Chiều 20-6, chính phủ của Thủ tướng Naftali Bennett đã vượt qua 2 cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội với tỷ lệ 57-52. Dù liên minh cầm quyền mới rơi vào thế thiểu số với 59/120 ghế tại Quốc hội và nội bộ có một số nghị sĩ "nổi loạn", song việc các nghị sĩ thuộc đảng Danh sách Chung (Joint List) bất ngờ vắng mặt tại buổi bỏ phiếu đã giúp liên minh của ông Bennett đánh bại động thái bất tín nhiệm của phe đối lập.

Ngay sau đó, Thủ tướng Bennett xác nhận, ông cùng đối tác trong liên minh là Ngoại trưởng Yair Lapid quyết định trình một dự luật để giải tán Quốc hội vào tuần tới. Luật mới sẽ bao gồm cả việc để ông Lapid giữ chức vụ của ông Bennett và là Thủ tướng lâm thời cho tới khi chính phủ mới được thành lập. Theo ông Bennett, đây là một quyết định đúng đắn vì lợi ích của người dân Israel, đồng thời giữ gìn hình ảnh tốt đẹp của một liên minh đa dạng các đảng phái lần đầu tiên tại nước này. Ngoài ra, ông khẳng định Israel sẽ tổ chức bầu cử và Ngoại trưởng Lapid sẽ trở thành Thủ tướng một cách có trật tự.

Nguyên nhân

Theo giới quan sát, quyết định này được đưa ra sau rất nhiều mâu thuẫn trong nội bộ liên minh cầm quyền và với các phe phái đối lập tại Quốc hội. Kịch bản này đã được giới phân tích khu vực đưa ra sau khi Israel thành lập chính phủ mới. Bởi chính phủ liên minh này ngay từ đầu đã gồm nhiều đảng phái và ngay trong các đảng phái cũng có những bất đồng về quan điểm trong một số vấn đề nội bộ và quốc tế. Một chính phủ được thành lập sau một cuộc khủng hoảng chính trị có tới 4 cuộc bầu cử trong vòng chưa đầy 2 năm. Và sự đổ vỡ lần này cho thấy những bất đồng phe phái và khủng hoảng chính trị lớn ở Israel.

Cuộc khủng hoảng của liên minh chính phủ ở Israel bắt đầu từ việc bà Idit Silman, người đứng đầu đảng Liên minh cánh hữu Israel (Yamina) tuyên bố sẽ rút khỏi Yamina. Liên minh gồm 8 phe phái bắt đầu tan rã. Động thái này khiến đa số của liên minh chính phủ trong Quốc hội vốn mong manh lại trở nên mong manh hơn và bị chia rẽ về các vấn đề như xung đột Palestine-Israel, tôn giáo và nhà nước. Đối mặt với thách thức này, buộc liên minh chính phủ hiện nay phải tuyên bố giải tán Quốc hội.

Theo cam kết trước đó, Bộ trưởng Ngoại giao Yair Lapid sẽ thay ông Bennett làm thủ tướng nếu Quốc hội bị giải tán. Động thái này được cho là nỗ lực ngăn cản ông Benjamin Netanyahu trở lại nắm quyền Thủ tướng Israel. Quốc hội giải tán sẽ buộc phải tổ chức bầu cử lại khi đó cơ hội và sự cạnh tranh quyền thành lập chính phủ mới giữa các đảng phái lại bắt đầu. Khi đó liên minh hiện nay gồm đảng cánh tả, cánh hữu và các lực lượng khác hy vọng sẽ vẫn giành chiến thắng trước đảng Likud của cựu Thủ tướng Benjamin Netanyahu.

Gió có đổi chiều?

Sự đổ vỡ trên chính trường Israel hiện này lại là niềm vui của Đảng Likud và ông Benjamin Netanyahu. Lực lượng cánh hữu này đã chờ đợi thời điểm này hơn 1 năm nay và coi cuộc bầu cử sắp tới là cơ hội để ông Netanyahu quay lại cai trị Israel. Đảng Likud cho rằng người dân cần một chính phủ cánh hữu hoàn chỉnh và sẽ khôi phục an ninh, kinh tế.

Chính trị gia cầm quyền lâu nhất tại Israel đã không bỏ lỡ thời cơ. Trong một video đăng tải trên Twitter, cựu Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã chỉ trích chính phủ hiện tại "phụ thuộc vào những kẻ ủng hộ khủng bố, bỏ bê an ninh cá nhân của công dân Israel và khiến chi phí sinh hoạt tăng chưa từng có". Đặc biệt, ông cam kết sẽ dẫn dắt một chính phủ "của chủ nghĩa dân tộc và mở rộng". Về phần mình, đảng Likud khẳng định chính phủ liên minh đã "làm điều đúng đắn sau một năm muộn màng". Một tuyên bố đảng này thậm chí còn nhấn mạnh: "Hãy về nhà. Mọi thứ đã kết thúc. Đã đến lúc trả lại cánh hữu cho đảng Likud".

Tuy nhiên, con đường trở lại quyền lực của ông Netanyahu và đảng Likud không dễ dàng như họ tưởng. Bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 10 năm nay và trong 120 ngày tới, trên cương vị Thủ tướng tạm quyền, ông Yair Lapid vẫn có thể mang tới bất ngờ. Quan trọng hơn, ngay cả khi các đảng còn lại có nhiều khác biệt về ý thức hệ và lập trường chính trị, họ vẫn đồng thuận ở một điểm, đó là ngăn ông Netanyahu nắm quyền. Đây có thể là chất keo kết dính những bộ phận rời rạc trong liên minh thành khối thống nhất, bỏ qua khác biệt để cản đường đảng Likud thêm lần nữa.

AN BÌNH