Giá cát xây dựng ở Quảng Ngãi tăng đột biến, gấp đôi so với mọi năm gây xáo trộn thị trường cát. Hiện nay giá cát xây dựng bán tại bãi đã lên tới 150 ngàn đồng/m3 trong khi thời điểm này mọi năm chỉ tầm 70 ngàn đồng một m3 cát. Vậy nguyên nhân do đâu?

Trên sông Trà Khúc, thành phố Quảng Ngãi còn 3 doanh nghiệp được cấp phép khai thác qua hình thức đấu giá.

Mỏ cát xây dựng thôn 6, xã Nghĩa Dũng, thành phố Quảng Ngãi là một trong 3 mỏ cát được cấp phép khai thác thông qua đấu giá và còn thời hạn khai thác. Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Hợp Nghĩa là đơn vị trúng đấu giá khai thác mỏ cát này với số tiền hơn 18 tỉ đồng. Thời hạn khai thác trong 3 năm, bắt đầu từ năm 2019 với khối lượng gần 220 ngàn m3. Với mức giá bán 70 ngàn đồng 1 m3 cát trong 2 năm qua, doanh nghiệp này than lỗ. Theo tính toán của doanh nghiệp, tất cả các chi phí bỏ ra đã là 140 ngàn đồng 1m3 cát. Ông Lê Đăng Triều, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Hợp Nghĩa cho biết thêm: "Thời gian vừa qua chúng tôi bán 110 ngàn m3 giá chỉ 70 ngàn đồng. Đúng ra, chúng tôi phải bán ra 160 ngàn mới có lợi nhuận. Chúng tôi bán 70 ngàn vì giá thị trường như vậy, lúc lượng cát lậu, cát trôi nổi nhiều làm cho giá thị trường giảm xuống. Trong khi chúng tôi chỉ có thời hạn 3 năm khai thác nếu chúng tôi không bán kịp thì bị thu hồi, chúng tôi bán vậy để thu hồi vốn. Hiện nay cơ chế quản lý của nhà nước, của tỉnh chặt lại nên mới có cơ hội bán mức giá 140 ngàn, nhưng đây vẫn là giá chưa có lợi nhuận".

Đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi thì lý giải, lâu nay thị trường bị chi phối bởi lượng cát trái phép khai thác tràn lan. Cát khai thác trái phép không chịu bất cứ loại thuế, phí nào nên giá thành thấp, bán giá rẻ. Cát xây dựng có giá bán 70 ngàn đồng một m3 như trước đây là bất hợp lí. Bởi mức giá tối thiểu mà UBND tỉnh dùng để tính thuế tài nguyên cho các doanh nghiệp đã là 105 ngàn đồng một m3 cát xây dựng. Giá cát hiện tại đang trở lại đúng giá trị thực tế, mức 155 ngàn đồng một m3 là bình thường. Nằm trong khung giá quy định của UBND tỉnh. "Cát trái phép hiện nay được Công an tỉnh tăng cường kiểm tra và truy quét gần như là mạnh tay, thì các tổ chức cá nhân có nhu cầu tập trung mua tại các mỏ cát được cấp giấy phép nên số lượng xe đông thì giá cát có sự tăng lên nhưng so với giá của tỉnh quy định là không lớn, phù hợp", ông Phan Mùa - Trưởng Phòng Khoáng sản và Tài nguyên nước, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi, khẳng định.

Trên sông Trà Khúc, thành phố Quảng Ngãi còn 3 doanh nghiệp được cấp phép khai thác qua hình thức đấu giá. Công ty Cổ phần Phát triển hạ tầng Lũng Lô 251 khai thác tại mỏ cát thôn Phước Lộc xã Tịnh Sơn, huyện Sơn Tịnh với khối lượng trên 82.600 m3; Công ty TNHH MTV Xây dựng Phú Gia Thịnh khai thác mỏ cát tại thôn Diên Niên, xã Tịnh Sơn, huyện Sơn Tịnh với khối lượng hơn 22.600 m3 và Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Hợp Nghĩa khai thác mỏ cát tại thôn 6, xã Nghĩa Dũng, thành phố Quảng Ngãi với khối lượng gần 220.000 m3. Giá cát mà các doanh nghiệp này bán ra trên cơ sở hạch toán chi phí đầu vào của mình. Quá trình tăng giá đều được cơ quan quản lý nhà nước theo dõi. Ông Phan Mùa cho biết thêm: "Việc tăng giá nhưng tăng ở mức độ cho phép thì nhà nước có lợi và trường hợp này là do thị trường điều tiết. Trường hợp mà nó tăng quá, tăng không thể chấp nhận được thì nhà nước phải can thiệp vào để điều tiết thị trường cho phù hợp. Nhưng giá hiện nay tăng chưa đến nỗi nhà nước phải điều tiết. So với giá cát Sài Gòn, Hà Nội thì mình chỉ bằng ¼, còn Đà Nẵng thì còn thấp nữa vì Đà Nẵng lên gần 300 ngàn. Cho nên giá cát ở Quảng Ngãi còn thấp, trong phạm vi cho phép".

Với những cách lý giải trên thì việc tăng giá cát là điều bình thường. Nhưng, việc tăng giá cát này đang gây xáo trộn thị trường xây dựng khi đang vào mùa cao điểm xây dựng công trình. Vấn đề đặt ra là Quảng Ngãi nên chăng tiếp tục cho đấu giá thêm các mỏ cát để tạo nguồn cung cát dồi dào hơn cho thị trường nhằm hạn chế việc độc quyền, tự tăng giá cát gây ảnh hưởng đến các công trình xây dựng như hiện nay?

TRUNG THÀNH