Thơ tình Tần Hoài Dạ Vũ: Mầm hy vọng trong sâu thẳm nỗi buồn

Thứ hai, 21/11/2016 08:56

(Cadn.com.vn) - Nhà thơ Tần Hoài Dạ Vũ tên thật là Nguyễn Văn Bổn, quê ở Giao Thủy, Đại Lộc, Quảng Nam. Tốt nghiệp Đại học Sư phạm và cử nhân Văn khoa Huế. Giải thích về bút danh hiện nay, Tần Hoài Dạ Vũ cho biết: khi học lớp 9, anh có thơ in trên tờ Văn nghệ tiền phong (Sài Gòn) với bút danh "Tần Hoài", ngụ ý nhớ quê mẹ. Ấy là anh mượn điển tích bên Tàu liên quan đến Địch Nhân Kiệt trong câu "Vân hoành Tần lĩnh gia hà tại" (Mây bay ngang núi Tần Lĩnh không biết nhà ta nơi nào), và cũng phảng phất thi hứng vong quốc hận từ bài "Bạc Tần Hoài" danh tiếng của Đỗ Mục. Ra Huế, đêm nằm trên căn gác nghe mưa càng nhớ quê, nhà thơ thêm vào bút danh 2 chữ "Dạ Vũ". Anh còn có các bút danh khác: Nguyễn Giao Thủy, Nguyễn Kim Vân. Tần Hoài Dạ Vũ đã ấn hành các tập thơ như: Thơ tình Tần Hoài Dạ Vũ (năm 1992), Suy niệm hoàng hôn (năm 2005), Ngọn lửa hiu quạnh (năm 1996), Tình yêu và vầng trăng lửa (năm 1997), Tình ca trong mưa (năm 2011)...

Ấn tượng đầu tiên khi cầm tập Thơ Tần Hoài Dạ Vu (Nhà XB Hội nhà văn-tháng 10-2016), đó là tập sách mang một hình thức khá lạ so với các tuyển tập thơ thường thấy. Việc đưa chân dung ảnh của tác giả lấp kín trang bìa làm gợi nhớ đến những tập sách Pháp dành cho các tác giả kinh điển như: Marcel Proust, Chekhov, Maxim Gorky, Hemingway, Tagore... Những phụ bản tranh phần lớn là các họa phẩm của các họa sĩ thân hữu tên tuổi: Chóe, Duy Ninh, Hoàng Đặng, Vũ Dương, Nguyễn Trọng Dũng, Trịnh Cung, Trịnh Công Sơn, Đinh Cường... được tác giả lưu giữ. Khổ sách vuông vắn, số trang dày dặn (350 trang) và số lượng tác phẩm (180 bài) cũng là điều ít thấy ở các tập thơ... Tác phẩm mới của Tần Hoài Dạ Vũ lần này được tác giả cho biết, là tuyển tập thơ tuyển chọn tâm đắc nhất trong suốt quá trình sáng tác của anh. Nội dung tác phẩm chia thành 4 phần: Thơ gởi nỗi buồn, Thơ tình không có tuổi, Thơ đi tìm sự thanh bình. Thơ tặng lòng bao dung. Tuy nhiên, nhìn chung, tổng thể tác phẩm vẫn xoay quanh những chủ đề tình yêu, triết luận, hoài niệm quê nhà, và đọng lại... sâu thẳm một nỗi buồn. Theo nhận định của GS.TSKH Lê Ngọc Trà: "Thơ tình Tần Hoài Dạ Vũ là ký ức, là hoài niệm về tình yêu. Âm điệu chính trong thơ anh là nỗi buồn và tự vấn. Ngay những bài thơ viết hồi tuổi đôi mươi cũng đã rất buồn...". Nhà thơ Nguyễn Trác có lần nói: "Hồi còn ở Đà Nẵng tôi nhiều lần ngồi uống cà-phê và nghe thơ với Tần Hoài Dạ Vũ. Anh tên thật là Nguyễn Văn Bổn, hơn tôi 2 tuổi, người Đại Lộc, miền bán sơn địa Quảng Nam. Thơ Tần Hoài Dạ Vũ tài hoa và khá hiện đại. Nhưng cả thơ và cuộc đời anh, cũng buồn như đêm mưa trong bút danh ấy". Thật vậy, nỗi buồn trong thơ Tần Hoài Dạ Vũ dường như đã đến với tác giả từ trong tiềm thức xa xăm, từ thuở nằm nôi: "Có mùa xuân rất vội/ Gọi nắng phía chân trời? Đâu hay lòng cũng vội/ Buồn khi còn trong nôi" (Mùa xuân rất vội). Nó đến với anh bao trùm mọi lúc mọi nơi: "Xổ nỗi buồn làm chăn/ Đắp hồn chiều giá rét... "(Bàn tay đợi nắng). Có khi là: "Anh nhúng một chân xuống dòng sông/ toàn thân bốc lên nỗi buồn tàn tạ" (Giấc mơ), và dự báo: "Tiệc đời khi đã mãn/ Nỗi buồn gởi về đâu/ Về trong nấm mộ nhỏ/ Đêm bao giờ thôi sâu?" (Bi ca).

