Các tổ chức tội phạm sẵn sàng lợi dụng những điểm yếu trong nền kinh tế bị tàn phá bởi dịch Covid-19 để kiếm lợi.

Xe cảnh sát tuần tra trên một con đường vắng ở trung tâm Rome.   Ảnh: AFP

Mafia rất thích các cuộc khủng hoảng. Trong suốt lịch sử 150 năm ở miền nam Italia, các nhóm tội phạm có tổ chức của nước này kiếm được lợi nhuận từ các tình huống khẩn cấp như động đất và dịch tả bằng cách tìm nguồn cung ứng cho nông dân, môi giới các hợp đồng xây dựng hoặc rút tiền từ quỹ vệ sinh thành phố.

Dịch Covid-19 đang lan rộng khắp Châu Âu đang tạo cho mafia một cơ hội kiếm lợi khác. Phong tỏa quốc gia, sự kiểm tra nghiêm ngặt của cảnh sát và các chuyến bay bị hủy đã làm tê liệt các nguồn thu đáng kể của chúng như mại dâm, buôn lậu ma túy và tống tiền, nhưng các tổ chức tội phạm này đã sẵn sàng lợi dụng tình hình này. Khi Châu Âu tìm cách xây dựng lại và tái đầu tư vào nền kinh tế, mafia đã áp dụng phương pháp xâm nhập vào các doanh nghiệp tư nhân hợp pháp, lợi dụng những điểm yếu trong nền kinh tế bị tàn phá để kiếm lợi. “Virus đã chứng minh rằng nó không tôn trọng biên giới, và mafia cũng vậy. Giống như nước, chúng di chuyển bất cứ nơi nào có khoảng trống”, Tướng Giuseppe Governale, người đứng đầu Cơ quan điều tra chống mafia Italia (DIA), một cơ quan đa nhiệm theo kiểu FBI, cho biết. Các quan chức cảnh báo, khi tất cả Châu Âu bị ảnh hưởng bởi sự bùng phát dịch Covid-19 và các lệnh phong tỏa bắt đầu ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế, hoạt động tội phạm có khả năng tăng đột biến trong khối trong những tháng tới.

Phương pháp

Mafia có một kịch bản cụ thể để trục lợi từ cuộc khủng hoảng.

“Các băng nhóm tội phạm của Italia, đặc biệt là Ndrangheta, nhóm đang kiểm soát phần lớn hoạt động buôn lậu cocaine ở Châu Âu, tìm cách cung cấp thanh khoản cho các Cty gặp khó khăn để đổi lấy cổ phiếu”, Maurizio De Lucia, công tố viên trưởng tại thành phố Messina, Sicilia cho biết. “Mafia cung cấp khoản vay cho một chủ doanh nghiệp cần tiền. Người này biết mình đang phải đối mặt với ai nhưng nghĩ rằng mình có thể xoay xở được. Anh ta đã nhầm”, ông De Lucia nói.

Mafia sau đó thường yêu cầu chủ doanh nghiệp thuê một ai đó, một ân huệ mà chủ doanh nghiệp khó có thể từ chối. “Người này sau đó bắt đầu đưa ra các yêu cầu, thay đổi sản phẩm hoặc tiến hành một cuộc cải tạo. Các chủ sở hữu phản đối, nói rằng đó là Cty của mình. Nhưng ông ta được bảo là “Không còn nữa”, ông De Lucia nói. Chủ sở hữu bị biến thành một người “tạo uy tín” cho mafia, giúp nhóm này hưởng lợi từ mối quan hệ của ông ta với các ngân hàng.

Trung tâm chỉ thị tội phạm của cảnh sát Italia (DAC) cảnh báo, các doanh nghiệp hoạt động trong chuỗi cung ứng thực phẩm nông nghiệp, cơ sở hạ tầng y tế, vật tư y tế và lĩnh vực khách sạn và nhà hàng là các đối tượng mà mafia nhắm đến. Các nhóm mafia cũng tìm đến các nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao, chẳng hạn như Đông Âu. Các thiên đường thuế và các quốc gia EU ít chú ý đến hoạt động rửa tiền cũng có thể trở thành mục tiêu của chúng.

