*Luật sư Phan Thụy Khanh – Phó trưởng Văn phòng Luật sư Phong & Partners – Trưởng Chi nhánh Sơn Trà, trả lời:

Ly hôn là câu chuyện buồn không ai mong muốn, nhất là đối với những đứa con - đối tượng dễ bị tổn thương và ảnh hưởng nhất khi cha mẹ chia tay. Mặc dù ly hôn, nhất là ly hôn thuận tình, là giải pháp văn minh khi vợ, chồng không thể tiếp tục chung sống với nhau nữa nhưng hậu quả của ly hôn là môi trường sống, học tập, sinh hoạt, điều kiện phát triển… của những đứa con sẽ bị ảnh hưởng. Do đó, pháp luật tôn trọng quyền ly hôn của vợ, chồng nhưng vẫn đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho con cái, đảm bảo điều kiện sống của con cái ít bị ảnh hưởng nhất. Vì vậy, để quyết định giao con cho ai trực tiếp nuôi dưỡng, ngoài các căn cứ về điều kiện sống, điều kiện sinh hoạt, học tập, phát triển, sự quan tâm chăm sóc mà cha, mẹ có thể đem lại cho con, thì việc xem xét nguyện vọng của con khi cha, mẹ ly hôn là rất quan trọng. Pháp luật quy định về vấn đề này thế nào?

Điều 55 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định:

“Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn; nếu không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án giải quyết việc ly hôn.”

Theo thông tin chị T. cung cấp, vợ chồng chị cùng yêu cầu ly hôn và thỏa thuận với nhau về việc nuôi con. Do đó, nếu xét thấy hai bên thực sự tự nguyện ly hôn và thỏa thuận hợp lý về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở đảm bảo quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận cho vợ chồng chị thuận tình ly hôn.

Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn.
“1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Như vậy, Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định vợ, chồng có quyền thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con. Tuy nhiên, để đảm bảo tốt nhất quyền lợi của con, pháp luật cũng quy định rõ: đối với con từ đủ 7 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Trường hợp chị T., mặc dù anh chị đã thỏa thuận với nhau rằng chồng chị sẽ nuôi cháu N. sinh năm 2014 (10 tuổi), chị nuôi cháu H. sinh năm 2016 (8 tuổi), nhưng hai cháu đều đã trên 7 tuổi nên Tòa án sẽ xem xét đến nguyện vọng của hai cháu về việc muốn sống cùng cha hay mẹ và các vấn đề liên quan khác. Như đã phân tích ở trên, ngoài việc xem xét điều kiện sống, điều kiện sinh hoạt học tập, sự quan tâm chăm sóc của cha, mẹ dành cho con, thì để đảm bảo tốt nhất điều kiện sinh hoạt và phát triển cho các cháu sau khi cha mẹ ly hôn, Tòa án sẽ xem xét ý kiến, nguyện vọng của hai cháu, có thể bằng hình thức lấy ý kiến bằng văn bản hoặc mời hai cháu đến Tòa án để trao đổi trực tiếp. Điều này thể hiện tính nhân văn của pháp luật trong việc giải quyết các vấn đề về nhân thân, đặc biệt thể hiện sự quan tâm đến việc chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em.

Đối với lo lắng của chị T. về việc Tòa án xem xét ý kiến của các con có thể gây ảnh hưởng đến tâm lý các cháu, pháp luật cũng đã có quy định, hướng dẫn rất cụ thể; một lần nữa thể hiện tính nhân văn của pháp luật đối với các vấn đề liên quan đến trẻ em.

Khoản 2 Điều 6 Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP quy định về Giải quyết việc nuôi con khi ly hôn quy định tại Điều 81 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, cụ thể như sau.

“2. Việc lấy ý kiến của con chưa thành niên từ đủ 07 tuổi trở lên quy định tại khoản 2 Điều 81 của Luật Hôn nhân và gia đình và khoản 3 Điều 208 của Bộ luật Tố tụng dân sự phải bảo đảm các yêu cầu sau đây:

a) Bảo đảm thân thiện, phù hợp với tâm lý, độ tuổi, mức độ trưởng thành để con có thể bày tỏ đúng và đầy đủ ý kiến của mình;

b) Không lấy ý kiến trước mặt cha, mẹ để tránh gây áp lực tâm lý cho con;

c) Không ép buộc, không gây áp lực, căng thẳng cho con”.

Chuyên mục này có sự hợp tác về chuyên môn của Văn phòng Luật sư Phong & Partners. Đường dây nóng hỗ trợ tư vấn: 0236.3822678 - 0905.102425