Mỗi một đời người, từ thuở ấu thơ đến lúc trưởng thành, sự cảm nhận về bữa cơm gia đình với mỗi người, mỗi thời khắc lại khác nhau. Song, đó luôn là những kỷ niệm đáng nhớ nhất. Riêng tôi, sự cảm nhận "không gì ngon bằng cơm mẹ nấu" cứ lớn dần trong tâm khảm, chợt vỡ òa với ký ức ngọt ngào của một thời gian khó. Quá nửa đời người, nhớ lại càng thấy lòng rưng rưng một nỗi niềm...

Hình ảnh ấm áp của bữa cơm gia đình nhiều thế hệ.

Bữa cơm ngày ấy, thời bao cấp khó khăn đạm bạc làm sao. Nhưng bữa cơm mẹ nấu là bữa cơm của tình yêu thương, của những chắt chiu, san sẻ mà mẹ dành dụm để nuôi anh chị em tôi nên người. Nhớ lại, cái thời gạo "cõng" các thứ sắn, bắp, khoai... thành ra cơm "hấp" nhiều thứ cho no cái bụng. Ký ức về bữa cơm gia đình trong tôi thường gắn với hình ảnh mẹ lui cui với bếp lửa, với ngọn đèn dầu leo lét mỗi sớm tối thường nhật, với làn khói xám từ mái bếp mỗi chiều. Thức ăn cũng đơn giản, buổi sáng mẹ đi chợ, bán những mớ rau trái trong vườn để mua về tí thịt, vài ba con cá sông, cá biển... làm thức ăn cùng với rau trái trồng trong vườn nhà. Đến chừ, những bữa cơm gia đình vẫn vẹn nguyên trong ký ức. Mẹ là người khéo tay, khéo tính toán nên mùa nào thức nấy. Nào là canh cá diếc rau răm, canh rau tập tàng, canh bầu... ngày hè, là muối mè, muối đậu phụng, cá kho khô... ngày đông. Cứ thế vần xoay theo mùa, nhưng sao không ngán, mà ngon chi lạ. Sự háo hức hít hà của mấy chị em tôi hồi nhỏ khi mẹ bưng mâm cơm ra, cả ba, mẹ và các con đều vui lắm... Bữa cơm đạm bạc nhưng đông đủ con cái, chuyện trò rôm rả, ba mẹ hỏi han và khuyên bảo dặn dò chị em tôi đủ thứ chuyện về học hành, thi cử, hay bày biện việc này việc kia ngoài giờ học... Vui nhất vẫn là bữa cơm tối, cả nhà xúm xít nhau quanh cây đèn dầu. Những bữa cơm gia đình ngày ấy lúc nào cũng thật ngon, thật vui, cho dù mâm cơm nhà nhiều khi chỉ có đĩa rau lang hay rau muống, bát nước luộc rau, mắm dưa, hay quả trứng luộc dầm tan với hơn nửa chén nước mắm cả nhà cùng ăn...

Bây giờ, một thời đói cơm đói gạo cũng qua rồi, cái sự "ăn no" nhường lại cho cái sự "ăn ngon". Có anh bạn đồng nghiệp nói vui, rằng mỗi sáng phải loay hoay vòng xe quanh phố tìm món ăn sáng cho đỡ ngán. Thế mới biết, ăn với ai, ăn cái gì, ăn bằng mắt, ăn bằng tâm trạng... cũng không đơn giản. Thời buổi các loại cơm văn phòng, cơm siêu thị, cơm hàng, cơm quán..., thời buổi biết bao bữa ăn tiệc tùng quá nhiều nên thường bị quên, sẽ ít đọng lại trong ký ức chật chội của mỗi người, nhưng có lẽ những bữa cơm gia đình đơn sơ mà ấm áp vẫn đọng lại, đằm sâu trong ngăn kéo cảm xúc. Thế đó, ngôi nhà và bữa cơm gia đình vẫn muôn đời là nơi gửi gắm yêu thương của mỗi thành viên gia đình.

Với gia đình "lớn" của tôi, mỗi lần đến ngày giỗ mẹ và giỗ ba là sự trở về thật sự thiêng liêng nhất của chị em tôi. Mâm cơm cúng bao giờ cũng tự tay chị em tôi làm, không quên các món ăn mà mẹ đã nấu cho cả nhà ăn và nuôi nấng chúng tôi nên người. Những câu chuyện, kỷ niệm thời ngày ấy cứ được nhắc lại, như có ba, có mẹ luôn ở bên. Nguyên vẹn những ngọt ngào của tình thương yêu ba mẹ dành cho con cái. Bữa cơm gia đình, ấy là ấm áp yêu thương. Dù làm gì, đi đâu, rồi ai nấy cũng về với gia đình "nhỏ" của mình, bận bịu với công việc thường nhật.     

Những lời hỏi thăm khi gặp gỡ, hay qua điện thoại, zalo, facebook cũng trao nhau những hình ảnh về bữa cơm gia đình, về vạt rau tự trồng, món ăn tự nấu. Thời buổi bây giờ, "ship" thức ăn là nhanh hơn nấu, nhưng có lẽ, rồi ai cũng muốn được mẹ nấu cho ăn, được cha bảo ban bằng những câu chuyện nhẹ nhàng nhưng tràn ngập ý nghĩa. Ai rồi cũng "cần" những bữa cơm gia đình, thời gian được sum họp gia đình để lắng nghe, chia sẻ, để biết yêu thương nhiều hơn!

Mọi sự cứ như có sự tiếp nối từ thế hệ đang dần hiện hữu. Từ bữa cơm gia đình, lớn hơn là tình cảm gia đình, máu mủ ruột rà. Tôi nghĩ, dù thời buổi có sự "tiện dụng" thế nào đi nữa, quán hàng ăn uống nhan nhản khắp nơi nhưng hãy cố gắng duy trì bữa cơm gia đình. Ấy là duy trì sợi dây níu giữ tình thân, máu mủ, ruột rà, và sẽ lớn lên nhiều thứ nữa trong nhận thức, tình cảm và trách nhiệm của mỗi người...

THẢO NGUYÊN