Ngày 28-11-2023, tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2024. Luật được ban hành và có hiệu lực đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng, có hiệu lực cao, quy định về lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở từ việc kiện toàn thống nhất các lực lượng, chức danh có tính chất tương đồng về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức, hoạt động hoặc được tuyển chọn tham gia hoạt động trong lực lượng này. Qua đó, góp phần bảo đảm việc thực hiện nhiệm vụ của lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở được đồng bộ, thống nhất, tinh gọn đầu mối để có điều kiện tập trung nguồn lực, cơ sở vật chất bảo đảm cho hoạt động của lực lượng này được tốt hơn và linh hoạt, chủ động hơn trong chỉ đạo, điều hành, thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT ở địa bàn cơ sở; khắc phục được những chồng chéo, mâu thuẫn trong thực hiện nhiệm vụ giữa các lực lượng và bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Tính đến hết tháng 12-2022, tổng số thôn, tổ dân phố trong toàn quốc là 84.721 thôn, tổ dân phố. Theo quy định tại khoản 2 Điều 14 Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở thì địa bàn phụ trách của tổ bảo vệ ANTT là một hoặc một số thôn, tổ dân phố thuộc đơn vị hành chính cấp xã hoặc tại huyện không tổ chức đơn vị hành chính cấp xã. Do vậy, căn cứ vào tình hình thực tiễn của từng địa phương để tổ chức triển khai theo quy định của luật.

Trên cơ sở rà soát, đánh giá thực trạng hoạt động hiện nay của các lực lượng quần chúng đang tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Luật đã điều chỉnh quy định về nhiệm vụ của các lực lượng này sau khi được kiện toàn bảo đảm phù hợp với trình độ, năng lực và thể hiện rõ tính chất là tham gia hỗ trợ lực lượng Công an cấp xã trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở, không trùng lặp với nhiệm vụ của Công an cấp xã và chính quyền cơ sở với 6 nhóm nhiệm vụ được giao, bao gồm hỗ trợ thực hiện các nhiệm vụ: Nắm tình hình về an ninh, trật tự; xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ; quản lý hành chính về trật tự xã hội; vận động, giáo dục người đã có hành vi vi phạm pháp luật đang cư trú tại cơ sở; tuần tra bảo đảm ANTT, an toàn giao thông; thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT khi được điều động.

Ngay sau khi Quốc hội thông qua Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp đã chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị chức năng tham mưu, triển khai thực hiện các nhiệm vụ và đến nay đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công an ký ban hành Quyết định triển khai thi hành Luật. Đồng thời, đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Nghị định số 40/2024/NĐ-CP ngày 16-4-2024 quy định chi tiết một số điều của Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở; trình đồng chí Bộ trưởng Bộ Công an ký ban hành Thông tư số 14/2024/TT-BCA ngày 22-4-2024 quy định chi tiết một số điều của Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở.

Công an các địa phương đã tham mưu, đề xuất ban hành nghị quyết của hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định về tổ chức sắp xếp, kiện toàn thống nhất lực lượng và chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động đối với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở đã được luật giao.

Về việc ra mắt lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, ngày 8-5-2024, Bộ Công an đã ban hành Kế hoạch số 232/KH-BCA-V05 về tổ chức lễ ra mắt lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở; trong đó, mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chọn 1 địa bàn cấp huyện để tổ chức "điểm" lễ ra mắt đồng loạt trong toàn quốc vào ngày 1-7-2024. Bộ Công an lựa chọn 14 địa phương để mời đại biểu trung ương, lãnh đạo Bộ Công an về dự, chỉ đạo động viên lễ ra mắt, gồm: TPHCM, TP Cần Thơ, Hải Dương, Sơn La, Quảng Nam, Bà Rịa-Vũng Tàu, Lào Cai, Nghệ An, Khánh Hòa, Đắk Lắk, Bình Dương, Cà Mau, Hậu Giang, Tây Ninh.

NGUYỄN HƯƠNG – CAND