(Cadn.com.vn) - Thỏa thuận bước ngoặt giữa Liên minh Châu Âu (EU) và Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề người di cư, từng được ca ngợi là giải pháp tốt nhất để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng người di cư đang nhấn chìm cả lục địa già, đang có nguy cơ đổ vỡ.
Nguy cơ này xem ra đang hiện hữu khi các nguồn tin cho biết, giới lãnh đạo EU tiến hành thảo luận về những lựa chọn mới thay thế. Theo các nguồn tin, các cuộc thảo luận cho đến nay vẫn tập trung quanh các hòn đảo của Hy Lạp, vốn sẽ trở thành điểm trung tâm cho những người tị nạn. EU có vẻ đang muốn để Hy Lạp làm đối tác chính tháo gỡ khủng hoảng người tị nạn thay cho Thổ Nhĩ Kỳ. Theo đó, những điểm nóng tồn tại ở các đảo của Hy Lạp có thể sẽ được tiếp tục cải tạo và xây dựng thêm và chính các đảo này sẽ trở thành những “trung tâm tiếp nhận người tị nạn trọng điểm”. Người tị nạn được tiếp nhận tại các đảo nói trên được đăng ký và trường hợp cần có thể bị trục xuất trực tiếp về nước. Ngoài ra, EU cũng sẽ chuyển các khoản tín dụng như đã cam kết cho Ankara sang cho Athens.
Trên thực tế, kể từ sau thỏa thuận nhằm giúp ngăn chặn dòng chảy người di cư đến EU, các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ - trong đó có Tổng thống Recep Tayyip Erdogan - đã nhiều lần cảnh báo về khả năng này. Có nhiều nguyên nhân được liệt kê, bao gồm việc EU không thực hiện “nhanh và đủ” các cam kết đã đưa ra với Ankara, trong đó có lời hứa chính thức miễn thị thực cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 6 tới. Thổ Nhĩ Kỳ mới đây tuyên bố sẽ phát triển các chính sách cần thiết về tự do hóa thị thực với EU. Xem ra, Ankara đang rất háo hức chờ đón nhận “món quà lại quả” này từ EU. Và nếu liên minh 28 quốc gia thành viên không có bất kỳ chính sách nào cho đến tháng 6, khả năng thỏa thuận này chết yểu là rất cao. Trong khi đó, mới đây nhất, Tổng thống Erdogan cũng làm EU phật ý khi tuyên bố sẽ không đưa ra luật chống khủng bố để phù hợp với các tiêu chuẩn của EU.
Tuy nhiên, có thể thấy, việc Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu - tác giả của thỏa thuận này và là nhân vật được cho là có quan hệ thân thiết với nữ Thủ tướng Đức Angela Merkel - bất ngờ từ chức, là nguyên nhân chính khiến EU lo ngại cho số phận của thỏa thuận này. Vấn đề đặt ra hơn nữa là có thông tin về sự rạn nứt nghiêm trọng giữa Tổng thống Erdogan và Thủ tướng Davutoglu – là nguyên nhân khiến ông Davutoglu phải ra đi. Nhiều quan chức đang đặt câu hỏi liệu Tổng thống Erdogan có còn sẵn lòng thực thi phần trách nhiệm của mình trong thỏa thuận này hay không khi “cha đẻ” của nó đã ra đi.
Cho đến nay, thỏa thuận giữa EU và Thổ Nhĩ Kỳ xem ra đã có lợi cho EU, khi số người di cư đến lục địa già giảm từ hơn 70.000 người trong tháng 1 xuống còn khoảng 13.000 trong tháng 4. Trong khi đó, hơn 340 người di cư đã được trả lại cho Thổ Nhĩ Kỳ kể từ tháng 4. Tuy nhiên, thỏa thuận này bị một số tổ chức nhân quyền chỉ trích, nói rằng, người tị nạn không thể được đảm bảo an toàn ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Thanh Văn
