Việc Điện Cần Chánh chuẩn bị được khởi công phục dựng lại trên nền móng cũ nhận được sự quan tâm, kỳ vọng của dư luận nhằm từng bước khôi phục lại không gian hoàng cung xưa của triều Nguyễn thuộc Quần thể Di tích Cố đô Huế đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới.

Trước đó, năm 2021, HĐND tỉnh Thừa Thiên - Huế thông qua Dự án tu bổ, phục hồi và tôn tạo Di tích Điện Cần Chánh, với tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 200 tỷ đồng, từ nguồn ngân sách tỉnh.

Điện Cần Chánh được xây dựng năm 1804 dưới thời vua Gia Long, nằm phía sau Điện Thái Hòa trên trục Dũng Đạo của Đại Nội Huế, là nơi thiết triều và làm việc thường xuyên của các vua nhà Nguyễn. Đến tháng 2-1947, ngôi điện bị phá hủy hoàn toàn chỉ còn lại phần nền móng.

Theo Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, quá trình nghiên cứu về Điện Cần Chánh đã trải qua hơn 25 năm, trong đó có sự tham gia nghiên cứu của các chuyên gia đến từ Đại học Waseda (Nhật Bản), với rất nhiều tư liệu, hình ảnh quý được tập hợp lại. Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và Đại học Waseda đã tổ chức nhiều hội thảo khoa học liên quan đến công tác nghiên cứu phục hồi điện Cần Chánh. Các cuộc hội thảo thu hút và ghi nhận nhiều ý kiến quý báu của các thành viên Hội đồng Di sản Quốc gia, Bộ VH-TT và DL, các chuyên gia của Tổ chức UNESCO, các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước... Đến nay, kết quả phân tích từ các dữ liệu đã được thể hiện ở mô hình phục hồi điện Cần Chánh tỷ lệ 1/10 đang được trưng bày tại khu vực Đại Nội Huế. Lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết, hiện là thời điểm thuận lợi, hội tụ đủ các điều kiện để tiến hành phục dựng lại ngôi điện quan trọng này trong Tử Cấm Thành Huế. Để hoàn thiện quá trình nghiên cứu, tháng 8-2023, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Quốc gia khai quật khảo cổ học nền Điện Cần Chánh. Kết quả cho thấy, ngôi điện đã trải qua 11 lần tu sửa với những mức độ khác nhau, có sự biến động kết cấu nền móng từ khi xây dựng đến các đợt trùng tu về sau do công trình được xây dựng trên nền địa chất yếu, có khả năng trước đây là vùng ao hồ, sình lầy. Nhiều chuyên gia cho rằng, quá trình phục dựng Điện Cần Chánh phải tiến hành khoan thăm dò địa chất để thiết kế xây dựng nền móng đảm bảo độ bền vững cho công trình. Giai đoạn lựa chọn phục dựng ngôi điện nên chọn vào thời Vua Khải Định bởi thời điểm đó, Điện Cần Chánh là một trong những công trình kiến trúc đẹp tiêu biểu của nhà Nguyễn.

Đỗ Trưởng