Sự bùng nổ của doanh nghiệp khởi nghiệp (startup) trong thời gian qua đã kéo theo nhu cầu gọi vốn gia tăng đáng kể. Tuy nhiên, việc tìm và kêu gọi vốn đầu tư tại Việt Nam đối với các startup không phải chuyện dễ dàng. Xuất phát bởi tính chất của startup là một doanh nghiệp non trẻ, chưa có kinh nghiệm, chưa tạo lập đủ uy tín hay dự án startup chưa chứng minh được hiệu quả khi đầu tư... dẫn đến Việt Nam trở thành môi trường chưa thuận lợi dành cho các startup.
Theo danh sách top 10 startup ở Đông Nam Á kêu gọi được nhiều vốn đầu tư nhất vào quý 2-2020 (do Dealstreetasia công bố), Việt Nam chỉ có 1 doanh nghiệp (Tiki) huy động được 130 triệu đô, trong khi đó, nhờ vào chính sách hỗ trợ gọi vốn và hành lang pháp lý tốt hơn, Singapore có 3 doanh nghiệp và Indonesia có tới 4 doanh nghiệp lọt vào top danh sách này. Hiện nay, mặc dù việc gọi vốn đã khởi sắc hơn nhờ một số đơn vị đầu tư vốn như: VIISA, ESP, VSV, 500 Startups Vietnam, các Sharks từ chương trình Shark Tank nhưng số lượng vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu của các startup, đặc biệt là trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19. Vì vậy, sự ra đời của các quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo (QĐTKNST) đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình thiết lập hoặc phục hồi các startup, qua đó, tạo dựng nên một môi trường đầu tư tiềm năng.
Vậy QĐTKNST là gì? Theo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) 2017 và Nghị định 38/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết về đầu tư cho DNNVV khởi nghiệp sáng tạo, đây là một loại quỹ được hình thành từ vốn góp của các nhà đầu tư (NĐT) tư nhân để thực hiện đầu tư cho các DNNVV khởi nghiệp sáng tạo, với quy mô tối đa là 30 NĐT góp vốn và không có tư cách pháp nhân. Về vốn góp, tại đây, các NĐT sẽ góp vốn bằng đồng Việt Nam, vàng, giá trị quyền sử dụng đất hoặc các tài sản khác có thể định giá được bằng đồng Việt Nam (không được sử dụng vốn vay để góp vốn). Vốn góp được dùng để thực hiện hoạt động gửi tiền tại các ngân hàng thương mại và/hoặc đầu tư không quá 50% vốn điều lệ của DNNVV khởi nghiệp sáng tạo sau khi nhận đầu tư. Về tổ chức hoạt động, mọi vấn đề liên quan đến thiết lập và hoạt động của quỹ đều phải dựa trên điều lệ quỹ được tất cả các NĐT thông qua. Về thủ tục thành lập, ở giai đoạn đầu, các NĐT cùng nhau tiến hành thành lập quỹ, xây dựng điều lệ quỹ và thành lập hoặc thuê công ty thực hiện quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. Sau đó, các NĐT góp vốn vào quỹ mở tại ngân hàng thương mại.
Khi đã hoàn tất các bước này, trong vòng 5 ngày làm việc kể từ ngày QĐTKNST được thành lập, công ty thực hiện quản lý quỹ phải thông báo thành lập QĐTKNST đến cơ quan đăng ký kinh doanh nơi công ty đặt trụ sở chính trước khi quỹ hoạt động. QĐTKNST là bước đầu để DNNVV khởi nghiệp sáng tạo có cơ hội huy động nguồn vốn dồi dào và tiếp cận với NĐT có kinh nghiệm. Các NĐT cũng có thể mạnh tay thực hiện đầu tư vào các startup tiềm năng nhờ tiềm lực tài chính cộng hưởng từ cộng đồng các NĐT. Hành lang pháp lý được xây dựng cho QĐTKNST tuy tương đối mới nhưng đang dần được hoàn thiện, cho thấy Chính phủ đang dần có sự khuyến khích, hỗ trợ tối đa dành cho các startup cũng như các NĐT vào startup. Điều quan trọng là các NĐT cần làm gì để có thể đầu tư vào các DNNVV khởi nghiệp sáng tạo và các DNNVV khởi nghiệp sáng tạo cần làm gì để nhận được hỗ trợ vốn từ QĐTKNST. (còn tiếp)
Luật sư PHẠM VĂN THANH
Chuyên mục này có sự cộng tác về chuyên môn của Chi nhánh Công ty Luật TNHH Phạm và Liên danh tại TP Đà Nẵng. Đường dây nóng hỗ trợ tư vấn: 0236.3572456, 0903573138
