Bài học vượt thời gian

Thứ bảy, 05/03/2016 09:00

(Cadn.com.vn) - Lần đầu tiên, một phần tử thánh chiến bị Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) buộc phạm tội ác chiến tranh khi phá hủy các di tích văn hóa cổ xưa. Chiến binh bị buộc tội lần này là Ahmad al-Faqi al-Mahdi – người dẫn đầu cuộc tấn công năm 2012 của một nhóm khủng bố thuộc Al-Qaeda nhằm vào di tích tôn giáo 600 năm tuổi ở Timbuktu, thành phố lâu đời ở sa mạc Sahara thuộc quốc gia Mali ở Châu Phi.

Hiện nay, trong tất cả hành động bạo lực của các phần tử thánh chiến, nhất là nhóm Hồi giáo IS, phá hủy di tích cổ là khá phổ biến. Vì vậy, vụ án lần này, ICC rõ ràng phản ánh cú hích pháp lý chống lại làn sóng phá hủy di tích cổ đang gia tăng hiện nay, cũng như nhằm mục đích tăng cường đạo đức để bảo tồn những di sản cổ đại khác của nhân loại.

Bên cạnh đó, động thái này giúp thiết lập một tiền lệ pháp lý cho việc bảo vệ những công trình vĩ đại nhất của nền văn minh. ICC cũng muốn gửi thông điệp đến tất cả các chiến binh thánh chiến bạo lực: đó là cuộc tấn công vào các điểm di sản thế giới được xác định là tấn công khủng bố vào thường dân vô tội. Một phán quyết có tội, nói cách khác, sẽ là bản án đạo đức thể hiện sự không khoan nhượng đối với những kẻ phá hoại các tác phẩm nghệ thuật và các di tích tôn giáo cổ xưa.

Cuộc tấn công năm 2012 tại Timbuktu, trong đó có vụ nhằm vào trung tâm tôn giáo học của đạo Hồi, là một phần của chiến lược tiếp quản ngắn gọn về phía bắc Mali của các nhóm phiến quân. Việc phá hủy nhiều lăng tẩm, đền thờ, và các bản thảo tiếng Arab cổ xưa - tất cả đều nằm trong danh sách Di sản Thế giới của UNESCO - là nhằm xóa bỏ những biểu tượng trái với thần học Hồi giáo. Những kho báu này, được bảo quản lâu như một lời nhắc nhở về mong muốn của nhân loại về ý thức lịch sử và phản ánh giới hạn thời gian của vật chất.

Tất nhiên, ICC không chỉ có một mình trong cuộc chiến này. UNESCO dẫn đầu nỗ lực xây dựng lại lăng mộ trong Timbuktu. Tổng giám đốc UNESCO, Irina Bokova, cho biết, việc phục hồi, được hoàn thành vào tháng trước, là “không thể chối cãi bằng chứng cho thấy sự thống nhất là có thể và hòa bình thậm chí còn mạnh hơn trước”.

Cũng trong tháng trước, cơ quan của LHQ này sắp xếp cho lực lượng đặc nhiệm phi quân sự, gồm các thám tử nghệ thuật và phục chế người Italia, được đặt tên là “gìn giữ hòa bình văn hóa”, vào cuộc để bảo vệ các di sản từ bất kỳ hành vi trộm cắp hoặc phá hủy nào, đặc biệt là “hành động khủng bố”. Bởi lẽ, mỗi thế hệ được hưởng những giá trị phổ quát của di sản văn hóa chung của nhân loại.

Thanh Văn