Ở bài thơ Chiều mưa uống rượu nổi tiếng, được nhiều người ưa thích, viết từ thời trai trẻ có những đoạn như: "Buồn xuống ngang vai chiều tới chậm/ lòng tôi mưa bụi nữa đấy em/ không chắc đêm nay mà ngủ được/ rượu tàn không ấm nhớ không tên", "Dừng chân dưới cột đèn châm thuốc/ không gió mà tay lạnh rất đầy/ mùa thu về nữa trên cây lá/ mai mốt sẽ buồn như heo may"... Hoặc ở bài Nằm bệnh, nửa đêm dậy uống rượu, nỗi buồn cũng hiển hiện hòa lẫn cơn say: "Ta say, bệnh cũng say ừ nhỉ (!)/ buồn cũng say luôn giữa chiếu ngồi"... Một người bạn, người đồng nghiệp thân thiết của Tần Hoài Dạ Vũ, nhà thơ Lê Nhược Thủy nhận xét: "Tần Hoài Dạ Vũ làm thơ và dường như còn làm công việc của kẻ vác thánh giá đi khắp nơi rao giảng tình yêu một cách tận tụy, đáng mến và luôn khao khát vươn tới ôm choàng cái chớp sáng của hạnh phúc, vì vậy, tình yêu trong thơ anh trở thành một cuộc hành trình tìm kiếm, lặng lẽ mà đau xót. Thơ tình Tần Hoài Dạ Vũ là những giai điệu rung lên ở cái biên giới đầy hư thực ấy". Còn Tần Hoài Dạ Vũ thì nêu quan niệm về thi ca của mình: "Theo tôi, làm thơ là phải luôn luôn hiện-tại-hóa những gì đã sống. Chính vì vậy mà nhà thơ là người phải đau hai lần nỗi đau, vui đến hai lần niềm vui, bồi hồi đến hai lần nỗi bồi hồi thương nhớ của mình. Mà thơ tình thường mấy có khi vui! Và như thế, có nghĩa nhà thơ hầu như phải sống thường trực với nỗi cô đơn và những cơn đau của đời mình".

Tuy nhiên, cơn đau, nỗi buồn trong thơ Tần Hoài Dạ Vũ không phải là nỗi niềm tuyệt vọng, bế tắc khôn cùng. Bởi: "Em, chỉ có em là tình yêu mãi mãi/ Vì em/là nỗi buồn sâu thẳm trong tâm hồn tôi" (Nỗi-buồn-tình-nhân). TS Phạm Thị Ly cho rằng: "Nỗi buồn của thơ anh không xuất phát từ cái nhìn bi quan về cuộc sống... Nỗi buồn trong thơ anh là khát vọng về tình yêu và cái đẹp, là ưu tư về thân phận con người, là những vật vã của tâm hồn trong cơn sinh thành những cảm nhận về cuộc sống, những suy tưởng và sáng tạo...". Trong phần tựa Thư gởi người bạn mai sau, nhà thơ Tần Hoài Dạ Vũ viết: "Hãy cho tôi xin một cốc rượu đầy của sự lãng quên, mà chút bọt sôi trong lòng cốc là âm thanh ray rứt vọng lại từ những tháng ngày quá khứ. Rồi chìm tan. Trong hồn tôi sẽ không còn gì nữa, cho dù chỉ là một gợn sóng nhỏ của viên sỏi trót lỡ tay đánh rơi trên mặt hồ lạnh, hay tiếng hót xa vắng của một loài chim lạ nửa khuya về sáng vào những đêm chợt bàng hoàng tỉnh thức".

Anh cũng gởi lời nhắn nhủ: "Hỡi người bạn trẻ đang đọc thơ tôi, bạn thấy chưa, đi không phải chỉ để đến, mà còn để ở lại. Tôi muốn xác lập một hy vọng đích thực giữa cuộc đời này. Ta phải nằm thật chính giữa cuộc đời này, mới có thẩm quyền gửi những tình cảm và ước vọng của ta vào cuộc đời đó".

T.T.S

Sự kiện

Văn hóa

Thơ tình Tần Hoài Dạ Vũ: Mầm hy vọng trong sâu thẳm nỗi buồn

Bình luận ()

Tin cùng chuyên mục

Liên hoan Múa Châu Á năm 2024 sẽ diễn ra đầu tháng 12

Quảng Nam: Tham gia nhiều tiết mục đặc sắc tại "Liên hoan nghệ thuật dân gian truyền thống Việt Nam - Những sắc màu di sản"

Festival Biển Nha Trang 2025 có gì hấp dẫn?

Tuần Văn hóa - Du lịch Lai Châu năm 2024 tại TP Đà Nẵng sẽ diễn ra nhiều hoạt động hấp dẫn, ấn tượng

Giới thiệu vẻ đẹp di sản của Việt Nam qua các thước phim điện ảnh

Đảm bảo Liên hoan Phim quốc tế Hà Nội lần thứ VII - 2024 diễn ra hấp dẫn và hiệu quả

Việt Nam đăng cai tổ chức Hội nghị quốc tế về Du lịch Nông thôn của UN Tourism

Những đột phá để Đà Nẵng trở thành trung tâm vi mạch bán dẫn lớn

Lai Châu - Đà Nẵng xây dựng mối liên kết, hợp tác phát triển du lịch

Cử tri nắm bắt, kiến nghị nhiều vấn đề mới phát sinh

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng được Thủ tướng Chính phủ giao quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị nhiệm kỳ 2021-2026

Công an quận Thanh Khê khám phá chuyên án lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức thu mua điện thoại

Sự kiện

Thơ tình Tần Hoài Dạ Vũ: Mầm hy vọng trong sâu thẳm nỗi buồn

Thông tin bạn đọc