(Cadn.com.vn) - Tôi sinh ra và lớn lên ở đây

Ba mươi năm sóng dạt dào cửa bể

Từ chiếc nôi mẹ ru thời tấm bé

Đến bầu trời thành phố tháng Ba

(Thành phố tháng Ba)

Cách đây hơn 40 năm, Hoàng Tư Thiện đã viết về quê hương của mình như thế: “Dẫu những ngày tháng ba đời tôi rồi qua hết/ Hãy còn đây mặt trời trên biển/ Và lòng tôi trên bán đảo bình minh”. Tháng ba về mà Hoàng Tư Thiện lại ra đi. Tháng ba cuối cùng cuộc đời anh đã qua rồi. Nhưng tháng Ba trong thơ anh thì vẫn còn mãi mãi...

Còn nhớ năm ấy, khi anh em văn nghệ Đà Nẵng vừa tưởng nhớ một năm ngày mất nhà thơ Trần Khắc Tám, rồi sững sờ vĩnh biệt Nguyễn Minh Khôi, chưa đầy một năm sau lại mất thêm một người bạn thơ nữa, nhà thơ Hoàng Tư Thiện. Tôi quen thân với Hoàng Tư Thiện đã lâu, từ trước giải phóng ở miền Nam. Hoàng Tư Thiện từng có nhiều bài thơ đã để lại dấu ấn, như bài “Đất nước”:

Cây giữ đất và đê điều giữ nước

Mến thương con, hoa quả giữ mùa

Cơm áo sông Hồng mở đường Nam tiến

Nghĩa phù sa, máu đỏ như thơ….

 

Là Việt Nam bốn nghìn năm đó

Hịch truyền ghi sông núi xa gần

Cở trỏ Đông Đô hồi trống giục

Thế nhân dân, trúc chẻ ngói tan…

 (Đất nước, 1970)

Có một Hoàng Tư Thiện ngày ấy với đất nước. Anh đi tìm bóng mình, hay đi “tìm hình của nước”?: “Đường Bắc Nam gần thêm bước nữa/ Rộng vô cùng tình nghĩa nhân dân”. Nhiều người tôi gặp trong phút cuối tiễn đưa anh ngày ấy, đã đọc lại những câu thơ cách đây khá lâu của Hoàng Tư Thiện đầy niềm kính trọng và không giấu được những giọt nước mắt tiếc thương: “Bát nước qua đò con chưa kịp uống/ Mẹ đã rót thêm ánh mắt dịu hiền. (Rộng vô cùng tình nghĩa nhân dân). Hay: “Đường lịch sử về trong ánh sáng/ Những mùa thu nên vóc nên hài/ Buổi rạng đông của thời cách mạng/ Cỏ hoa hèn cũng ngát hương mai” (Đất nước).

Nhà thơ Hoàng Tư Thiện (trái) và Nguyễn Ngọc Hạnh, năm 1984.

Một bài thơ cuối cùng chép tay gửi bạn bè, dường như Hoàng Tư Thiện đã dự cảm được sự ra đi của mình:

Hãy để hồn an nghỉ một đêm nay

Đầu sẽ gối lên tay này cô độc

Hãy để hồn sống nốt đêm nay

Đêm sắp tắt hay mắt ai chừng đã khép?

(Chiêu hồn)

Thế mà: “Trong đêm tối trái tim mình vẫn đập/ Thể phách còn đây sao hồn chẳng nói năng”. Trái tim ấy không chịu dừng với bao khát vọng của tình yêu. Hồn anh vẫn còn quanh quẩn đâu đây, như một phép mầu, anh trở lại: “Có kẻ nào trong ta cựa mình thức dậy/ Thở quanh đây từng đốm lửa lưu huỳnh/ Không biết nữa cửa nào mở vậy/ Có ai vừa vén hộ ánh bình minh”. (Chiêu hồn). Một Hoàng Tư Thiện khác vừa nhập xác hay chính là anh yêu tha thiết cuộc đời này, mà không muốn xa rời ngọn gió Thanh Khê, giữa những ngày tháng Ba, nơi anh hằng yêu mến.

Nguyễn Ngọc Hạnh