Ngày 22-10, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu dẫn đầu đoàn làm việc của Bộ Công Thương đi thực tế tình hình tại cửa khẩu Tân Thanh để bàn giải pháp tháo gỡ hàng nông sản, chủ yếu là thanh long vẫn còn ùn ứ tại cửa khẩu Tân Thanh, tỉnh Lạng Sơn.

Đoàn công tác của Bộ Công Thương đi thực tế tình hình tại cửa khẩu Tân Thanh.

Cửa khẩu Tân Thanh chủ yếu xuất khẩu nông sản, nhất là hoa quả của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc. Theo thông lệ, cứ vào dịp cuối năm hàng hóa xuất khẩu tăng đột biến. Trong quý III năm 2019, lượng hàng hóa nông sản, trái cây xuất khẩu giảm nhiều so với cùng kỳ, số lượng phương tiện chở hàng xuất nhập khẩu thông quan trung bình khoảng 80-150 xe/ngày. Tuy nhiên, báo cáo từ Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn cho hay, từ ngày 15-10 đến nay, lượng hàng hóa dồn về cửa khẩu Tân Thanh tăng đột biến (khoảng trên 250 xe/ngày), chủ yếu là các mặt hàng thanh long và một số mặt hàng nông sản khác từ các tỉnh có diện tích trồng thanh long tập trung đã vào vụ thu hoạch, nhu cầu xuất khẩu mặt hàng trên và các loại nông sản khác đang tăng cao.

Ông Nông Hải Thăng - Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý cửa khẩu Tân Thanh - Cốc Nam cho biết, từ ngày 12-10, lực lượng hải quan Trung Quốc đưa vào áp dụng hệ thống kiểm tra, giám sát toàn bộ quy trình hàng hóa nhập khẩu. Theo đó, lực lượng chức năng phía Trung Quốc tăng cường kiểm tra, giám sát tại cổng kiểm soát số 1 đối với phương tiện ô-tô, kể cả xe không hàng và xe có hàng của Việt Nam qua cửa khẩu Tân Thanh vào Trung Quốc, thời gian kiểm tra khoảng 6-7 phút/xe (trước đây không quá 2 phút/xe). Do đó, lượng xe hàng xuất khẩu trong ngày chỉ đạt tối đa 120-150 xe/ngày (trước đây cao điểm là 300 xe/ngày), dẫn đến không đáp ứng được lưu lượng hàng về cửa khẩu, gây nên ùn ứ cục bộ. Tính đến hết ngày hôm qua 21-10, lượng phương tiện còn ùn ứ tại cửa khẩu khoảng 470 xe.

Bà Vũ Thị Nguyệt - Công ty Xuất khẩu nông sản Thanh Hải - Lạng Sơn cho hay, công ty thường xuyên xuất khẩu hàng nông sản, hoa quả tươi theo mùa, thanh long, nhãn, chuối... sang Trung Quốc. Dù các cơ quan hải quan, biên phòng, bến bãi tạo điều kiện rất lớn cho doanh nghiệp như các điều kiện thông quan, mở thêm giờ thông quan... nhưng tình trạng ùn ứ chưa được giải quyết dứt điểm. Theo ông Nông Hải Thăng, để giải quyết tình trạng này, mới đây, tỉnh Lạng Sơn đã tiến hành trao đổi, làm việc với phía Trung Quốc đề nghị đẩy nhanh tiến độ kiểm tra, giám sát; không thực hiện kiểm tra tại cổng cửa khẩu mà thực hiện khi xe hàng đã vào bãi tập kết, đồng thời kéo dài thời gian làm thủ tục đến 21 giờ hàng ngày (giờ Hà Nội) để tạo thuận lợi cho hàng hóa xuất nhập khẩu hai bên, tránh thiệt hại cho doanh nghiệp. Phía Trung Quốc cũng đã thống nhất có biện pháp đẩy nhanh hơn tiến độ làm các thủ tục và xem xét cho phép các phương tiện nhập cảnh vào các bến bãi rồi thực hiện kiểm tra, tránh ách tắc khu vực cổng cửa khẩu; thống nhất thời gian làm việc kéo dài đến 19 giờ 30 và báo cáo, xin ý kiến cấp trên để sớm kéo dài thời gian làm việc đến 21 giờ (giờ Hà Nội).

Tại buổi làm việc, ông Trần Thanh Hải cho biết, trước mắt cần tạo điều kiện tối đa cho thương nhân đưa hàng ra cửa khẩu và xuất khẩu; các cơ quan bộ, ngành và địa phương có thể trao đổi với phía Trung Quốc làm sao để giảm thiểu thời gian thông quan. Ông Hải cũng đề nghị, các bộ, ngành và địa phương có vùng trồng, thông báo khuyến cáo tới doanh nghiệp, thương nhân cần chủ động trong nghiên cứu, tìm hiểu, cập nhật tình hình những yêu cầu của thị trường xuất khẩu, như về tem nhãn, truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn vùng trồng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, quy cách đóng gói, chất lượng, chủng loại; đồng thời chú trọng hơn thực hiện các giao dịch xuất khẩu thông qua hợp đồng mua bán ngoại thương.

Ngoài ra, các cơ quan cần phối hợp chỉ đạo, điều tiết hợp lý lượng hàng hóa lên các cửa khẩu để tránh ùn tắc, bị ép giá, hư hỏng hàng hóa; thông báo tới các thương nhân chủ động phân loại, đóng gói, bao bì; phân định rõ chất lượng, chủng loại nông sản phù hợp với các điều kiện vận chuyển, giao nhận để rút ngắn thời gian giao nhận hàng hóa tại cửa khẩu.

Ông Hải nhìn nhận, khả năng thông quan phụ thuộc vào lượng hàng đưa về cửa khẩu, bến bãi, quy định, thủ tục. Nếu lượng hàng lớn có thể chia sẻ qua các cửa khẩu khác cũng sẽ giảm được tình trạng ùn ứ này. Về phía cơ quan nhà nước, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với các bộ, ngành thống nhất với Trung Quốc cho phép nhập khẩu các mặt hàng nông sản qua các cửa khẩu khác của Lạng Sơn như: Chi Ma, Na Hình, Bình Nghi… để tăng khả năng thông quan cho nông sản.

Đ.D