Rơm rạ mùa...

Thứ bảy, 11/05/2013 00:00

(Cadn.com.vn) - Tháng năm, nắng trải vàng trên mọi ngả đường quê. Cả làng vào mùa gặt, ai nấy như "vắt chân lên cổ", í ới ra đồng từ sớm. Những sân phơi vàng óng lúa, trên khắp các ngả đường từ nhà đến đồng bãi, đâu đâu cũng một màu vàng ươm rơm rạ. Tôi nhớ những ngày thơ, buổi trưa nằm võng ở hàng hiên nhà lắng nghe trong tiếng gió vi vu, thoang thoảng một mùi hương nồng nàn từ những cọng rơm vàng... Khi hương lúa chín ngào ngạt trong gió sớm, ấy là khi mọi người dân quê tôi nhộn nhịp ra đồng cắt lúa. Ba mẹ, chị em tôi tranh thủ từ sáng sớm, để chiều về nắng nhạt tận chân ruộng, cánh đồng rộn rã tiếng nói cười, kĩu kịt trên vai những gánh lúa đầy theo bước chân người về tuôn đầy trước sân nhà. Trên đám ruộng chỉ còn trơ lại những gốc rạ, từng hàng rơm vàng óng được phơi ngay ngắn, mong được nắng trời để đem về chất thành cây rơm cao, dùng đun hoặc làm thức ăn cho trâu bò trong những ngày mưa, lũ...

Tôi vẫn còn nhớ hình ảnh bà nội tôi ngồi trước hiên nhà vuốt, lựa ra những thân rơm vàng óng, cứng cáp rồi lấy lạt tre buộc lại, làm thành những chiếc chổi rơm xinh xắn. Bà làm cẩn thận, tỉ mẩn từng loại chổi, vừa làm vừa thủ thỉ kể đủ thứ chuyện cho đám cháu nghe. Nội bảo, bàn tay tết chổi rơm cũng như các cháu viết chữ vậy, phải nắn nót, cẩn thận... Rồi hình ảnh ông nội đến mùa tháng năm gặt lúa là vớt tre đã ngâm được chừng non nửa năm trời dưới ao làng lên. Ông lựa những thân tre thẳng, cưa ra, lấy đoạn giữa chẻ hom, vuốt rạ và đánh thành những tấm lợp nhà, hoặc để lợp chuồng trâu, chuồng bò...Ngôi nhà tôi ngày xưa lợp bằng tranh rạ, mùa hè mát vô cùng còn mùa đông thì ấm lắm.

Nhưng tranh rạ thì chịu mưa chịu nắng chỉ hơn một năm thôi nên năm nào ba tôi, ông tôi cũng loay hoay chọn vài đám ruộng lúa chín không bị gió làm ngả rạp, thân còn cứng cáp để đến sau mùa gặt lại lợp lại nhà, chuồng trâu, bò... Sau này lớn lên xa quê đi học, tôi càng thấm thía hơn hai câu thơ của nhà thơ Trần Đăng Khoa "Mái tranh ơi hỡi mái tranh/ Thấm bao mưa nắng mà thành quê hương". Tôi cũng nhớ mãi lời ông răn dạy: Hạt lúa là hạt ngọc của trời, cây lúa là lộc của trời đất sinh ra, còn cái rơm cái rạ, cũng chẳng bỏ đi mà còn có nhiều cái lợi lắm, như lợp nhà, nhóm lửa, cho trâu bò ăn, trát vách... Cho nên, cỗ cúng ông bà tổ tiên, trời đất không thể không có chén cơm trắng ngần.

Những sợi rơm vàng ngày nào vẫn còn nguyên trong ký ức tuổi thơ tôi ở quê nhà dấu yêu. Những đứa trẻ chúng tôi vui đùa chơi trốn tìm sau những cây rơm từ nhà này sang nhà khác quanh xóm. Rơm đã đón bước chân trẻ thơ tôi dịu êm, ấm áp trên những con đường làng đến lớp, ra đồng, ra bãi. Những ngày mưa gió, bão lụt không dong bò, dong trâu ra đồng được, đứng bên cây rơm trong vườn nhà rút từng nạm rơm khô giòn, thơm lựng cho trâu bò ăn, tôi có cảm giác như cái lành lạnh của gió heo may không còn nữa, đúng như bài thơ "Hơi ấm tổ rơm" thời nhỏ ê a học ở trường làng.

Bây giờ đang là mùa gặt, dù không nhiều như ngày xưa nhưng đường quê rơm vẫn vàng ươm, thơm ngát. Sợi rơm óng ánh, vàng nộm nắng trời như níu bước chân tôi về với đồng đất quê nhà. Và thầm biết ơn phù sa sông mẹ Thu Bồn, bồi đắp mỗi mùa cho cánh đồng thêm trĩu hạt. Nao lòng khi bất chợt nhớ lại... rơm rạ mùa, lòng ai mà không lắng lại, để được sống yêu thương hơn...

Nguyên Nguyên