Năm 1993, Junko Takahashi khi ấy tròn 20 tuổi và đang là sinh viên năm 3 ngành Quan hệ Quốc tế thuộc trường Đại học Minh Trị Thiên Hoàng (Nhật Bản), sang Việt Nam tìm hiểu, nghiên cứu thu thập tư liệu để phục vụ cho bài luận văn với chủ đề “Sự phát triển kinh tế và đầu tư trực tiếp nước ngoài ở khu vực Đông Nam Á”. Khi đặt chân đến vùng đất Quảng Nam - Đà Nẵng, Junko chứng kiến và ghi chép lại trong nhật ký những cảm nhận về vùng đất, con người nơi đây. Trong đó có ước nguyện, sau khi tốt nghiệp ra trường sẽ quay trở lại Việt Nam làm việc và dành tất cả tiền lương mà cô nhận xây cho các em nhỏ ở đây một ngôi trường với đầy đủ phương tiện để các em được học hành tử tế hơn. Nhưng 3 tháng sau, Junko đã qua đời trong một vụ tai nạn giao thông ở Tokyo.

Thể theo nguyện vọng của con gái, ông bà Hirotaro đã đến thăm Việt Nam vào năm 1994 và mang theo 200.000 USD (gồm tiền bảo hiểm của Junko và quỹ hưu trí của ông Hirotaro) để khảo sát, quyết định xây Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám ở xã Điện Phước, thị xã Điện Bàn. Đến năm 2003, trường đổi tên trường là Junko để nhớ ơn cô gái trẻ người Nhật Bản. Cùng năm ấy, một phòng trong trường được chuyển thành nơi thờ tự nhang khói cho Junko kèm theo đó là hồ sơ tư liệu về cô gái Nhật quá cố đã được trưng bày trong căn phòng này. Năm 2000, những người bạn của bố mẹ Junko tiếp tục quyên góp, xây thêm 5 phòng học trên tầng lầu, trị giá khoảng 200 triệu VNĐ vào thời điểm đó.

Tổng kinh phí xây dựng công trình phù điêu Junko là 140 triệu đồng, do Hiệp hội Junko tại Nhật Bản tài trợ. Những năm qua, Hiệp hội Junko đã giúp đỡ rất nhiều học sinh, sinh viên Việt Nam. Nhiều ngôi trường mới được xây dựng thêm, nhiều trẻ em, học sinh sinh viên được trao quà, cấp học bổng... Đặc biệt, Hiệp hội Junko năm nào cũng trao tặng hàng trăm suất học bổng cho học sinh ngôi trường mang tên cô và trẻ em nghèo vượt khó của tỉnh Quảng Nam và TP. Đà Nẵng.

Th.Hà