Bà Lê Thị Chinh, Phó Trưởng ban Nghiệp vụ (Cục Thuế) cho biết, việc chuyển từ thuế khoán sang phương pháp kê khai là bước chuyển lớn trong cải cách quản lý thuế theo tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế tư nhân. Chính sách mới không chỉ giúp đơn giản hóa thủ tục, tăng tính minh bạch và khả năng dự báo, mà còn tạo niềm tin, khuyến khích người nộp thuế tuân thủ tự nguyện, hướng tới nền tài chính hiện đại, công bằng và bền vững.
Theo bà Lê Thị Chinh, Bộ Tài chính đã ban hành Đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán” kèm theo Quyết định số 3389/QĐ-BTC, với mục tiêu chính thức xóa bỏ hình thức thuế khoán từ ngày 1-1-2026. Đây là bước ngoặt quan trọng hướng tới hiện đại hóa quản lý thuế, tạo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, khuyến khích tuân thủ tự nguyện và phù hợp với định hướng phát triển kinh tế tư nhân. Bà Lê Thị Chinh cho rằng, phương pháp kê khai thuế đem lại nhiều lợi ích trên ba khía cạnh: đơn giản hơn, minh bạch hơn và dễ dự báo hơn. Về tính đơn giản, hộ kinh doanh chỉ cần tính thuế theo công thức doanh thu thực tế nhân với thuế suất theo ngành nghề, lĩnh vực hoạt động. Cách tính rõ ràng, dễ hiểu giúp người nộp thuế chủ động kê khai, giảm chi phí thực hiện nghĩa vụ thuế. Dữ liệu doanh thu được xác định trên cơ sở thực tế thay vì ấn định, đảm bảo tính công bằng giữa các hộ kinh doanh. Việc ứng dụng công nghệ và dịch vụ thuế điện tử cũng giúp người nộp thuế kê khai, nộp thuế trực tuyến nhanh chóng, tiết kiệm thời gian và chi phí.
Về tính minh bạch, phương pháp kê khai khắc phục hạn chế của thuế khoán khi mọi số liệu đều được ghi nhận, kiểm chứng qua hóa đơn điện tử và phần mềm bán hàng, tạo niềm tin giữa người nộp thuế và cơ quan thuế. Đây là điều quan trọng khi mức thuế phản ánh đúng quy mô kinh doanh của từng hộ, ai kinh doanh nhỏ nộp ít, ai kinh doanh lớn nộp đúng phần tương ứng, đảm bảo tính công bằng, minh bạch giữa các hộ kinh doanh.
Về khả năng dự báo, phương pháp kê khai giúp hộ kinh doanh theo dõi thường xuyên doanh thu, chi phí, lãi, lỗ ngay trên hệ thống điện tử. Nhờ đó, hộ kinh doanh có thể lập kế hoạch tài chính, tính toán trước nghĩa vụ thuế, điều chỉnh quy mô hoạt động phù hợp thực tế. Khi dữ liệu được số hóa và liên thông, cơ quan thuế chuyển từ vai trò “quản lý - kiểm tra” sang “hỗ trợ - phục vụ”, góp phần hình thành văn hóa tuân thủ tự nguyện.
Thực tế cho thấy, trong 9 tháng năm 2025, cả nước đã có hơn 18.500 hộ kinh doanh chuyển từ thuế khoán sang kê khai, gần 2.530 hộ chuyển lên mô hình doanh nghiệp. Đáng chú ý, 98% hộ kê khai đã thực hiện khai, nộp thuế điện tử; hơn 133.000 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Những con số này thể hiện niềm tin và sự chủ động của người nộp thuế trong quá trình chuyển đổi. Để hộ kinh doanh yên tâm chuyển đổi, cơ quan Thuế đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp theo Đề án của Bộ Tài chính, với tinh thần đồng hành cùng người nộp thuế.
Thùy Dương
