cao nhất là cấp tướng, trong đó có 1 Thượng tướng là sĩ quan công an biệt phái được bầu giữ chức vụ Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội.

Trước khi Quốc hội bấm nút thông qua luật, quá trình thảo luận ở tổ và hội trường, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới, thay mặt Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật.

Theo Chủ nhiệm Lê Tấn Tới, việc xác định số lượng vị trí cấp tướng đã được xem xét, đánh giá thận trọng, kỹ lưỡng, đặt trong tổng thể tương quan với số lượng vị trí cấp tướng quân đội nhân dân trong quá trình xây dựng Luật Công an nhân dân, Luật Sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam và đã được cấp có thẩm quyền quyết định.

Luật Công an nhân dân hiện hành quy định 199 vị trí có cấp bậc hàm cấp tướng; từng vị trí đã được quy định cụ thể trong luật và trong nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Như vậy, việc bổ sung 6 vị trí có cấp bậc hàm cao nhất là cấp tướng là đủ số lượng vị trí theo quyết định của cấp có thẩm quyền.

Vẫn theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, luật hiện hành đã quy định cấp bậc hàm cao nhất là Trung tướng, Thiếu tướng đối với sĩ quan biệt phái, cấp bậc hàm cao hơn của sĩ quan biệt phái do cấp có thẩm quyền quyết định.

Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh do một sĩ quan công an biệt phái, Thứ trưởng Bộ Công an đảm nhiệm. Do đó, việc bổ sung quy định cấp bậc hàm Thượng tướng đối với sĩ quan biệt phái bầu giữ chức vụ Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh là phù hợp với thực tiễn, bảo đảm tính thống nhất, chặt chẽ về cấp bậc hàm của sĩ quan biệt phái.

“Khi sửa đổi Luật Sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam sẽ xem xét cấp bậc hàm Thượng tướng đối với sĩ quan quân đội nhân dân biệt phái được bầu giữ chức vụ Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh để bảo đảm tính đồng bộ giữa hai luật” – báo cáo nêu.

Điểm đáng chú ý nữa, tại Luật được thông qua, hạn tuổi phục vụ cao nhất của hạ sĩ quan, sĩ quan công an đã được sửa đổi, bổ sung. Theo đó, Hạ sĩ quan 47 tuổi; Cấp úy 55; Thiếu tá, Trung tá (nam 57, nữ 55); Thượng tá (nam 60, nữ 58); Đại tá (nam 62, nữ 60); Cấp tướng (nam 62; nữ 60).

Trường hợp đơn vị công an có nhu cầu, sĩ quan công an là Cấp úy, Thiếu tá, Trung tá; Thượng tá, nếu có đủ phẩm chất, giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, có sức khỏe tốt và tự nguyện thì có thể được kéo dài tuổi phục vụ theo quy định của Bộ trưởng Bộ Công an, nhưng không quá 62 đối với nam và 60 đối với nữ.

Trường hợp đặc biệt sĩ quan có thể được kéo dài tuổi phục vụ hơn 62 đối với nam và hơn 60 đối với nữ theo quyết định của cấp có thẩm quyền.

Với công nhân công an, hạn tuổi phục vụ cao nhất với nam là 62 tuổi, nữ 60 tuổi và thực hiện theo lộ trình về tuổi nghỉ hưu đối với người lao động như quy định của Bộ luật Lao động. Công nhân công an được áp dụng chế độ, chính sách như đối với công nhân quốc phòng.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho biết, mức tăng hạn tuổi khác nhau giữa các cấp bậc hàm để vừa bảo đảm sự thống nhất với quy định của Bộ luật Lao động về điều chỉnh tuổi nghỉ hưu (nam tăng 02 tuổi và nữ tăng 05 tuổi) và phù hợp điều kiện thực tiễn công tác, chiến đấu của từng vị trí cấp bậc hàm trong công an nhân dân, đồng thời kế thừa quy định của luật hiện này.

Hạn tuổi phục vụ cao nhất của nữ Thượng tá, Đại tá đã được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng trên cơ sở vị trí, tính chất công việc đặc thù trong lực lượng công an và đặc điểm về giới.

“Đây là sĩ quan cao cấp, chủ yếu bố trí làm công tác lãnh đạo, quản lý giữ đòi hỏi có kinh nghiệm thực tiễn, chuyên môn sâu để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao; hiện tại hạn tuổi phục vụ của nữ Thượng tá, Đại tá tiệm cận tuổi nghỉ hưu của người lao động (55 tuổi)” – Uỷ ban Thường vụ Quốc hội phân tích.

Cũng theo cơ quan thường trực của Quốc hội, trên thực tế, nữ sĩ quan có cấp bậc hàm Đại tá chủ yếu được bố trí giữ chức vụ lãnh đạo cấp Cục và tương đương, Trưởng phòng và tương đương ở đơn vị thuộc Bộ Công an... làm nhiệm vụ chỉ huy, quản lý, điều hành nên tăng 5 tuổi là phù hợp.

Nữ sĩ quan có cấp bậc hàm Thượng tá chủ yếu được bố trí giữ chức vụ lãnh đạo cấp Phòng và tương đương, vừa tham gia công tác quản lý, vừa trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chiến đấu, phục vụ chiến đấu nên chỉ tăng 3 tuổi.

Riêng trường hợp đặc biệt được kéo dài tuổi phục vụ hơn 62 tuổi với nam, 60 tuổi với nữ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích, hoạt động công tác của lực lượng công an có tính chất đặc thù.

Thực tế, một số trường hợp sĩ quan, hạ sĩ quan đã đến hạn tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật nhưng do yêu cầu nhiệm vụ chưa bố trí được người thay thế nên sĩ quan đó phải tiếp tục thực hiện nhiệm vụ.

Ngoài ra, còn có một số trường hợp đặc biệt được thực hiện theo quy định của Đảng, Nhà nước như tuổi nghỉ hưu của sĩ quan công an là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, đại biểu Quốc hội… nhưng chưa được quy định trong luật.

Do đó, dự thảo luật bổ sung quy định này là phù hợp yêu cầu thực tiễn, thống nhất, đồng bộ với các quy định của Đảng, Nhà nước.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông tin thêm, các trường hợp đặc biệt được kéo dài hạn tuổi phục vụ theo quy định này, tùy thuộc vào từng trường hợp, thời điểm cụ thể; trình tự, thủ tục xét duyệt rất chặt chẽ, qua nhiều cấp không chỉ theo quy định của Luật Công an nhân dân mà còn tuân thủ theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, được quyết định bởi cấp có thẩm quyền nên khó quy định cụ thể các trường hợp này trong luật.

Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho giữ nguyên quy định này như dự thảo luật.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân có hiệu lực thi hành từ ngày 15-8-2023.