Sáng 18-4, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc - Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về phát triển các đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt đã chủ trì cuộc họp đánh giá tiến độ xây dựng dự thảo Luật và Đề án thành lập đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt dự kiến sẽ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5 tới.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư – Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo, cho đến nay, dự thảo Luật đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt đã được tiếp thu, chỉnh lý nhiều lần thông qua các cuộc họp của Ủy ban pháp luật, các Ủy ban của Quốc hội và Hội nghị đại biểu chuyên trách Quốc hội và góp ý của các bộ, ngành. Tại buổi làm việc, đại diện lãnh đạo ba địa phương được chọn để xây dựng đặc khu gồm: Quảng Ninh,  Khánh Hòa và  Kiên Giang đã thông tin về tình trạng thực tế trên địa bàn trước thời điểm thông qua dự thảo Luật. Theo đó, một trong những vấn đề nóng hiện nay là tình trạng mua bán đất, xây dựng trái phép đang diễn ra khá phổ biến, gây ra nhiều khó khăn cho công tác quản lý Nhà nước trên địa bàn. 

Theo ông Phạm Vũ Hồng - Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, tình trạng mua bán đất đai, xây dựng trái phép ở Phú Quốc đang diễn ra khá nghiêm trọng. Tỉnh đã thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành để tiến hành thanh kiểm tra và xử lý những vụ việc này. Qua kiểm tra cho thấy, vi phạm về trật tự xây dựng tại đây là khá nghiêm trọng với tỷ lệ 63%, tức là cứ 100 căn nhà được xây dựng thì có đến 63 căn vi phạm. Tỉnh đã lập biên bản các trường hợp vi phạm để tiến hành xử lý theo quy định của pháp luật. Trả lời câu hỏi của Thủ tướng về việc có hay không việc xã hội đen đang hoành hành tại Phú Quốc, lãnh đạo tỉnh Kiên Giang cho biết, hiện có 9 nhóm xã hội đen được phát hiện. Thành phần các nhóm này bao gồm cả người dân địa phương nhưng phần lớn là người từ nơi khác đến hoạt động gây mất trật tự trên địa bàn. Hiện, tỉnh đã tập trung các lực lượng tiến hành xử lý dứt điểm vấn đề này. 

Sau khi lắng nghe các ý kiến phát biểu của các thành viên Ban Chỉ đạo, các  địa phương, kết luận buổi làm việc, Thủ tướng nhấn mạnh đến yêu cầu xây dựng thể chế chính sách pháp luật cho các đặc khu hành chính – kinh tế đặc biệt phải “có sự khác biệt hơn so với các tỉnh, thành phố khác trong cả nước để tạo sức thu hút mạnh mẽ cho đầu tư”. Thủ tướng nêu rõ yêu cầu xây dựng Luật đặc khu hành chính – kinh tế đặc biệt phải  đảm bảo nguyên tắc không trái quy định của Hiến pháp nhưng có tính vượt trội để có thể cạnh tranh, thu hút đầu tư. Cùng với đó, việc hình thành bộ máy chính quyền tại các đơn vị này phải theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, đảm bảo cân bằng 3 lợi ích giữa Nhà nước, nhân dân và doanh nghiệp. 

“Những vấn đề về bộ máy và chính sách phải mang tính cạnh tranh toàn cầu đi liền với đảm bảo quốc phòng, an ninh của quốc gia... Đây không phải là 3 đặc khu của 3 tỉnh mà là làm cho quốc gia, dân tộc”, Thủ tướng nêu rõ.

Về các nội dung lớn của dự thảo Luật, Thủ tướng nêu rõ tinh thần không cầu toàn nhưng phải khẳng định quyết tâm cao của Đảng, Quốc hội, Chính phủ với tư duy thống nhất, mạnh dạn xây dựng một thể chế đột phá, tạo động lực phát triển cho 3 đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt, lan tỏa đến các vùng kinh tế và cả nước, góp phần phát triển kinh tế đất nước nhanh, bền vững. Việc xây dựng tổ chức, bộ máy của các đơn vị này cần theo hướng tinh gọn, hiệu lực hiệu quả, phân cấp mạnh trong quản lý, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền cụ thể  của các cơ quan kể cả Quân đội, Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát, Ngoại giao, Thuế, Hải quan. 

Trên tinh thần xây dựng một đạo luật “mở”, Thủ tướng đề nghị giao cho Chính phủ điều chỉnh một số vấn đề cụ thể trong Luật để đảm bảo tính linh hoạt tốt hơn. Về cơ chế, chính sách cho các đơn vị đặc khu hành chính – kinh tế đặc biệt, Thủ tướng đề nghị tiếp tục lắng nghe, chọn lọc các ý kiến đóng góp trên cơ sở mục tiêu xây dựng cơ chế vượt trội, thông thoáng, thu hút nhà đầu tư, có phương án tiếp thu, giải trình chặt chẽ thuyết phục về lợi ích và cơ chế để tạo sự đồng thuận trong xã hội.

Đáng chú ý, Thủ tướng yêu cầu 3 tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa, Kiên Giang cần nghiêm khắc chấn chỉnh công tác quản lý đất đai, quản lý rừng, môi trường và đảm bảo gìn giữ trật tự an toàn xã hội; “không để cò đất, xã hội đen, mua bán đất lộng hành”.

Thủ tướng yêu cầu, trong quá trình xây dựng các dự thảo cần “giao quyền mạnh mẽ cho trưởng đặc khu”, “không sợ mất quyền”. Nỗ lực để xây dựng một quy hoạch dài hơi và thực sự có chất lượng ngay từ bây giờ. Cùng với đó là chủ động đào tạo nguồn nhân lực kể cả nhân lực quản lý và nhân lực cho các ngành nghề ưu tiên phát triển tại các đặc khu trong tương lai.

T.THỦY – Q.VŨ