Ký ức đại công trường

Trong ký ức của nhiều người dân Đà Nẵng, có thời điểm cả thành phố như một đại công trường xây dựng, diện mạo quê hương "thay da đổi thịt" cảm nhận được từng ngày. Ông Cao Tấn Ngọc, nguyên Phó giám đốc Trung tâm Văn hóa Điện ảnh Đà Nẵng cho biết, sau giải phóng đô thị Đà Nẵng chỉ vỏn vẹn khoảng 10 km2 với vài tuyến đường phía bờ Tây sông Hàn như Trần Phú, Bạch Đằng, Quang Trung, Lê Duẩn, Ông Ích Khiêm... Khi ấy Công viên 29 tháng 3 còn là bãi rác từ thời Mỹ-Ngụy, đường Núi Thành còn là đồng ruộng, phía Sơn Trà là bãi trống hoang sơ và những dãy nhà chồ ven sông nhếch nhác.

Đô thị Đà Nẵng chỉ thực sự mở rộng phát triển sau khi thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 1997, khi cầu Sông Hàn được xây dựng bằng phương thức nhà nước và nhân dân cùng làm, những dãy nhà chồ bên sông Hàn được giải phóng, nhiều tuyến đường lớn được mở dọc sông, dọc biển, kết nối trục Đông- Tây, quay mặt tiền thành phố hướng biển. Ông Ngọc kể, sau những năm 2000, Đà Nẵng như một đại công trường, những cây cầu bắc qua sông Hàn, những đại lộ ven biển như Nguyễn Tất Thành, Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng, Điện Biên Phủ, Nguyễn Hữu Thọ hay những khu đô thị, khu công nghiệp, khu tái định cư…được xây dựng mở mang khắp thành phố. Hàng trăm ngàn hộ dân đã di dời, giải tỏa để phục vụ xây dựng, kiến thiết đô thị.

Theo ông Ngọc, việc mở rộng đô thị, phát triển hạ tầng cơ sở, Đà Nẵng làm rất nhanh, rất thành công, tạo tiền đề để thu hút nguồn lực đầu tư, phát triển kinh tế bứt phá sau này xuất phát từ một số nguyên nhân lớn. Trong đó trước hết là khát vọng, quyết tâm đổi mới, phát triển quê hương của đội ngũ lãnh đạo, nhất là người đứng đầu thành phố. Việc tách khỏi thành phố cấp tỉnh đã giúp Đà Nẵng thu hút nguồn lực đầu tư lớn hơn từ Trung ương dành để phát triển hạ tầng. Nhưng như thế cũng chưa đủ. Đà Nẵng đã linh động, biết cách huy động nguồn lực từ người dân, doanh nghiệp. Đơn cử, minh chứng rõ nét nhất là huy động sức dân đóng góp cùng xây dựng cầu Sông Hàn, mở ra tương lai, lợi thế cả một vùng đất rộng lớn Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn. Tương tự là việc xây dựng mở mang các tuyến đường, cách làm của Đà Nẵng là "đổi đất lấy hạ tầng". Doanh nghiệp bỏ kinh phí đầu tư một tuyến đường, được "trả" bằng đất, người dân giải tỏa, di dời cũng được đền bù, tái định cư bằng đất… mang đến sự đồng thuận cao, thành phố có hạ tầng đô thị được mở mang nhanh chóng, tạo tiền đề, lợi thế để phát triển. Trong khoảng thời gian 25 năm kể từ khi trực thuộc Trung ương, không gian đô thị Đà Nẵng đã tăng gấp 3,5 lần, hiện nay là đô thị lớn thứ 4 Việt Nam, quy hoạch tới 2030 rộng hơn 20,8 ngàn ha.

Cơ sở hạ tầng đô thị được mở mang, hiện đại là lợi thế lớn với Đà Nẵng trong thu hút đầu tư. Trên nền tảng đó, thành phố định hướng phát triển dựa vào dịch vụ, du lịch, công nghệ cao, công nghệ thông tin. Việc định hướng đúng, tập trung nguồn lực, thu hút nhà đầu tư chiến lược đến với thành phố đã tạo sức bật cho kinh tế thành phố phát triển bứt phá. Hiện quy mô kinh tế Đà Nẵng đạt hơn 151 ngàn tỷ đồng/năm, lớn nhất khu vực duyên hải Nam Trung bộ. Trong cơ cấu kinh tế lĩnh vực dịch vụ chiếm hơn 71%; thành phố đón gần 11 triệu lượt khách/năm, doanh thu hơn 31 ngàn tỷ đồng. Đà Nẵng hiện đã trở thành điểm kết nối chiến lược với các chuyến bay trực tiếp đến hơn 15 quốc gia, cảng Liên Chiểu sẽ được phát triển thành trung tâm trung chuyển toàn cầu của Việt Nam. Thành phố cũng là một trong những trung tâm hàng đầu của Việt Nam trong các ngành công nghiệp công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo, blockchain và bán dẫn, sở hữu một trong ba công viên công nghệ quốc gia. Ngoài ra, Đà Nẵng được Forbes công nhận là một trong những điểm đến biển hàng đầu thế giới. Việc kết hợp giữa môi trường đô thị chất lượng cao và các chính sách thân thiện với nhà đầu tư, làm cho thành phố trở thành lựa chọn hấp dẫn cho cả doanh nghiệp và cư dân.