Theo bà Pignoli của Phong trào 5 Sao Italia, mafia đã thâm nhập vào nền kinh tế Đức và có chỗ đứng vững chắc ở Tây Ban Nha, chủ yếu ở lĩnh vực khách sạn và du lịch. Chúng cũng xâm nhập vào Pháp và Bỉ. Trong thập kỷ qua, mafia Italia đã rút tiền từ các quỹ xây dựng hạ tầng của EU khi chính phủ các nước bơm tiền vào các nền kinh tế tê liệt của Châu Âu để tái thiết. Đặc biệt, băng nhóm Ndrangheta đã áp dụng phương pháp này tại nhiều nước Châu Âu khác, đặc biệt là ở Đông Âu. Nhà báo Ján Kuciak đã bị sát hại trong khi điều tra hiện tượng này ở Slovakia năm 2018.

Các hoạt động mới

Các nhóm mafia bắt đầu hoạt động khi lệnh phong tỏa được thực thi. Một số nhóm đang mạo hiểm giao hàng ma túy tại nhà để tiếp cận khách hàng, trong khi những nhóm khác trà trộn vào những người đang xếp hàng bên ngoài siêu thị. Hoạt động bán ma túy bị ảnh hưởng nặng nề bởi việc đóng cửa tất cả các quán bar và nhà hàng, nhưng nhu cầu ma túy vẫn không thay đổi. và các nhóm mafia luôn sẵn sàng các chiến thuật để đối phó tình hình.

Theo báo cáo của Europol, cơ quan thực thi pháp luật EU, một số nhóm tội phạm cũng đang phát triển các hoạt động mới để lợi dụng tình trạng khẩn cấp do đại dịch hiện nay. Việc buôn lậu khẩu trang, găng tay và dược phẩm giả hoặc không đạt tiêu chuẩn đang bùng nổ trong nền kinh tế đại dịch. Tháng trước, trong một hoạt động xuyên quốc gia, Europol đã tiến hành 121 vụ bắt giữ và thu giữ dược phẩm nguy hiểm trị giá 13 triệu EUR  cũng như 34.000 khẩu trang phẫu thuật giả. Europol cũng báo cáo một loạt các vụ lừa đảo ở nhiều quốc gia EU mà bọn tội phạm sử dụng phương thức hoạt động giống hệt nhau: mạo danh cơ quan thực thi pháp luật hoặc các quan chức y tế cung cấp tài liệu thông tin, sản phẩm vệ sinh hoặc “xét nghiệm virus Corona” giả.

Lấp đầy khoảng trống

Tại miền nam Italia, nơi hoạt động chính của mafia, cảnh sát lo ngại rằng nghèo đói sẽ trầm trọng hơn do lệnh phong tỏa có thể tạo ra mảnh đất màu mỡ cho việc tuyển dụng của mafia. Những vụ cướp bóc có tổ chức trong các siêu thị ở Sicily tuần trước có thể là một điềm báo về tình trạng bất ổn xã hội. Để ngăn chặn điều này, Phong trào 5 Star đã kêu gọi chính phủ hỗ trợ cho những người không có thu nhập.

Trên khắp châu Âu cũng vậy, các lãnh đạo doanh nghiệp đang kêu gọi chính phủ can thiệp. Các quốc gia nên đưa thanh khoản vào hệ thống và bảo lãnh cho các ngân hàng để họ có thể cho các công ty đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh vay tiền. “Chính phủ các nước phải sát cánh với những người gặp khó khăn hoặc những kẻ khác sẽ làm điều đó. Mafia trở nên hùng mạnh khi chính phủ vắng mặt”, ông Governale cho biết.

Theo ông Pignoli, hiện tại các tổ chức tội phạm có một lợi thế lớn: các nhà lãnh đạo đang dồn sức cho các hoạt động chống dịch Covid-19, và hiện tại, tội phạm có tổ chức không nằm trong các ưu tiên cần giải quyết của Ủy ban Châu Âu.

AN BÌNH