Sau 26 năm sống chui lủi trốn nã tại Lào, Vi Văn Học (1964, quê TT Mường Xén, H. Kỳ Sơn, Nghệ An) đã quyết định về Việt Nam đầu thú sau khi được CBCS Phòng Cảnh sát truy nã tội phạm (CSTNTP) CA tỉnh Nghệ An vận động, kêu gọi. Ngày trở về, Học chỉ xin được ghé qua nhà để quỳ trước mẹ già hơn 90 tuổi nói lời tạ tội.

Vi Văn Học tại CQĐT.

Quá khứ lầm lỗi

Vi Văn Học vốn là rạp trưởng của Rạp chiếu bóng H. Kỳ Sơn. Công việc chiếu bóng tuy vất vả nhưng cũng giúp Học kiếm được chút thu nhập vào thời điểm những năm đầu thập niên 90 (thế kỷ trước). Quá trình đi làm, Học gặp gỡ và quen Phu My - “trùm” ma túy người Lào. Phu My đặt vấn đề thuê Học xách ma túy từ biên giới H. Kỳ Sơn xuống TP Vinh bán với tiền công hàng triệu đồng thì Học đồng ý.

Ngày 11-7-1992, Phu My xách theo chiếc túi đựng 13,2kg thuốc phiện thuê Học đưa xuống TP Vinh, hẹn sau đó sẽ gặp nhau tại một khách sạn. Phu My đưa trước cho Học 200 ngàn đồng tiền công, còn Học xuống TP Vinh ở nhờ nhà bạn chờ ngày giao hàng. Sau đó, Học đến sân bóng chuyền thành phố xem thi đấu thì gặp một đối tượng hỏi mua thuốc phiện. Sau khi thống nhất giá cả, địa điểm giao, nhận hàng, Học đi gặp Phu My để thông báo thì My đồng ý bán với giá 850 ngàn đồng/kg. Sáng 17-7-1992, Học chia 13,2kg thuốc phiện thành 10 gói, cất 8 gói trong túi xách nhờ bạn là Bùi Văn Cường mượn xe chở đi giao hàng, 2 gói còn lại Học cất giấu tại nhà Cường để đòi thêm tiền của Phu My. Tuy nhiên, khi đang trên đường đi thì Học bị CATP Vinh bắt giữ. Với tội danh “Mua bán trái phép chất ma túy”, TAND TP Vinh tuyên phạt Vi Văn Học 18 tháng tù treo. Sau khi trở về địa phương, Học một mạch chạy sang Lào, bỏ lại mẹ già, vợ và các con ở quê nhà. Năm 1998, Cơ quan CSĐT đã phát lệnh truy nã toàn quốc đối với Học.

Và quyết định trở về

Sau khi trốn được qua bên kia biên giới, Học thay tên đổi họ rồi nhập quốc tịch Lào và lập gia đình mới. Từ năm 1998 đến 2000, Học lái xe tuyến Vientiane - Hà Nội nhưng chưa bao giờ dám về thăm gia đình. Sau này, khi tích lũy được một số vốn, Học chuyển sang kinh doanh vật liệu xây dựng và mở một xưởng gạch có thương hiệu trên đất Lào. “Suốt thời gian trốn nã, Học quen biết và có mối quan hệ rộng với nhiều đối tượng hình sự ở Lào. Nhiều lần các trinh sát (TS) tìm cách tiếp cận đối tượng nhưng đều thất bại vì Học có đối tượng mật báo. Điều này đã gây khó khăn cho công tác điều tra, truy tìm tung tích Học” - Trung tá Nguyễn Quốc Huy cho hay.

Cuối năm 2017, đầu năm 2018, thực hiện kế hoạch vận động các đối tượng trốn nã lâu năm ra đầu thú, 3 ngành VKSND, TAND và CA đã tỉnh nhiều lần gửi thư vận động, thuyết phục gia đình Vi Văn Học hợp tác với cơ quan CA, đưa đối tượng ra đầu thú để hưởng sự khoan hồng của pháp luật. “Đã nhiều lần, thông qua sự vận động của gia đình, Học cũng muốn quay về Việt Nam đầu thú, kết thúc quá trình trốn chạy. Tuy nhiên, Học đã không đủ can đảm để trở về” - Thiếu tá Phan Minh Lộc - Đội trưởng Đội 4, Phòng CSTNTP CA tỉnh Nghệ An cho biết. Trước tình hình đó, Thiếu tá Hoàng Chí Hiếu - Phó phòng CSTNTP và Trung tá Nguyễn Quốc Huy đã nhiều lần đến gặp gia đình tuyên truyền, vận động và khuyên Học về đầu thú. Bằng sự chân thành và trách nhiệm với nghề, các TS Phòng CSTNTP đã cảm hóa được Học. “Học có một người anh ruột có uy tín trong cộng đồng. Chúng tôi tìm cách thuyết phục gia đình, vợ con, anh trai Học giúp đỡ, vận động đối tượng trở về đầu thú để hưởng sự khoan hồng của pháp luật. Sau thời gian kiên trì thuyết phục, anh trai của Học đồng ý giúp đỡ và mang lá thư kêu gọi đầu thú của CSTN sang Lào” - Thiếu tá Phan Minh Lộc kể lại.

Sau hơn 1 tuần thuyết phục, làm công tác tư tưởng, ngày 10-8, người anh trai đã dẫn Học về Việt Nam đầu thú với một đề nghị được ghé thăm nhà và đã được chấp thuận. Được trở về quê, Học quỳ trước người mẹ đã hơn 90 tuổi khóc như một đứa trẻ. Học cũng xin thắp nén nhang tạ tội với người bố đã khuất. Theo phong tục địa phương, Học đã được gia đình tổ chức làm vía, mẹ già, vợ con và anh em chòm xóm vẫn chào đón Học như chưa từng có chuyện gì xảy ra.

“Suốt chặng đường về, Học thổ lộ rằng sau khi trốn sang Lào đã một vài lần trở về Việt Nam theo đoàn người Lào đi du lịch ở Cửa Lò nhưng không dám về nhà. Học nói rất nhớ nhà, nhớ mẹ già và các con, nhiều đêm dằn vặt không ngủ được. Tuy nhiên, nhiều lần bước chân về đến Mường Khăm, Xiêng Khoảng, Lào là Học lại quay đầu trở lại vì không đủ dũng khí trở về” - Trung tá Nguyễn Quốc Huy kể lại.

Ngày 11-8, vượt hành trình gần 300km, Vi Văn Học đã được các TS Phòng CSTNTP CA tỉnh Nghệ An đưa về cơ quan CSĐT, kết thúc 1/4 thế kỷ trốn nã. “Được trở về gặp lại mẹ già, vợ con sau mấy chục năm xa cách, giờ đây tôi cảm thấy rất thoải mái. Dù thời gian trở về nhà ít ỏi nhưng được mọi người chào đón là tôi thấy yên tâm để thanh thản trả án rồi” - Vi Văn Học bộc bạch.

D.HÓA