Định vị tương lai

Trong bối cảnh mới, Đà Nẵng được trao cơ chế chính sách đặc thù để vượt qua những "điểm nghẽn" phát triển, mở ra động lực, không gian mới từ các lĩnh vực vi mạch bán dẫn, tài chính, thương mại tự do… Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hồ Kỳ Minh, Đà Nẵng được định vị là trung tâm kinh tế mới của Việt Nam, đang nổi lên như một cực tăng trưởng của khu vực miền Trung với cơ sở hạ tầng hiện đại, các ngành công nghiệp công nghệ cao và các chính sách ưu đãi vượt trội. Thành phố đã xác định Trung tâm tài chính quốc tế (DNIFC) và Khu thương mại tự do (DNFTZ) là các dự án trọng điểm, tạo động lực để thành phố phát triển bứt phá trong tương lai.

Ông Andy Khoo - Giám đốc điều hành Tập đoàn Terne Holdings, Singapore cho biết, Đà Nẵng có các cảng biển lớn như Tiên Sa, Liên Chiểu, lại gần các tuyến thương mại quan trọng xuyên Thái Bình Dương nên có điều kiện trở thành một trung tâm tự nhiên cho tài chính thương mại. Cũng theo ông Andy Khoo, các doanh nghiệp vừa và nhỏ là những thị trường chưa được phục vụ đầy đủ nhất ở ASEAN, đang đối mặt với nhu cầu tài chính thương mại chưa được đáp ứng trị giá 200 tỷ USD mỗi năm. Vì vậy, DNIFC có thể đáp ứng nhu cầu này bằng cách cung cấp các giải pháp tài chính thương mại mới và tạo điều kiện cho dòng vốn di chuyển xuyên biên giới một cách liền mạch. DNIFC được xây dựng trên khu đất vị trí chiến lược 20ha bao gồm các văn phòng hạng sang, các trung tâm fintech, các dịch vụ hỗ trợ đầu tư, với kế hoạch mở rộng trong tương lai thêm 62 ha.

Trong khi đó, DNFTZ là khu thương mại tự do đầu tiên của Việt Nam, tập trung vào thúc đẩy xuất khẩu giá trị gia tăng, logistics thông minh và sản xuất thế hệ mới. Dự án phát triển sẽ bao gồm trung tâm sản xuất và chuỗi cung ứng tiên tiến tập trung vào các ngành bán dẫn, công nghệ sinh học, thiến bị y tế; Logistics đa phương thức và thương mại toàn cầu tích hợp liền mạch với cảng Liên Chiểu và sân bay Đà Nẵng; Kinh tế số, tạo hệ sinh thái chuyên biệt cho trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, công nghệ blockchain. Hiện Đà Nẵng đang kiến nghị cho Viettel là nhà đầu tư chiến lược để làm logistics, công nghiệp hàng không và dịch vụ thương mại tại khu vực đất quốc phòng khoảng 150 ha ở phía Tây sân bay.

Cùng với các lĩnh vực kinh tế mới, Đà Nẵng tiếp tục phát triển ngành dịch vụ, du lịch theo chiều sâu, chất lượng cao, thúc đẩy tăng trưởng, mở rộng quy mô kinh tế. Nhiều nhà đầu tư, tập đoàn lớn như Qualcomm, Marvell, Aeon Mall, ADANI, MediaTek, NVIDIA, Sumitomo... đã đến Đà Nẵng tìm hiểu cơ hội đầu tư trong các lĩnh vực vi mạch bán dẫn, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Trong năm 2025 sẽ có nhiều dự án lớn được khởi công tại Đà Nẵng với tổng vốn đầu tư trên 100 ngàn tỷ đồng, như dự án Làng Vân trên 44 ngàn tỷ đồng, Tổ hợp Công viên châu Á và Tổ hợp pháo hoa quốc tế trên 40 ngàn tỷ đồng, dự án của FPT trên 5 ngàn tỷ đồng, Khu Công nghệ thông tin của Viettel trên 2 ngàn tỷ đồng...

Các dự án thuộc lĩnh vực dịch vụ, du lịch đẳng cấp quốc tế này sẽ tạo ra diện mạo mới, tiếp tục khẳng định thương hiệu du lịch của thành phố trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế.

Hải Quỳnh